Dysleksja istnieje naprawdę! – Jak ją rozpoznać i zrozumieć

• Authors: Marzena Maria Szurek

Title variants

EN

Dyslexia Actually Exists! How to Recognize and Understand It

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł stanowi teoretyczne i krytyczne studium problemu dysleksji – jednego z najpowszechniejszych i najczęściej występujących współcześnie zaburzeń rozwojowych. W pierwszej części artykułu ukazana została historia badań nad dysleksją w Polsce i na świecie, uporządkowano związaną z tym zaburzeniem terminologię oraz powstające na przestrzeni lat klasyfikacje. W dalszej części autorka przedstawia najbardziej znane definicje dysleksji i podejmuje próbę krytycznej analizy tychże w kontekście prawidłowego diagnozowania oraz błędów popełnianych w terapii. Następnie przedstawione zostały koncepcje etiologiczne, poszukujące przyczyn dysleksji. Zwrócono także uwagę na najwcześniejsze objawy tego zaburzenia, które pozwalają na jego rozpoznanie i podjęcie terapii już w wieku przedszkolnym. Postulat wczesnego diagnozowania zagrożenia dysleksją jest bowiem jednym z głównych celów artykułu, tuż obok próby podjęcia walki z powszechnie popełnianym błędem redukowania dysleksji jedynie do kłopotów w czytaniu i pisaniu. W artykule przedstawiono szerokie spektrum problemów związanych z dysleksją, podano przykłady niepowodzeń szkolnych, jakie mogą wystąpić u dziecka dyslektycznego, a także podkreślono aspekt emocjonalnych skutków sytuacji życiowej, w jakiej znajduje się osoba dotknięta tym zaburzeniem. Tytuł artykułu jest aluzją do często powtarzanych insynuacji, że dysleksja jest jedynie fanaberią współczesności i sposobem na uniknięcie konieczności sprostania niektórym wymaganiom szkolnym. Treść artykułu, wyjaśniając i porządkując zagadnienia, próbuje się tym tezom przeciwstawić, a jednocześnie rozpoznać rzeczywiste objawy zaburzenia.

EN

This article is a theoretical and critical study of the problem of dyslexia – one of the most common and frequently occurring developmental disorders. The first part of the article presents the history of scientific research into dyslexia as conducted in Poland and more generally in the world. Both the terminology and the classificatory framework associated with dyslexia are systematized. In the next part, the author presents the most well-known definitions of dyslexia, and seeks to subject them to critical analysis, noting what is involved in proper diagnosis, and the errors that tend to occur in therapy. Then some etiological concepts are presented, whose aim is to aid in identifying the causes of dyslexia. The earliest symptoms of the disorder are also noted – ones that will allow for both diagnosis and therapeutic treatment to be undertaken already at preschool level. The primary aim of the article, then, is to argue for the importance of early diagnosis. A secondary concern is to contest the widespread yet mistaken reduction of dyslexia to troubles with reading and writing. A broad spectrum of problems connected with dyslexia are therefore presented, including learning disabilities, failure of one kind or another at school, and the emotional effects of the disorder. The title alludes to the insinuations one may frequently encounter, to the effect that dyslexia is no more than a fad of the moment, or a way to dodge the requirements of schooling. With this in mind, the text attempts to explicate the issues involved, and thus clarify what it means to recognize the real symptoms of dyslexia.

Keywords

PL

dysleksja; dysleksja rozwojowa; zaburzenia rozwoju; trudności w uczeniu się; ryzyko dysleksji; diagnoza dysleksji; psychodysleksja

EN

dyslexia; developmental dyslexia; developmental disorder; learning disability; risk of dyslexia; diagnosis of dyslexia; psycho-dyslexia

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie, Instytut Nauk o Wychowaniu, ul. Kopernika 26, 31-501 Krakow, Poland
• Journal: Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
• Year: 2014
• Issue: 3(33)
• Pages: 153-174

Contributors

author

Marzena Maria Szurek

References

• Bakker D.J., Neuropsychological treatment of dyslexia, Oxford University Press, New York 1990.
• Bogdanowicz M., O dysleksji czyli specyficznych trudnościach w czytaniu i pisaniu: odpowiedzi na pytania rodziców i nauczycieli, Linea, Warszawa 1994.
• Bogdanowicz M., Portrety nie tylko sławnych osób z dysleksją, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2008.
• Bogdanowicz M., Ryzyko dysleksji. Problem i diagnozowanie, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2002.
• Bogdanowicz M., Specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu – dysleksja rozwojowa, [w:] Logopedia. Pytania i odpowiedzi – podręcznik akademicki, red. Gałkowski, G. Jastrzębowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 1999, s. 815–859.
• Cieszyńska J., Nauka czytania krok po kroku. Jak przeciwdziałać dysleksji, wyd. 2 popr. i poszerz., Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2005.
• Cieszyńska-Rożek J., Zaburzenia linearnego porządkowania, czyli dysleksja, [w:] Nowe podejście w diagnozie i terapii logopedycznej – metoda krakowska, red. J. Cieszyńska, Z. Orłowska-Popek, M. Korendo, Wydawnictwo Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2010.
• Cieszyńśka J., Korendo M., Wczesna interwencja terapeutyczna, Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków 2008.
• Drath A., Dysleksja, „Szkoła Specjalna” 1959, nr 6.
• Jaklewicz H., Zaburzenia mowy pisanej i czytanej u dzieci, [w:] Zaburzenia mowy u dzieci, red. J. Szumska, PZWL, Warszawa 1982, s. 51–57.
• Korendo M., Dysleksja – problem wciąż nieznany, http://www.konferencje- logopedyczne.pl/2,a,do-pobrania.htm, (dostęp: maj 2012).
• Korendo M., Dysleksja – problem cywilizacyjny, http://www.konferencje- logopedyczne.pl/2,a,do-pobrania.htm, (dostęp: maj 2012).
• Korendo M., Specyfika postrzegania wzrokowego u dzieci z dysleksją, [w:] Biologiczne uwarunkowania rozwoju zaburzeń mowy, red. M. Michalik, „Nowa Logopedia”, t. 2, Kraków 2011, s. 113–122.
• Korendo M., Strategie czytania uczniów dyslektycznych, http://www.konferencje- logopedyczne.pl/2,a,do-pobrania.htm, (dostęp: maj 2012).
• Krasowicz G., Język, czytanie, dysleksja, AWH Antoni Dudek, Lublin 1997.
• Krasowicz-Kupis G. (red.), Diagnoza dysleksji. Najważniejsze problemy, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2009.
• Krasowicz-Kupis G., Psychologia dysleksji, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
• Kurowska B., Dziecko ryzyka dysleksji w przedszkolu, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2011.
• Lipowska M., Dysleksja i ADHD współwystępujące zaburzenia rozwoju. Neuropsychologiczna analiza deficytów pamięci, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2011.
• Maruszewski M., Mowa a mózg. Zagadnienia neuropsychologiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1970.
• Rourke B.P., Nonverbal learning disabilities: The syndrome and the model, Guilford Press, New York 1989.
• Sawa B., Jeżeli dziecko źle czyta i pisze, WSiP, Warszawa 1987.
• Spionek H., Psychologiczna analiza trudności i niepowodzeń szkolnych, WSiP, Warszawa 1985.
• Spionek H., Zaburzenia psychoruchowe rozwoju dziecka, WSiP, Warszawa 1965.
• Spionek H., Zaburzenia rozwoju uczniów a niepowodzenia szkolne, PWN, Warszawa 1985.