„W tobie jest źródło życia i w twej światłości [...] Światłość” Wiara i religia
w perspektywie resocjalizacji skazanych

• Authors: Panek Elżbieta , Panek Anna

Title variants

EN

“For with you is the fountain of life; in your light [...] light”; Faith and religion through the lenses of the rehabilitation of convicts

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W niniejszym artykule podjęto próbę szerszego zaprezentowania problematyki religijnej w życiu i resocjalizacji osób skazanych na karę pozbawienia wolności. W tekście poruszono zagadnienie znaczenia wiary i religii (głównie chrześcijańskiej) oraz jej praktyk w kontekście szczególnych uwarunkowań izolacji więziennej, a także kwestie duszpasterstwa więziennego i resocjalizującego wolontariatu z zasadniczymi odniesieniami do wyników tematycznych badań empirycznych. Artykuł stanowi również zachętę do głębszej (badawczej i teoretycznej) analizy skuteczności resocjalizacji motywowanej religijnie, bez prób jej idealizacji, jak i deprecjacji. Kluczowe dla treści niniejszego tekstu fragmenty jednego z dzienników więziennych (akcentujące między innymi znaczenie nawróceń osób skazanych) nie mają na celu epatowania emocjonalnością̨ zawartego w nich przekazu. Są świadectwami życia konkretnych jednostek i jako takie stanowią istotne przesłanie dla innych. Reszta jest tylko kwestią wiary, woli i indywidualnej interpretacji ich odbiorców. O rzeczach ważnych warto niekiedy po prostu opowiedzieć (bez odnoszenia ich do wykładni i paradygmatów) ani ustanawiania ad hoc tworzywami nauki. Świadczy to o intencji istotniejszej niż poprawna sprawozdawczość narratorów określonych treści, niezaabsorbowanych mocą swego osobistego i konstruowanego w autorskim przekazie znaczenia. Uniwersalne kierunkowskazy wyborów miedzy dobrem a złem nie istnieją. Istnieją wszakże próby ocalania innych od zła. Więzienie jest dla nich szczególną przestrzenią zaistnienia, gdzie ludzkie życie może mieć swój ostateczny koniec, ale i początek.

EN

The paper intends to take a broader perspective on the issue of religion in the life and rehabilitation of individuals sentenced to the penalty of imprisonment. It discusses the importance of faith and (mainly Christian) religion and religious practices in the specific context of incarceration, as well as the role of prison pastoral care and correctional volunteering, with some major references to the findings of the thematic empirical work. Moreover, the paper calls for a more in-depth (both empirical and theoretical) analysis of the effectiveness of religiously motivated rehabilitation, without any attempts at its idealization or depreciation. Excerpts from a prison diary - selected as meaningful parts of the paper (in order to outline, among all, the importance of the convicts’ conversions) - are not intended to stun the reader with their emotional message. They are rather testimonials of the life of individuals, in their own flesh and blood, and as such send a powerful message for others. The rest is just about the faith and the will of individual readers and their interpretations. As for things of importance, sometimes suffice is to tell about them (with no references to doctrinal interpretations and paradigms or without establishing any ad hoc scientific constructs). That approach proves that the author’s intent goes far beyond the accurate reporting, disentangled from personal and self-construed messages. Universal clues for choosing between the good and the evil just do not exist. But steps are being taken to save others from the effect of the evil. Prison constitutes a peculiar space of existence where human life can both come to its end or have a new beginning.

Keywords

PL

wiara; religia; Bóg; więzienie; nawrócenie; resocjalizacja

EN

faith; religion; God; prison; conversion; rehabilitation

• Publisher: Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji UW
• Journal: Profilaktyka Społeczna i Resocjalizacja
• Year: 2016
• Volume: 31-32
• Pages: 7-33

Dates

published

2016

Contributors

author

Panek Elżbieta

author

Panek Anna

References

• Ange, Daniel (1992) Ty, który lękasz się ostatecznego spotkania. [w:] Jacques Fesch, Za pięć godzin zobaczę Jezusa. Dziennik więzienny. Poznań: Wydawnictwo „W drodze”, s. 47-49.
• Bębas, Sylwester (2010) Program resocjalizacyjny wynikający z nauczania Jana Pawła II. Radom: Wyższa Szkoła Handlowa.
• Czapski, Józef (1949) Na nieludzkiej ziemi. Paryż: Instytut Literacki.
• Czapów, Czesław, Stanisław Jedlewski (1971) Pedagogika resocjalizacyjna. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Durkheim, Émile (2010) Elementarne formy życia religijnego: System totemiczny w Australii, wyd. 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Fesch, Jacques (1992) Za pięć godzin zobaczę Jezusa. Dziennik więzienny. Poznań: Wydawnictwo „W drodze”.
• Fidelus, Anna (2012) Stygmatyzacja byłych skazanych w kontekście uwarunkowań procesu readaptacji społecznej. [w:] Ewa Kantowicz, Anna Leszczyńska-Rejchert, red., Stereotypy w pedagogice, pracy socjalnej i resocjalizacji. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne „Akapit”, s. 193-213.
• Fromm, Erich (1966) Szkice z psychologii religii. Warszawa: Książka i Wiedza.
• Gilbert, Guy (1996a) Małe kroki miłości. Kraków: Wydawnictwo „m”.
• Gilbert, Guy (1996b) Na całość. Poznań: Wydawnictwo „W drodze”.
• Gilbert, Guy (1999) Bóg, moja pierwsza miłość. Warszawa: Wydawnictwo Księży Marianów.
• Gilbert, Guy (2000) Dealer miłości. Warszawa: Wydawnictwo Księży Marianów.
• Gilbert, Guy (2005) Krzyk młodych. Warszawa: Wydawnictwo „Pax”.
• Harris, M. Kay (2005) In Search for Common Ground: The Importance of Theoretical Orientations in Criminology and Criminal Justice. „Criminology and Public Policy” 4(2): 311-328.
• Kaliszczuk, Jacek (1998) Recepcja posługi duszpasterskiej przez recydywistów: Empiryczne studium socjologiczne na przykładzie Zakładu Karnego w Białej Podlaskiej (niepublikowana praca magisterska). Warszawa: Wyższa Szkoła Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej.
• Linowski, Krzysztof, Izydor Wysocki (2006) Odziaływania psychokorekcyjne na skazanych agresywnych w warunkach penitencjarnych. Ostrowiec Świętokrzyski: Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Wyższej Szkoły Biznesu i Przedsiębiorczości w Ostrowcu Świętokrzyskim.
• Lenczewska-Machel, Henryka, Henryk Machel (2009) Marginalizacja społeczna jako czynnik redukujący poprawczą sprawność więzienia. [w:] Franciszek Kozaczuk, red., Zagadnienia readaptacji społecznej skazanych. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, s. 215-219.
• Lubicki, Leszek (2007) Kapelani - Służba Więzienna, wzajemne cele i zadania. [w:] Jan Śwtka, Małgorzata Kuć, red., Duszpasterstwo więzienne w pracy penitencjarnej. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, s. 59-63.
• Manaranche, André (1992) Aby lepiej poznać Jacques’a Fescha (biografia autora). [w:] Jacques Fesch, Za pięć godzin zobaczę Jezusa. Dziennik więzienny. Poznań: Wydawnictwo „W drodze”, s. 7-48.
• Mariański, Janusz (1991) Kondycja religijna i moralna młodych Polaków. Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
• Mariański, Janusz (1997) Religia i Kościół między tradycją i ponowoczesnością: Studium socjologiczne. Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
• Mariański, Janusz (2001) Kryzys moralny czy transformacja wartości? Studium socjologiczne. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
• Mariański, Janusz (2002) Religia i moralność w społeczeństwie polskim: współzależność czy autonomia?. [w:] Janusz Mariański, red., Kondycja moralna społeczeństwa polskiego. Kraków: Wydawnictwo WAM, Komitet Socjologii Polskiej Akademii Nauk, s. 481-504.
• Mariański, Janusz (2006) Sekularyzacja i desekularyzacja w nowoczesnym świecie. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
• Mariański, Janusz (2008) Religia i moralność w społeczeństwie polskim - ciągłość i zmiana. [w:] Janusz Mariański, Leon Smyczek, red., Wartości, postawy i więzi moralne w zmieniającym się społeczeństwie. Kraków: Wydawnictwo WAM, Polskie Towarzystwo Socjologiczne, s. 269-300.
• Mariański, Janusz (2010) Religia w społeczeństwie ponowoczesnym: Studium socjologiczne. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Mariański, Janusz (2011) Katolicyzm polski - ciągłość i zmiana: Studium socjologiczne. Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Mariański, Janusz (2014) Moralność w kontekście społecznym. Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
• Mariański, Janusz (2016) Megatrendy religijne w społeczeństwach ponowoczesnych: Studium socjologiczne. Toruń: Wydawnictwo „Adam Marszałek”.
• Monbourquette, Jean (2002) Oswoić swój cień. Jak zaakceptować ciemne strony własnej osobowości, Poznań: Wydawnictwo „W drodze”.
• Obuchowski, Kazimierz (2000) Człowiek intencjonalny, czyli o tym jak być sobą. Poznań: Dom Wydawniczy „Rebis”.
• Olejnik, Lidia (2012) Program pracy wolontarystycznej „Bona” jako metoda readaptacji społecznej skazanych kobiet odbywających karę pozbawienia wolności. [w:] Dorota
• Lizoń-Szłapowska, red., Kryzys w resocjalizacji a wybrane aspekty pracy penitencjarnej. Częstochowa: Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej, s. 155-163.
• Paczkowska, Agnieszka, Piotr Krakowiak, Dominik Krzyżanowski, Barbara Sikora, Robert Witkowski (2010) Wolontariat hospicyjny jako narzędzie reintegracji społecznej osób pozbawionych wolności. [w:] Zenon Jasiński, Dariusz Widelak, red., W poszukiwaniu optymalnego modelu więzienia resocjalizującego. Opole: Instytut Nauk Pedagogicznych Uniwersytetu Opolskiego, s. 227-234.
• Pierzchała, Kazimierz (2005) Skazani, ale nie potępieni. „Problemy Alkoholizmu” 4-5: 44-47.
• Pierzchała, Kazimierz (2012) Resocjalizacyjna rola kapelana więziennego w polskim systemie penitencjarnym: Analiza pedagogiczna. Toruń: Wydawnictwo „Adam Marszałek”.
• Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu; Biblia Tysiąclecia (2002). Poznań: Wydawnictwo Pallottinum.
• Pol, Jan Dezyderiusz (2008) Więzienna szansa: Religia w resocjalizacji osób pozbawionych wolności. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „ŁośGraf”.
• Polizzi, David, Michael Braswell, (2009) Introduction. [w:] David Polizzi, Michael Braswell, red., Transforming corrections: Humanistic approaches to corrections and offender treatment. Durham: Carolina Academic Press, s. 3-12.
• Pospiszyl, Irena (2008) Patologie społeczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Przybyliński, Sławomir (2006) Podkultura więzienna: Wielowymiarowość rzeczywistości penitencjarnej. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Przybyliński, Sławomir (2012) Więźniowie „niebezpieczni” - ukryty świat penitencjarny. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Saint-Exupéry, Antoine, de (1995) Ziemia, planeta ludzi. Łódź: Wydawnictwo 86 Press.
• Sakowicz, Tadeusz (2006) Dysfunkcjonalność rodziny a resocjalizacja: Wybrane teksty z socjologii rodziny i resocjalizacji. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Sakowicz, Tadeusz (2014) Systemy normatywne w świadomości osób uwięzionych: Studium socjopedagogiczne. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Sarzała, Dariusz (2006) Podkultura przemocy w warunkach izolacji więziennej. [w:]
• Mariusz Jędrzejko, red., Patologie społeczne. Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora, s. 149-186.
• Skura, Joanna (2009) Pomoc postpenitencjarna w kontekście przygotowania skazanych do życia w warunkach wolnościowych. [w:] Franciszek Kozaczuk, red., Zagadnienia readaptacji społecznej skazanych. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, s. 268-278.
• Szałański, Jan (2008) Zakres i poziom skuteczności resocjalizacji. [w:] Zdzisław Bartkowicz, Andrzej Węgliński, red., Skuteczna resocjalizacja: Doświadczenia i propozycje. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 13-21.
• Sztompka, Piotr (2012) Socjologia: Analiza społeczeństwa. Kraków: Wydawnictwo „Znak”.
• Tischner, Józef (2012) Zrozumieć własną wiarę. Kraków: Wydawnictwo „Znak”.
• Toroń, Barbara (2013) Przestępczość skazanych kobiet i mężczyzn w perspektywie biograficznej. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Wójcicki, Marek (2012) Praca duszpasterska w Areszcie Śledczym w Katowicach. [w:] Dorota Lizoń-Szłapowska, red., Kryzys w resocjalizacji a wybrane aspekty pracy penitencjarnej. Częstochowa: Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej, s. 131-133.
• Wysocka, Ewa (2010) Rola i funkcje religii w procesie resocjalizacji w świadomości skazanych - analiza teoretyczna i empiryczne egzemplifikacje. [w:] Sylwester Bębas, red., Współczesne oblicze resocjalizacji penitencjarnej. Radom: Wyższa Szkoła Handlowa w Radomiu, s. 267-289.
• Zduński, Igor (2014) Pomoc w społecznej readaptacji skazanych. [w:] Alicja Ornowska, Igor Zduński, Resocjalizacja penitencjarna: Zarys problematyki. Bydgoszcz: Wydawnictwo Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy, s. 91-117.
• Żukowicz, Józef (1982), red., Wiara i życie. Katechizm religii katolickiej. Kraków: Wydawnictwo WAM.

Identifiers

ISSN

2300-3952