Obowiązek alimentacyjny rodziców względem dziecka pełnoletniego po nowelizacji kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z 2008 r.

• Authors: Ewa Kabza

Title variants

EN

Parent's support obligations to their adult children after the amendment to the family and guardianship code in 2008

Abstracts

PL

Zasadą jest, że rodzice mają obowiązek utrzymania dziecka, które nie jest jeszcze w stanie się samodzielnie utrzymać, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Nie ma w prawie polskim przepisu, na podstawie którego obowiązek alimentacyjny wobec dziecka gasłby automatycznie np. po dojściu przez dziecko do pełnoletności. Nowelizacja kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z 13 czerwca 2009 r. dała rodzicom pełnoletnich dzieci wyraźną podstawę do uchylenia się od wykonywania obowiązku alimentacyjnego (świadczeń alimentacyjnych) w trzech przypadkach. Po pierwsze, gdy świadczenie alimentacyjne wiąże się z nadmiernym uszczerbkiem dla rodziców. Po drugie, jeśli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się. Po trzecie, jeśli żądanie alimentów jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Przedmiotem niniejszego opracowania jest analiza znaczenia i zakresu prawa do uchylenia się od wykonywania obowiązku alimentacyjnego (świadczeń alimentacyjnych), przesłanek uchylenia się oraz sformułowanie kilku postulatów de lege ferenda, wykorzystując rozwiązania zagraniczne.

EN

The general rule is that parents are obliged to provide maintenance to a child who cannot financially provide for himself or herself, unless the income from the child’s property is sufficient to cover his or her maintenance and upbringing. There is no statutory rule that terminates parental child suport when the child reaches an age of majority. The amendment to the Polish Family Code of 13th June 2009 gave parents of adult children the right to withdraw from the maintenance obligation if its exercise would be linked to excessive loss, or if the child has not made efforts to suport himself or herself, or if the child acts contrary to the principles of community life. The aim of this paper is to analyse: the meaning, the scope of the right to withdraw from the maintenance obligation, the conditions of withdrawal and to formulate some de lege ferenda remarks on the basis of short analysis of the models of post-majority support in the European countries.

Keywords

PL

dziecko; alimenty; uchylenie się od obowiązku alimentacyjnego; alimentacja po dojściu do pełnoletności

EN

child; maintenance obligation; right to withdraw from the maintenance obligation; post-majority support

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Acta Iuris Stetinensis
• Year: 2014
• Issue: 6

Contributors

author

Ewa Kabza

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

References

• Androulidaki-Dimitriadi I., Family law in Greece, The Netherlands 2011.
• Andrzejewski M., Prawo rodzinne i opiekuńcze, Warszawa 2010.
• Andrzejewski M., w: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. H. Dolecki, T. Sokołowski, Warszawa 2010.
• Austria. A comparative study of child maintenance regimes. Questionnaire for national informants, http://www.york.ac.uk/inst/spru/research/childsupport/Austria.pdf.
• Budna E., Obowiązek alimentacyjny rodziców względem dzieci, „Nowe Prawo” 1990, nr 7–9.
• Ciepła H., Nowelizacje Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z komentarzem, Warszawa 2010.
• Diagoras development v. National Bank of Greece [1985] 1 CLR 581.
• Domińczyk T., w: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. K. Piasecki, Warszawa 2011.
• Gromek K., Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, Warszawa 2013.
• Gwiazdomorski J., w: System prawa rodzinnego i opiekuńczego, red. J. Piątowski, Wrocław 1985.
• Haak H., Opinia na temat rządowego projektu ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 1166), Pleszew 2007, http://orka.sejm.gov.pl/rexdomk5.nsf/Opwsdr?OpenForm&1166.
• Hrušáková M., Westphalova L., Family law in the Czech Republic, The Netherlands 2011.
• http://www.olg-duesseldorf.nrw.de/infos/Duesseldorfer_tabelle/Tabelle-2013/index.php.
• http://www.vos-droits.justice.gouv.fr/art_pix/table_reference_pa.pdf.
• Ignaczewski J., Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, Warszawa 2010.
• Ignaczewski J., Obowiązek alimentacyjny po nowelizacji. Art. 128–1441 KRO. Komentarz, Warszawa 2009.
• Ignaczewski J., w: Alimenty. Sądowe komentarze tematyczne, red. J. Ignaczewski, Warszawa 2009.
• Ignaczewski J., w: Komentarz do spraw rodzinnych, red. J. Ignaczewski, Warszawa 2012.
• Institut für Partnerschaftsberatung, Berechnung des Kindesunterhalts, http://www.partnerschaftsberatung.at/kindesunterhalt.html.
• Jędrejek G., Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Pokrewieństwo i powinowactwo. Komentarz do art. 617–1441, Lex 2014.
• Justyński T., Nadużycie prawa w polskim prawie cywilnym, Kraków 2000.
• Lindsey D., Shlonsky A., Child welfare research. Advances for practice and policy, Oxford 2008.
• Literatura
• Łączkowska M., Prawo alimentacyjne jako przykład regulacji prawnej solidarności międzypokoleniowej, „Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny” 2012, z. 3.
• M. Grudziński, J. Ignatowicz (red.), Kodeks rodzinny. Komentarz, Warszawa 1959.
• Minimum wage statistics published by Eurostat refer to monthly national minimum wages, http://epp.eurostat.ec.europa.eu/tgm/table.do?tab=table&init=1&plugin=1&language=en&pcode=tps00155.
• Ministerstwo Sprawiedliwości, Wydział Statystyki i Analiz Wymiaru Sprawiedliwości, Informacja statystyczna o ewidencji spraw i orzecznictwie oraz o więziennictwie, cz. 5, Warszawa 2013, http://bip.ms.gov.pl/pl/dzialalnosc/statystyki/statystyki-2012/download,2290,4.html.
• Morawski L., Wykładnia w orzecznictwie sądów. Komentarz, Toruń 2002.
• National Conference of State Legislatures, Termination of support – age of majority, http://www.ncsl.org/research/human-services/termination-of-child-support-age-of-majority.aspx.
• National Conference of State Legislatures, Termination of support – college support beyond the age of majority, http://www.ncsl.org/research/human-services/termination-of-support-college-support.aspx.
• Nazar M., Glosa do wyroku SN z 8 maja 1975 r., III CRN 36/75, OSP 1976, nr 6, poz. 117.
• Orzeczenia SN (Korkein oikeus) z dn. 7.06.2010 r., sygn. KKO:2010:37, http://www.finlex.fi/fi/oikeus/kko/kko/2010/20100037., sygn. KKO:2010:38, http://www.finlex.fi/fi/oikeus/kko/kko/2010/20100038.
• Piasecka-Sobkiewicz M., Pełnoletnie dziecko na własnym utrzymaniu, „Dziennik Gazeta Prawna” z 17.06.2009 r.
• Pietrzykowski J., w: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2012.
• Skinner C., Davidson J., Recent trends in child maintenance schemes in 14 countries, “International Journal of Law, Policy and the Family” 2009, vol. 23.
• Smyczyński T., Glosa do wyroku SN z 11 lutego 1986 r., OSPiKA 1987, nr 4, poz. 85.
• Smyczyński T., Prawo filiacyjne i alimentacyjne po reformie z 2008 r., „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2010, z. 2.
• Smyczyński T., Roszczenia alimentacyjne a zasady współżycia społecznego, „Studia Prawnicze” 1983, z. 1.
• Smyczyński T., Stosunek alimentacyjny a stosunek zobowiązaniowy, „Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny” 1985, z. 1.
• Smyczyński T., w: System prawa prywatnego, t. 12: Prawo rodzinne i opiekuńcze, red. T. Smyczyński, Warszawa 2011.
• Szer S., Prawo rodzinne w zarysie, Warszawa 1969.
• Szlęzak A., Zasada równej stopy życiowej w prawie rodzinnym, „Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny” 1985, nr 1.
• Szpunar A., Stosowanie art. 5 k.c. w sprawach o alimenty,„Palestra” 1989, nr 5–7.
• Uchwała Pełnego Składu Izby Cywilnej i Administracyjnej SN z dn. 16.12.1987 r., sygn. III CZP 91/86, OSNCP 1988, nr 4, poz. 42.
• Uchwała Pełnego Składu Izby Cywilnej SN z dn. 9.06.1976 r., sygn. III CZP 46/75, OSNC 1976, nr 9, poz. 184.
• Uchwała SN (7) z dn. 24.05.1990 r., sygn. III CZP 21/90, OSNCP 1990, nr 10–11, poz. 128.
• Uchwała SN z dn. 16.12.1987 r., sygn. III CZP 91/86, OSN 1988, z. 4, poz. 42.
• Uchwała SN z dn. 24.02.2011 r., sygn. III CZP 134/10, Lex nr 707477.
• Uchwała SN z dn. 30.04.2003 r., sygn. I KZP 8/03, OSNKW 2003, nr 5–6, poz. 41.
• Uchwała SN z dn. 18.05.1995 r., sygn. III CZP 59/95, OSN 1995, nr 10, poz. 140.
• Uchwała SN z dn. 31.01.1986 r., sygn. III CZP 76/85, OSNC 1987, nr 1, poz. 4.
• Uchwała SN z dn. 7.08.1974 r., sygn. III CZP 46/74, OSN 1975, nr 12, poz. 160.
• Uzasadnienie do projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw z dnia 12 sierpnia 2008 r., Druk Sejmowy nr 888, http://orka.sejm.gov.pl/Druki6ka.nsf/0/68047150EDDA8EB1C12574B8004D19C7/$file/888.pdf.
• Winiarz J., Prawo rodzinne, Warszawa 1977.
• Wyrok SN z dn. 12.02.1998 r., sygn. I CKN 499/97, Lex nr 50545.
• Wyrok SN z dn. 12.05.1998 r., sygn. II CKN 722/97, Lex nr 503166.
• Wyrok SN z dn. 14.05.2002 r., sygn. V CKN 1032/00, Lex nr 55514.
• Wyrok SN z dn. 14.11.1997 r., sygn. III CKN 257/97, OSNC 1998, nr 4, poz. 70.
• Wyrok SN z dn. 16.01.2001 r., sygn. II CKN 40/99, Lex nr 52373.
• Wyrok SN z dn. 16.07.1998 r., sygn. I CKN 521/98, Lex nr 1232692.
• Wyrok SN z dn. 17.12.1976 r., sygn. III CRN 280/76, OSP 1977, nr 11, poz. 196.
• Wyrok SN z dn. 24.03.2000 r., sygn. I CKN 1538/99, Lex nr 51629.
• Wyrok SN z dn. 25.05.1999 r., sygn. I CKN 274/99, Lex nr 327915.
• Wyrok SN z dn. 27.07.1999 r., sygn. I CKN 687/98, Lex nr 503167.
• Wyrok SN z dn. 3.09.1998 r., sygn. I CKN 908/97, OSN 1999, nr 3, poz. 53.
• Wyrok SN z dn. 6.01.2000 r., sygn. I CKN 1077/99, Lex nr 51637.
• Wyrok SN z dn. 10.12.1998 r., sygn. I CKN 1104/98, Lex nr 327909.
• Wyrok SN z dn. 12.12.1975 r., sygn. III CRN 338/75, OSPiKA 1977, poz. 54.
• Wyrok SN z dn. 16.01.2001 r., sygn. II CKN 40/99, Lex nr 52373.
• Wyrok SN z dn. 20.01.1972 r., sygn. III CRN 470/71, Lex nr 7052.
• Wyrok SN z dn. 30.06.1999 r., sygn. III CKN 199/99, Lex nr 503217.
• Wyrok SO w Kielcach z dn. 26.09.2013 r., sygn. II Ca 848/12, Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych http://orzeczenia.ms.gov.pl/.
• Wyrok SO w Olsztynie z dn. 3.07.2013 r., sygn. VI RCa 153/13, Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych http://orzeczenia.ms.gov.pl/.
• Wyrok SO w Suwałkach z dn. 29.05.2013 r., sygn. I Ca 178/13, Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Suwałkach http://orzeczenia.suwalki.so.gov.pl/.