Inwestycyjne, organizacyjne i prawne uwarunkowania restauracji krakowskich Sukiennic w XIX w.

• Authors: Dobosz Piotr

Title variants

EN

The Investment, Organisational and Legal Conditions for the Restoration of the Cracow Cloth Halls during the Nineteenth Century

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

The conservation of immobile monuments is perceived predominantly from the viewpoint of sciences about art and the technical sciences. Nonetheless, it possesses an organisational- legal dimension, which has been gaining increasing importance especially in the last decades; this holds true also for the Polish democratic state of the law as conceived by the Constitution of the Republic of Poland. The aspect in question was significant for many historical conservation undertakings, today regarded as classical and concerning historical monuments in Polish lands. This was the type of conservation which during the nineteenth century involved the Cracow Cloth Halls (Sukiennice), performed according to a project by T. Pryliñski and supervised by him. Heretofore literature has not analysed more extensively the legal–organisational aspects of the investment connected with the aforementioned project, which has been characterised only marginally. The presented article deals with an analysis of assorted legal and organisational aspects, with reference to the contemporary legal system. It is characteristic that the typical feature of the conservation-investment efforts of the period, despite the absence of regulations concerning public commissions which would have corresponded to the legal standards of the time, was the attention paid to a proper administration of public means. The extremely important principle of the openness of public activity and expenses was realised in practice. Apart from the fundamental literature on the subject the text is based also on archival documents, including the resolutions of the Cracow Town Council, numerous reports and other archival material, supplemented with archival photographs, of which three, showing the end stages of the conservation of the Cloth Halls, had never been published. The purpose of the article, apart from its historical– cognitive function, is to draw attention to legal and organisational aspects of conservation, frequently ignored and, at times, even recognised as a hindrance. The presented study demonstrates that this aspect preceded, by no means as of today, the conservation proper of the historical monument, carried out by architects, conservators, “manual” workers and representatives of other professions, whose participation is indispensable in the conservation process as a whole.

Keywords

PL

restauracja krakowskich Sukiennic w XIX w.; Kraków; Sukiennice; odbudowa Sukiennic; Komisja Sukiennicza; Tomasz Pryliński; Rynek Główny w Krakowie

• Publisher: Narodowy Instytut Dziedzictwa
• Journal: Ochrona Zabytków
• Year: 2001
• Issue: 1
• Pages: 4-18

Dates

published

2001

Contributors

author

Dobosz Piotr

• Katedra Prawa Administracyjnego UJ, Kraków

References

• M. Kurzątkowski, Mały słownik ochrony zabytków, Warszawa 1989, s. 35.
• H. Kita, Tomasz Pryliński (1847–1895), „Rocznik Krakowski”, t. XXXIX, 1968 r., s. 119–149.
• J. Frycz, Restauracja i konserwacja zabytków architektury w Polsce w latach 1795–1918, Warszawa 1975, s. 146–150;
• I. Homola–Skąpska, Józef Dietl i Jego Kraków, Kraków 1993, s. 218–234;
• W. Łuszczkiewicz, Sukiennice, „Biblioteka Krakowska” 1899, nr 11, s. 34–50;
• A. Sudacka, Sukiennice krakowskie w XIX wieku — bazar czy świątynia sztuki?, „Rocznik Krakowski” 1995, t. LXI, s. 75–95
• Kronika Krakowa,Warszawa 1996, s. 1867–1868; Encyklopedia Krakowa, Warszawa–Kraków 2000, s. 937–938 oraz s. 508.
• W. Demetrykiewicz, Opieka prawna w Austrii dla zabytków sztuki i pomników historycznych. Ze szczególnym uwzględnieniem stosunków galicyjskich, Kraków 1885; tenże, Konserwatorstwo dla zabytków archeologicznych. Studium ze stanowiska dziejów kultury i nauki porównawczej prawa, Kraków 1886;
• S. Tomkowicz, Reforma konserwatorstwa zabytków sztuki w Galicji, Kraków 1886; Memoriał konserwatorów Galicji zachodniej, Kraków 1991
• P. Dobosz, Administracyjnoprawne instrumenty kształtowania ochrony zabytków, Kraków 1997, s. 185–212.
• Sprawozdanie (streszczone) Komisji odbudowy Sukiennic przedłożone Radzie Miejskiej Krakowskiej dnia 8 kwietnia 1869 r., Kraków 1869, s. 5 i n.
• J. E. Dutkiewicz, Przykład Sukiennic, „Ochrona Zabytków” 1955, nr 3, s. 182.
• J. M. Małecki, W dobie autonomii galicyjskiej (1866–1918), (w:) J. Bieniarzówna, J. M. Małecki, Dzieje Krakowa. Kraków w latach 1796–1918, t. 3, Kraków 1985, s. 225–355.
• J. Purchla, Matecznik Polski. Pozaekonomiczne czynniki rozwoju Krakowa w okresie autonomii, Kraków 1992, s. 41.
• J. Banach, Ikonografia Rynku Głównego w Krakowie, Kraków 1998
• Album fotografii dawnego Krakowa z atelier Ignacego Kriegera, Kraków 1989;
• W. Mossakowska, A. Zeńczak, Kraków na starej fotografii, Kraków 1984, s. 20, 22–27, 29–31, 36;
• A. Malik, Kraków w fotografii Kriegerów, (w:) Kraków przed stu laty, Kraków 1998, s. 95–125.
• J. Kremer, Kraków wobec Polski i Sukiennice jego oraz słowo o Bramie Floriańskiej, Kraków 1870
• S. Grodziski, Sejm Krajowy galicyjski 1861–1914, t. I/II, Warszawa 1993.
• J. Purchla, Formowanie się oerodowiska architektów krakowskich w drugiej połowie XIX wieku, „Rocznik Krakowski”, t. LIV, 1988, s. 120.
• J. Lepiarczyk, Przebudowa czy konserwacja? Z problematyki krakowskich Sukiennic, „Ochrona Zabytków” 1955, nr 3, s. 187–192;
• J. Lepiarczyk, Uwagi o konserwacji Sukiennic, „Rocznik Krakowski”, t. XLVI, 1975, s. 177–179;
• J. Zachwatowicz, W sprawie konserwacji Sukiennic, „Ochrona Zabytków” 1955, nr 3, s. 192–194
• Wnioski Komisji Sukienniczej i Komisji Uporządkowania Miasta, dotyczące restauracji Sukiennic, a szczególnie zatwierdzenia planów T. Prylińskiego, Kraków 1875.
• W. Ekielski, Architekt Jan Matejko, „Architekt” 1929, s. 6;

Identifiers

ISSN

0029-8247