DZIEDZICTWO TECHNIKI JAKO CZĄSTKA KULTURY Część II. W stronę dziedzictwa zrównoważonego

• Authors: Affelt Waldemar J.

Title variants

EN

THE HERITAgE Of TECHNOLOgY AS A PARTICLE Of CULTURE Part II. Towards Sustainable Heritage

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The article is a continuation of the author’s Dziedzictwo techniki jako cząstka kultury. Część I. W nurcie rozwoju zrównoważonego (The Heritage of Technology as a Particle of Culture. Part I. Within the Sustainable Development Current, ”Ochrona Zabytków”, no. 4/2008, pp. 60-84). Mention is made of the transformation inaugurated in Poland at the beginning of the 1990s and resulting in the emergence of useless post-industrial resources, the liquidation of state agricultural enterprises (PGR) as well as the appearance of vacant buildings due to the restructuralisation of the Armed Forces of the Polish Republic and the Polish State Rail, often encompassing monuments and sites listed in the register of historical monuments. The prime part of the article is a presentation of a monument-related analysis assessing historical monuments of technology, especially the immovable variant, based on a canon of 12 defined values comprising a set of cultural values (social identity, authenticity, integrity, uniqueness, historical and artistic value) pertaining to the past of the given heritage resource, and a collection of socioeconomic values (social usefulness, functional sustainability, economical, educational, aesthetic and political value) expressing contemporary reality as well as anticipating the requirements of future generations. Special attention has been devoted to questions that up to now have been appearing incidentally in the Polish valorisation of technological culture, such as the assorted aspects of social identity, aesthetics and politics. Moreover, the author proposed an additional value of special importance (e.g. the world of creative ingenuity; an illustration of important transformations in the development of technology, industry and engineering; exceptional evidence of technical artisan tradition, existing in present-day or past socioeconomic formations; an outstanding instance of a complex of technical objects or an industrial landscape, illustrating a meaningful stage in local or regional economic history; an essential component of the cultural diversity of a location or a landscape; a special example of the utilisation of natural resources, typical for a given site threatened with irreversible changes), in this way guaranteeing the open character of the proposed methods in contrast to a certain limited arbitrariness of specialist assessments, based on only three values mentioned in the Polish statute on the protection of historical monuments, i.e. historical, artistic and scientific. The article contains numerous interpretation examples from the Polish resources of historical buildings and complexes. The author introduced the concept of the stakeholders of technological heritage and discussed their potential interest in conservation as part of projects for revitalisation, renovation and revalorisation. While doing so, he indicated the crucial factors of impact upon attitudes or views concerning heritage resources, such as the perception of the values of cultural property, pertinent knowledge, a willingness to become acquainted with them or, on the contrary, a dislike of the past and a tendency to ignore its various issues. Mention has been made of fundamental international documents concerning stands in relation to the preservation of the technological heritage. An interpretation of the values of such heritage resources has been referred to the so-called three pillars of sustainable development, adding a fourth one, namely, culture. The author also suggested a list of twenty indicators of the evaluation of a sustainable conservation project. Upon the basis of the strategic targets of the UNESCO World Heritage Committee (the so-called ”5Cs” conception) the article ends with the formulation of five postulates for rendering the Polish system of the protection of technological monuments more efficient.

Keywords

PL

dziedzictwo techniki; dziedzictwo historyczne Europy; tożsamość europejska; zrównoważone zarządzanie dziedzictwem; niematerialne dziedzictwo techniki; dziedzictwo przemysłu; wartościowanie dóbr kultury; wartości dziedzictwa kultury; wartości kulturalne (retrospektywne); wartości społeczno-ekonomiczne (prospektywne); korzyści ochrony dziedzictwa techniki; idea zrównoważonego rozwoju; wskaźniki zrównoważenia projektów konserwatorskich; stopień zrównoważenia projektu konserwatorskiego; cele strategiczne Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO

• Publisher: Narodowy Instytut Dziedzictwa
• Journal: Ochrona Zabytków
• Year: 2009
• Issue: 1
• Pages: 53-82

Dates

published

2009

Contributors

author

Affelt Waldemar J.

• dr inż., konserwator zabytków architektury Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska Politechnika Gdańska

References

• W.J. Burszta, W. Kuligowski, Sequel, dalsze przygody kultury w globalnym świecie, Warszawa 2005.
• Zob. W.J. Affelt, Dziedzictwo techniki jako cząstka kultury. Część I. W nurcie rozwoju zrównoważonego, „Ochrona Zabytków” 2008, nr 4, s. 75,
• Ustawa z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (tekst jednolity: Dz.U. z 2004 r., Nr 208, poz. 2128).
• Ustawa z dnia 8 września 2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego „Polskie Koleje Państwowe” (Dz.U. z 2000 r., Nr 84, poz. 948).
• Ustawa z dnia 30 maja 1996 r. o gospodarowaniu niektórymi składnikami mienia Skarbu Państwa oraz o Agencji Mienia Wojskowego (Dz.U. z 2004 r., Nr 163, poz. 1711 z późn. zm.).
• L. Dyczewski, D. Wadowski, Tożsamość polska w odmiennych kontekstach, Lublin 2009, s. 5.
• Z. Bauman, Tożsamość. Rozmowy z Benedetto Vecchim, Gdańsk 2007, s. 18.
• Ustawa o samorządzie województwa z dnia 5 maja 1998 r. (Dz.U. z 1998 r., Nr 91, poz. 576).
• Zob. Z.W. Dudek, Tożsamość graniczna a doświadczenie transkulturowe, [w:] Psychologia kultury, Warszawa 2005, s. 214.
• Zob. M. Świątkiewicz-Mośny, Tożsamość napiętnowana, tamże, s. 91.
• Zob. My wrocławianie. Społeczna przestrzeń miasta, P. Żak, J. Pluta (red.), Wrocław 2006.
• Zob. B. Orłowski, Historia techniki polskiej, Radom 2006.
• Stoczniowy warsztat Wałęsy w Muzeum Nobla, „Gazeta Wyborcza” z dnia 27 kwietnia 2009 r.;
• http://www.trojmiasto.pl/wiadomosci/news.php?id_news=32627
• Grzegorz Klaman, profil artysty; http://independent.pl/klaman_grzegorz
• W.J. Affelt, Stocznia Gdańska – rewitalizacja pamięci czy obiektu?, [w:] Dziedzictwo postindustrialne i jego kulturotwórcza rola, S. Januszewski (red.), Warszawa 2009, s. 27-76;
• A.Wojewoda, Stocznia Gdańska – dziedzictwo niechciane; http://obieg.pl/teksty/15603
• Zob. http://www.minrol.gov.pl/DesktopDefault.aspx?TabOrgId=1516
• Zob. B. Orłowski, Fenomen turystyki industrialnej, Pułtusk 2008.
• European Route of Industrial Heritage (ERIH); http://www.erih.net/topmenu/about-erih.html
• Quebec Declaration on the preservation of the spirit of the place, Québec, Canada, 2008; http://www.international.icomos.org/quebec2008/quebec_declaration/pdf/GA16_Quebec_Declaration_Final_EN.pdf
• Zob.W.J. Affelt, Estetyka zabytku budownictwa jako wyzwanie dla jego adaptacji, [w:] Adaptacja obiektów zabytkowych do współczesnych funkcji użytkowych, B. Szmygin (red.), Warszawa-Lublin 2009.
• ICOMOS Charter on the Interpretation and Presentation of Cultural Heritage Sites, Québec (Canada) 2008; http://www.international.icomos.org/charters/interpretation_e.pdf
• publikacje Fundacji „Otwarte Muzeum Techniki” z Wrocławia; http://www.nadbor.pwr.wroc.pl/cms/index.php
• Zob. J. Purchla, Dilemma of Post-Totalitarian Heritage (Polish Experience), [w:] Values and Criteria in Heritage Conservation, Firenze 2008, s. 363-371.
• http://www.unaoc.org/
• Zob. Zabytkowy Most Tczewski. Konteksty, W.J. Affelt (red.), Pelplin 2009.
• Zob. W.J. Affelt, Salina Ciechocińska – zabytek przemysłu rangi światowej, [w:] Dziedzictwo przemysłowe jako strategia rozwoju innowacyjnej gospodarki, T. Burzyński (red.), Katowice 2007, s. 175-182.
• Zob. W.J. Affelt, A. Nocna, Ciechociński Park Zdrowia, czyli miniatura morza południowego (1932-2001), [w:] Modernizm w Gdyni. Modernizm w Europie. Architektura lat międzywojennych i jej ochrona, M.J. Sołtysik, R. Hirsch (red.), Gdynia 2008, s. 143-148.
• W.J. Affelt, Dzieła inżynierii w krajobrazie delty Wisły, [w:] Inżynieryjne problemy odnowy staromiejskich zespołów zabytkowych REW-INŻ’2006, Z. Janowski, J. Szpak, K. Chudyba (red.), T. 2, Kraków 2006, s. 7-18.
• http://www.maleniec.powiat.konskie.pl/history.php
• D. Bernfeld, Safeguarding Derelict Industrial Buildings: the Creation of the European Network of Museums Disused Industrial Buildings, [w:] Water and Heritage, R. Bruttomesso (ed.), 1999, s. 122.
• Stenogram dostępny na stronie: http://www.senat.gov.pl/k5/kom/kksp/2004/073ksp.htm
• Declaration of ICOMOS Marketing the 50th Anniversary of the Universal Declaration of Human Rights, Stockholm, September 11th, 1998; http://www.international.icomos.org/charters/stocdec_e.htm
• Council of Europe Framework Convention on the Value of Cultural Heritage for Society, otwarta do przystąpienia 27 października 2005 r. w Faro; http://conventions.coe.int/Treaty/Commun/QueVoulezVous.asp?NT=199&CM=8&CL=ENG
• zob. Debaty problemowe. Ochrona dziedzictwa kultury, S. Bednarek, S. Omelaniuk, A. Tyszka, A. Zieliński (red.), Wrocław–Warszawa 2002, s. 222-224
• Zob. także W.J. Affelt, Edukacja kulturalna inżynierów – doświadczenia gdańskie, [w:] Dylematy edukacji artystycznej, T. 2, Edukacja artystyczna a potencjał twórczy człowieka, W. Limont, K. Nielek-Zawadzka (red.), Kraków 2006, s. 298-319.
• Zob.W.J.Affelt, Dziedzictwo w budownictwie, albo o obiektach budowlanych jako dobrach kultury ksiąg dziesięć, Gdańsk 1999.
• Jakiej kultury Polacy potrzebują i czy edukacja kulturalna im ją zapewnia?; http://www.kongreskultury.pl/library/File/Raportedu/edukacja_kult_raport_w.pelna(1).pdf
• Operational Guidelines for the Implementation of the World Heritage Convention; http://whc.unesco.org/archive/opguide08-en.pdf
• Council of Europe Framework Convention on the Value of Cultural Heritage for Society…, jw.
• Values and Criteria in Heritage Conservation. Proceedings of the International Conference, Florence, March 2nd - 4th 2007, Firenze 2008.
• B. Orłowski, Powszechna historia techniki, Warszawa 2010.
• W.J. Burszta, Świat jako więzienie kultury. Pomyślenia, Warszawa 2008, s. 165.

Identifiers

ISSN

0029-8247