Wollin als Bischofs- und Kastellanssitz. Ende von der Glanzperiode des mächtigen Handelsemporiums an der Ostsee

• Authors: Krzysztof Guzikowski

Title variants

PL

Wolin jako siedziba biskupa i kasztelana. Schyłek świetności potężnego emporium handlowego nad Bałtykiem

• Languages of publication: DE

Abstracts

PL

Uwagę historyków zainteresowanych dziejami Wolina szczególnie przyciąga najwcześniejszy okres w historii miasta, o którym informacje przynoszą źródła pisane, czyli od IX do XI wieku. W polskiej historiografii do upowszechnienia wiedzy o wczesnośredniowiecznym Wolinie przyczynił się szczeciński archeolog Władysław Filipowiak, który badaniom grodu nad Dziwną poświęcił już ponad 50 lat swojej pracy naukowej. Zainteresowanie tym okresem dziejów miasta jest zrozumiałe i znajduje uzasadnienie w znaczeniu, jakie miało ono wówczas w strefie Bałtyku. Ponadto wyobraźnię historyków pobudzała niewątpliwie także legenda Winety, utożsamianej z Wolinem. Wprawdzie podejmowano próby innej lokalizacji Winety, ale jak dotychczas były one mało przekonujące. Mniej uwagi poświęcono natomiast czasom schyłku świetności tego sławnego ośrodka nad Bałtykiem w XII i na początku XIII wieku. Tymczasem jest to także proces ciekawy i pełen niespodziewanych wydarzeń.

Keywords

PL

Wolin; Handel średniowieczny; Archeologia

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Studia Maritima
• Year: 2012
• Volume: 25
• Pages: 9-23

Contributors

author

Krzysztof Guzikowski

• Uniwersytet Szczeciński

translator

Małgorzata Osiewicz-Maternowska

References

• Adami Bremensis Gesta Hammaburgensis ecclesiae Pontificum, in: Fontem saeculorum noni et undecimi Historiam ecclesiae Hammaburgensis necnon imperii illustrantes, auf Grund der Ausgabe v. B. Schmeidler, Berlin 1961
• Anonymus sog. Gallus: Kronika Polska [Die polnische Chronik], hg. v. M. Plezia, übers. v. R. Grodecki, Wrocław 1982
• Bestimmt kam es zu dieser Allianz bei dem Aufenthalt Bogislaws I. in Gnesen im April 1177. PUB I, Nr. 73
• Galli Anonymi Cronica et Gesta ducum sive principium Polonorum, hg. v. K. Maleczyński, in: Monumenta Poloniae Historica Series Nova [weiter als MPH SN], Bd. 2, Kraków 1952
• Herbordi Dialogus de vita S. Ottonis episcopi Babenbergensis, in: MPH SN, Bd. 7, hg. v. J. Wikarjak, K. Liman, Warszawa 1974
• Magistri Vincentii Chronicon Polonorum, hg. v. A. Bielowski, in: MPH, Bd. 2, Lwów 1872
• S. Ottonie episcopi Babenbergensis vita Prieflingensis, in: MPH SN, Bd. 7, hg. v. J. Wikarjak, K. Liman, Warszawa 1966
• Saxonis Gramatici Gesta Danorum, hg. v. J. Olrik, H. Raeder, Købehavn 1931–1957
• Duczko W.: Obecność skandynawska na Pomorzu i słowiańska w Skandynawii we wczesnym średniowieczu [Skandinavische Anwesenheit in Pommern und slawische in Skandinavien im frühen Mittelalter], in: Salsa Cholbergiensis, hg. v. L. Leciejewicz, M. Rębkowski, Kołobrzeg 2000
• Dziewulski W.: Stosunek Ottona Bamberskiego do organizacji kościelnej terenów zachodniopomorskich [Das Verhalten Ottos von Bamberg der kirchlichen Organisation hinterpommerscher Gebiete gegenüber], „Zapiski Historyczne“ [Historische Notizen], 23, 1957
• Filipowiak W., Gundlach H.: Wolin Vineta. Die tatsächliche Legende vom Untergang und Aufstieg der Stadt, Rostock 1992
• Filipowiak W.: „Garnek Wulkana” – najstarsza latarnia morska nad Bałtykiem w XI wieku [Der „Vulkans Topf“ – der älteste Leuchtturm der Ostsee im 11. Jahrhundert], in: Nummus et historia. Pieniądz Europy średniowiecznej [Nummus et historia. Geld des mittelalterlichen Europas], Warszawa 1985
• Filipowiak W.: Some aspects of the developmentnof Wolin in the 8th-11th centuries in the light of the results of new research, in: Polish Lands at the Turn of the First and the Second Millennia, ed. by P. Urbańczyk, Warsaw 2004
• Filipowiak W.: Wczesnośredniowieczna „linia żeglugowa” Hedeby (Haithabu) – Starigard (Oldenburg) – Wolin [Die frühmittelalterliche „Schifffahrtslinie“ Hedeby (Haithabu) – Starigard (Oldenburg) – Wollin], in: Świat Słowian wczesnego średniowiecza [Die Welt der Slawen des frühen Mittelalters], hg. v. M. Dworaczek, A. B. Kowalska, S. Moździoch, M. Rębkowski, Szczecin–Wrocław 2006
• Filipowiak W.: Wolinianie. Studium osadnicze [Wolliner. Ein Einsiedlerstudium], T. 1, Szczecin 1962
• Filipowiak W.: Wolin-Jomsborgen Vikingetids-Handelsby i Polen, Roskilde 1991
• Filipowiak W.: Wyspa Wolin w prahistorii i we wczesnym średniowieczu [Die Insel Wollin in der Urgeschichte und im frühen Mittelalter], in: Z dziejów ziemi wolińskiej [Aus der Geschichte der Wolliner Gebiete], hg. v. T. Białecki, Szczecin 1973
• Goldmann K., Wermusch G.: Vineta: die Wiederentdeckung einer versunkenen Stadt, Bergisch Gladbach–Lübbe 1999
• Hoogeweg H.: Die Stifter und Klöster der Provinz Pommern, Bd. 2, Stettin 1925
• Kiersnowski R.: Kamień i Wolin [Cammin und Wollin], „Przegląd Zachodni”, 7, 1951, 9–10
• Kiersnowski R.: Legenda Winety [Die Legende von Vineta], Warszawa 1950
• Labuda G.: Saga o Styrbjörnie Jarlu Jomsborga [Die Sage über Styrbjörn, dem Jarl von Jomsborg], „Slavia Antiqua“, 4, 1953
• Labuda G.: Zamierzenia organizacji diecezjalnej na Pomorzu w roku 1123 (przed misją chrystianizacyjną biskupa Ottona z Bambergu) [Pläne der Diözeseorganisation in Pommern im Jahre 1123 (vor der Christianisierungsmission Bischof Ottos von Bamberg)], in: Instantia est mater doctrinae, Szczecin 2001
• Myśliński K.: Sprawa udziału Polski w niemieckiej wyprawie na Słowian połabskich [Zur Teilnahme Polens am deutschen Feldzug gegen polabische Slawen], in: Ars Historica. Prace z dziejów powszechnych i Polski [Ars Historica. Arbeiten zur allgemeinen und zur polnischen Geschichte], Poznań 1976
• Petersohn J.: Grobe – Marienburg – Usedom. Die Aussagen der Urkunden zur Entwicklung und Topographie des Usedomer Prämonstratenserstifts im 12. und 13. Jahrhundert, in: Die Insel Usedom in slawisch-frühdeutscher Zeit, hg. v. G. Mangelsdorf, Frankfurt a. M. 1995
• Piskorski J. M.: Pomorze plemienne. Historia – archeologia – językoznawstwo [Stammes-Pommern. Geschichte – Archäologie – Sprachwissenschaft], Poznań–Szczecin 2002
• Rajewski Z. A.: Wołyń – opulentissima civitas Sclavorum [Wollin – opulentissima civitas Sclavorum], „Przegląd Zachodni“ [Westrundschau], 1, 1946
• Rębkowski M.: Chrystianizacja Pomorza Zachodniego. Studium archeologiczne [Die Christianisierung Westpommerns. Eine archäologische Studie], Szczecin 2007
• Rymar E.: Biskupi – minisi – reformatorzy [Bischöfe – Mönche – Reformatoren], Szczecin 2002
• Rymar E.: Zjazd w Kamieniu Pomorskim w końcu 1219 r. Świętoborzyce w ziemi choćkowskiej i kołobrzeskiej [Tagung in Cammin Ende 1219. Swantiboriden auf den Gützkower und Kolberger Gebieten], „Materiały Zachodniopomorskie“ [Westpommersche Materialien], 22, 1976
• Schumann H.: Ausgrabungen in Wollin 1935 und ältere Funde von den Odermündungs-Inseln, „Das Bollwerk“, 1936, 5
• Schumann H.: Skelettgrab mit römischen Beigaben von Zirzlaff auf Wollin, „Zeitschrift für Ethnologie und Verhandlungen“ 1892
• Spors J.: Organizacja kasztelańska na Pomorzu Zachodnim w XII–XIII wieku [Die Kastellanei-Organisation in Hinterpommern im 12.–13. Jahrhundert], Słupsk 1991
• Stępiński W.: Biskupstwo pomorskie w Uznamiu w XII w. [Das pommersche Bistum in Usedom im 12. Jh.], „Materiały Zachodniopomorskie“ [Westpommersche Materialien], 17, 1971
• Ślaski K.: Podziały terytorialne Pomorza w XII–XII wieku [Territoriale Teilungen Pommerns im 12.–13. Jahrhundert], Poznań 1960
• Walachowicz J.: Landwójtostwo na Pomorzu Zachodnim. Kształtowanie się zarządu terytorialnego w dobie pokasztelańskiej [Landvogtei in Hinterpommern. Die Gestaltung der territorialen Verwaltung in der Zeit nach der Kastellanei], Poznań 1969
• Wiesener W.: Die Gründung des Bistums Pommern und die Verlegung des Bischofssitzes von Wollin nach Cammin, „Zeitschrift für Kirchengeschichte“, 10, 1885
• Wilde K. A.: Wolliner Vorgeschichte, „Nachrichtenblatt für deutsche Vorzeit“, 1940
• Zoll-Adamikowa H.: Gräberfelder des 8/9–10/11 Jhs. mit skandinavischen Komponenten im Slawischen Ostseeraum, „Sprawozdania Archeologiczne“ 49, 1997
• Żak J.: „Importy” skandynawskie na ziemiach zachodniosłowiańskich od IX do XI wieku [Skandinavische „Importe“ auf westslawischen Gebieten seit dem 9. bis zum 11. Jahrhundert], T. 1–2, Poznań 1963–1967