Jak badać język współczesnych polityków w kontekście etyki słowa?

• Authors: Iwona Benenowska , Elżbieta Laskowska

Title variants

EN

How to analyse the language of politicians in the light of word ethics?

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł jest poświęcony problemowi etyki słowa w języku polityków. Celem tekstu jest prezentacja mechanizmów nieetycznych zachowań komunikacyjnych we współczesnej sferze publicznej, a także pokazanie, jak je identyfikować. Artykuł składa się z trzech głównych części: 1. Wprowadzenie, w którym sformułowano cele i ramy metodologiczne; 2. Przegląd historyczny, w którym przedstawiono nieetyczną komunikację polityczną w ciągu ostatniego stulecia; 3. Analiza przykładów. Poza analizą przykładowych przypadków intencją tekstu jest zachęcenie do refleksji nad aktualną narracją polityczną, motywowaną nie tylko wolą wpływania na postawy adresata i system wartości, ale także kreowania wizji rzeczywistości i narzucania sądów adwersarzom.

EN

The paper is devoted to the issue of word ethics in the language of politicians. The aim of the text is to demonstrate mechanisms of unethical communicative behaviour in the contemporary public sphere as well as to show how to identify them. The paper consists of three main parts: 1. The Introduction, wherein the aims and methodological framework are presented; 2. A historical overview, in which unethical political communication over the last century is presented; 3. Analysis of examples. Apart from the analysis of sample cases, the intention of the text is to encourage reflection on current political narration motivated not only by the will to influence the addressee’s attitudes and the system of values but also to create a vision of reality and to impose the adversary’s judgments.

Keywords

PL

etyka słowa; komunikacja werbalna; aksjologia; język polityków; dehumanizacja; etykietowanie

EN

word ethics; verbal communication; axiology; the language of politicians; dehumanisation; labelling

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Humanistyczne
• Year: 2018
• Volume: 66
• Issue: 6: Językoznawstwo
• Pages: 7-27

Contributors

author

Iwona Benenowska

• Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

author

Elżbieta Laskowska

• Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

References

• Awdiejew A.: Komunikatywizm – nowe horyzonty badań nad językiem, w: Język trzeciego tysiąclecia. Zbiór referatów z konferencji, Kraków, 2-4 marca 2000, red. G. Szpila, (seria: Język a Komunikacja 1), Kraków: Krakowskie Towarzystwo Popularyzowania Wiedzy o Komunikacji Językowej „Tertium” 2000, s. 15-23.
• Awdiejew A., Habrajska G.: Projekt zasad analizy wypowiedzi w dyskursie politycznym, http://www.etykaslowa.edu.pl/category/aktualnosci/ [dostęp10 XII 2017].
• Bajer M., Argument, „PAUza Akademicka – Tygodnik Polskiej Akademii Umiejętności” 2016, nr 355, s. 1-2.
• Barańczak S.: Czytelnik ubezwłasnowolniony. Perswazja w masowej kulturze literackiej PRL, (seria: Historia i teraźniejszość 7), Paryż: Libella 1983.
• Benenowska I.: Wartościowanie w listach Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, Bydgoszcz: Uniwersytet Kazimierza Wielkiego 2015.
• Borkowski I.: Świt wolnego słowa. Język propagandy politycznej 1981-1995, (seria: Acta Universitatis Wratislaviensis, t. 2483), Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 2003.
• Bralczyk J.: Brutalizacja języka publicznego, http://www.etykaslowa.edu.pl/category/aktualnosci/ [dostęp10 XII 2017].
• Bralczyk J.: Język polityki i polityków, w: O zagrożeniach i bogactwie polszczyzny, red. J. Miodek, Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej 1996, s. 121-134.
• Bralczyk J.: O populizmie językowym, w: Polszczyzna w komunikowaniu publicznym. Prace poświęcone Profesor Halinie Satkiewicz z okazji jubileuszu jej i jej Zakładu, red. J. Bralczyk, Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA 1999, s. 79-86.
• Bralczyk J.: Manipulacja językowa, w: Dziennikarstwo i świat mediów, red. Z. Bauer, E. Chudziński, Kraków: Universitas 2004, s. 244-250.
• Bralczyk J.: O języku propagandy i polityki, Warszawa: Wydawnictwo TRIO 2007.
• Boniecka B.: Tekst w kontekście (problemy metodologiczne), „Polonica” 16 (1994), s. 43-67
• Cegieła A.: Słowa i ludzie. Wprowadzenie do etyki słowa, Warszawa: Dom Wydawniczy ELIPSA 2014.
• Dubisz S.: Język i polityka. Szkice z historii stylu retorycznego, Warszawa: Instytut Języka Polskiego UW 1992.
• Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, red. K. Polański, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1999.
• Głowiński M.: Nowomowa po polsku, Warszawa: PEN 1990.
• Głowiński M.: Rytuał i demagogia. Trzynaście szkiców o sztuce zdegradowanej, Warszawa: Open 1992.
• Mechanizmy perswazji i manipulacji, red. G. Habrajska, Łask: Oficyna Wydawnicza LEKSEM 2007.
• Jedliński K.: Jak rozmawiać o polityce, http://www.etykaslowa.edu.pl/category/aktualnosci/ [dostęp10 XII 2017].
• Kamińska-Szmaj I.: Słowa na wolności, Wrocław: Europa 2001.
• Kamińska-Szmaj I.: Agresja językowa w życiu publicznym. Leksykon inwektyw politycznych 1918-2000, (seria: Acta Universitatis Wratislaviensis 2975), Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 2007.
• Krzeszowski T.P.: Aksjologiczne aspekty semantyki językowej, Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika 1998.
• Krzeszowski T.P.: Angels and Devils in Hell, Warszawa: Wydawnictwo ENERGEIA 1997.
• Laskowska E.: Wartościowanie w języku potocznym, Bydgoszcz: Wyższa Szkoła Pedagogiczna 1992.
• Laskowska E.: Dyskurs parlamentarny w ujęciu komunikacyjnym, Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego 2004.
• Lyons J.: Semantyka 2, tłum. A. Weinsberg, Warszawa: PWN 1989.
• Łakomy L.: Komunikacja perswazyjna w języku polityki na przykładzie polskich kampanii prezydenckich, Katowice: Uniwersytet Śląski 2008.
• Małyska A.: Etyka słowa a techniki argumentacyjne w dyskusjach, w: Retoryka a etyka, red. B. Sobczak, H. Zgółkowa, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 2009, s. 223-233.
• Nowak P., Krzyżanowski P.: Manipulacja w języku, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 2004.
• Petöfi J.S.: Transformationsgrammatiken und eine ko-textuelle Texttheorie, Frankfurt am Main: Athenäum 1971.
• Poprawa M.: Telewizyjne debaty polityków jako przykład dyskursu publicznego, Kraków: Universitas 2009.
• Puzynina J.: Kontekst a rozumienie tekstu, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” z. 53 (1997), s. 15-33.
• Puzynina J., Pajdzińska A.: Etyka słowa, w: O zagrożeniach i bogactwie polszczyzny, red. J. Miodek, Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej 1996, s. 35-45.
• Rak J.: O kierowaniu wrażeniem. Język polskiej polityki po 1989 roku, Radzymin: Wydawnictwo von Borowiecky 2013.
• Trysińska M.: Jak politycy komunikują się ze swoimi odbiorcami. Analiza języka polityków na przykładzie rozmów powadzonych w telewizji polskiej oraz Internecie, Warszawa: Wydawnictwo ELIPSA 2004.
• Zimny R., Nowak P.: Słownik polszczyzny politycznej po roku 1989, Warszawa: PWN 2009.

Identifiers

DOI

10.18290/rh.2018.66.6-1