Psychologiczne i społeczne uwarunkowania osiągnięć osób zdolnych – analiza i wskazówki dla nauczycieli i rodziców pracujących z osobami zdolnymi

• Authors: Kamińska Aneta

Title variants

EN

The Psychological and Social Determinants of the Achievements of Talented People: An Analysis and Indications for Teachers and Parents Who Work with the Talented Persons

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Niniejszy artykuł został poświęcony szerokiemu spektrum psychologicznych i społecznych uwarunkowań osiągnięć szkolnych i zawodowych osób zdolnych. Artykuł porusza problemy z pogranicza tematyki społecznej i psychologicznej, dlatego też można go uznać za interdyscyplinarny. Wykorzystując dostępną literaturę przedmiotu, autorka dokonuje analizy i namysłu nad tym, w jaki sposób wewnętrzne atrybuty człowieka, takie jak jego osobowość, temperament oraz otaczające środowisko wpływają na możliwość jego rozwoju na wielu płaszczyznach. Omawiany problem jest niezwykle złożony, dlatego trudno jest uzyskać jednoznaczne odpowiedzi na pytanie o to, jakie są główne psychologiczne i społeczne determinanty osiągnięć osób zdolnych. Autorka proponuje nauczycielom oraz rodzicom, którzy wychowują uczniów zdolnych, pewne charakterystyczne podejście i rozwiązania, co czyni niniejsze opracowanie również praktycznym. Robi to nie po to, aby im coś narzucać, ale aby mogli z nimi polemizować lub/i inspirować się nimi, szerzej rozumiejąc kim jest i jak funkcjonuje osoba zdolna. Artykuł ma charakter teoretyczny.

EN

This article is dedicated to a wide range of psychological and social spectrum of school and work achievements of the talented people. Article is located at the crossroads of social and psychological issues, so one can pass call it multi-disciplinary. The author, based on the literature, analyzes and reflects on how the internal attributes of the man, his personality, temperament and his/her social environment impact on his/her development on many levels. This topic is very complex, so it is difficult to obtain clear answers to the question: What are the main psychological and social determinants of the achievements of the talented persons? The author proposes an special approach and some solutions to teachers and parents who educate and work with the talented persons that makes that article also practical one. She has done it not in order to impose them something, but to make them able to argue with them and/or be inspired by them, with wider understanding who the talented person is and how he/she behaves. Article is theoretical and empirical.

Keywords

PL

osoba zdolna; uczeń zdolny; psychologiczne determinanty osiągnięć; społeczne determinanty osiągnięć; osiągnięcia szkolne; osiągnięcia zawodowe; syndrom nieadekwatnych osiągnięć

EN

talented person; talented learner; psychological determinants of achievements; social determinants of achievements; school achievements; work achievements; the syndrome of inadequate achievements

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie
• Journal: Studia Paedagogica Ignatiana
• Year: 2017
• Volume: 20
• Issue: 3
• Pages: 101-118

Contributors

author

Kamińska Aneta

References

• Czerniawska E., Zawadzki B., Aktywność strategiczna jako czynnik pośredniczący w relacji osobowość–osiągnięcia w nauce, w: Zdolności człowieka w ujęciu współczesnej psychologii, red. A.E. Sękowski, W. Klinkosz, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2010, s. 15–31.
• Dawson P., Guare R., Zdolne, ale rozkojarzone, Wspieranie rozwoju dziecka za pomocą treningu umiejętności wykonawczych, przeł. W. Turopolski, Wydawnictwo UJ, Kraków 2012.
• Dyrda B., Syndrom nieadekwatnych osiągnięć jako niepowodzenie szkolne uczniów zdolnych. Diagnoza i terapia, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2000.
• Dyrda B., Edukacyjne wspieranie uczniów zdolnych. Studium społeczno-pedagogiczne, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2012.
• EURIDICE. Sieć informacji o Edukacji w Europie, (międzynarodowa, renomowana baza danych dotycząca badań oświatowych i społecznych z dziedziny pedagogiki porównawczej).
• Jabłonowska M., Wiśniewska J., Współczesna przestrzeń edukacji uczniów zdolnych, w: Współczesna przestrzeń edukacyjna. Geneza, przemiany, nowe znaczenia, t. 2, red. E. Musiał, M. Bednarska, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2013, s. 343–362.
• Kamińska A., Rola rodziców w rozwijaniu zdolności dzieci w młodszym wieku szkolnym, w: Dziecko, rodzina, wychowanie, red. J. Karbowniczek, A. Błasiak, E. Dybowska, Akademia Ignatianum w Krakowie, Wydawnictwo WAM, Kraków 2015, s. 243–255.
• Krasiejko I., Dialog Motywujący z uczniem zdolnym, w: Edukacja a włączenie społeczne. Konteksty socjalne i pedagogiczne, red. T. Biernat, J.A. Malinowski, Wydawnictwo Edukacyjne „Akapit”, Toruń 2013.
• Mróz A., Rola wzmożonej pobudliwości emocjonalnej w przyspieszonym rozwoju osób zdolnych, w: Zdolni w szkole, czyli o zagrożeniach i możliwościach uczniów zdolnych. Poradnik dla nauczycieli i wychowawców, red. W. Limont, J. Cieślikowska, D. Jastrzębska, Ośrodek Rozwoju Edukacji, Warszawa 2012.
• Rimm S., Dlaczego zdolne dzieci nie radzą sobie w szkole. Jak temu przeciwdziałać, przeł. M. Horzowska, Wydawnictwo Moderski i S-ka, Poznań 2000.
• Śliwińska K., W stronę zdolności. Psychologia w praktyce pracy z uczniem zdolnym, w: Zdolni w szkole, czyli o zagrożeniach i możliwościach rozwojowych uczniów zdolnych. Poradnik dla nauczycieli i wychowawców, red. W. Limont, J. Cieślikowska, D. Jastrzębska, Ośrodek Rozwoju Edukacji, Warszawa, s. 47–55.
• Żylińska M., Neurodydaktyka. Nauczanie i uczenie się przyjazne mózgowi, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2013.