Międzynarodowa standardowa klasyfikacja wykształcenia ISCED: wzorzec z Sevrès czy wymysł Szatana?

• Authors: Zbigniew Sawiński

Title variants

EN

The International Standard Classification of Education ISCED: the standard from Sevrès or Satan’s trick?

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem utworzenia klasyfikacji ISCED była potrzeba porównania zasobów edukacyjnych w różnych krajach. Nie odzwierciedla ona jednak specyfiki systemów edukacyjnych i daje uproszczony obraz roli wykształcenia we współczesnych społeczeństwach. W Polsce do określenia rzeczywistej roli wykształcenia, zamiast ISCED, lepiej posłużyć się klasyfikacją krajową – co w artykule zostało zilustrowane za pomocą wyników Europejskiego Sondażu Społecznego. Przewaga polskiej klasyfikacji nad ISCED bierze się stąd, że pozwala uwzględnić zmiany, jakie zaszły w systemie edukacji w Polsce: począwszy od reform przeprowadzonych przez władze komunistyczne w latach 50. i 60., poprzez ekspansję szkolnictwa wyższego po 1989 r., a skończywszy na zmianach wprowadzonych przez reformę gimnazjalną. Wyniki cytowanych badań skłaniają do uzupełnienia dotychczasowego paradygmatu badania wykształcenia o klasyfikacje krajowe, które pozwoliłyby uwzględnić specyfikę systemów edukacyjnych. W dyskusji staram się określić powody, dla których badaczom wygodniej jest korzystać z ISCED, niż rozwijać własne narzędzia badania wykształcenia, właściwe dla ich krajów.

EN

The aim of the ISCED classification was to compare educational resources in different countries. One of the reasons why the classification fails is that it does not reflect the specific characteristics of educational systems in individual countries and as a result creates an oversimplified image of the role of education in contemporary societies. In Poland, the national classification provides a better tool than the ISCED for specifying the role of education, which is demonstrated by the results of the 2010 European Social Survey. The advantage of national classification over the ISCED follows from the fact that it takes changes and reforms in the Polish educational system into consideration. These empirical results speak for supplementing standards with national classifications for education which allow specific characteristics of education systems to be taken into account in inter-country comparison. This would be a step towards functional harmonisation, a concept abandoned after the year 2000 which was replaced with methodological rigor. In the discussion possible reasons are outlined for why researchers find using the ISCED more appropriate for their countries than constructing their own instruments.

Keywords

PL

wykształcenie; systemy edukacyjne; klasyfikacja ISCED; międzynarodowe badania porównawcze; Europejski Sondaż Społeczny

EN

education; ISCED; inter-country comparative research; European Social Survey

• Publisher: Instytut Badań Edukacyjnych
• Journal: Edukacja
• Year: 2012
• Issue: 4(120)
• Pages: 100-119

Dates

issued

2012-12-31

Contributors

author

Zbigniew Sawiński

• Instytut Badań Edukacyjnych

References

• Barone, C., i Werfhorst van de, H. G. (2011). Education, cognitive skills and earnings in comparative perspective. International Sociology, 26(4), 483–502.
• Becker, G. S. (1964). Human Capital: A Theoretical and Empirical Analysis, with Special Reference to Education. Chicago: University of Chicago Press.
• Cohen, J., Cohen, P., West, S. G. i Aiken, L. S. (2003). Applied Multiple Regression/Correlation Analysis for the Behavioral Sciences (3rd edition). Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum.
• Domański, H. i Sawiński, Z. (w druku). Validity of the EGP class schema in Poland. W: J. H. P. Hoffmeyer-Zlotnik i U. Warner (red.), Demographic Standards: National and European Dimension. Mannheim: Mannheimer Zentrum für Europäische Sozialforschung (MZES).
• European Social Survey (2012). ESS 5 – 2010 Documentation Report. Appendix A1: Education. Pobrano z: The ESS Data Archive: http://ess.nsd.uib.no/
• Eurydice (2010). The system of education in Poland. Warsaw: Eurydice. Pobrano z: http://www.eurydice.org.pl/sites/eurydice.org.pl/files/the_system_2010.pdf
• GUS (2010). Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2008/2009. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
• Hanushek, E. A. i Woessmann, L. (2011). How much do educational outcomes matter in OECD countries? Economic Policy, 26(67), 427–491.
• Lissowski, G., Haman, J. i Jasiński, M. (2008). Podstawy statystyki dla socjologów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Mikiewicz, P. (2005). Społeczne światy szkół średnich – od trajektorii marginesu do trajektorii elit. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji.
• Sawiński, Z. (1986). The prestige of education. W: K. M. Słomczyński i T. K. Krauze (red.), Social stratification in Poland. Eight empirical studies (s.144–159). Armonk, N.Y.: Sharpe.
• Sawiński, Z. (w druku). Pursuit of validity in comparing education across countries: insights from Polish experiences. W: J. H. P. Hoffmeyer-Zlotnik i U. Warner (red.), Demographic Standards: National and European Dimension. Mannheim: Mannheimer Zentrum für Europäische Sozialforschung (MZES).
• Schneider, S. L. (2008). Suggestions for the cross-national measurement of educational attainment: refining the ISCED-97 and improving data collection and coding procedures. W: S. L. Schneider (red.), The International Standard Classification of Education (ISCED-97). An evaluation of content and criterion validity for 15 European countries (s. 311–330). Mannheim: Mannheimer Zentrum für Europäische Sozialforschung (MZES).
• Schneider, S. L. (2009). Confusing credentials: the cross-nationally comparable measurement of educational attainment. University of Oxford, Department of Sociology.
• Schwartz, Sh. H. i Bilsky, W. (1990). Toward a theory of the universal content and structure of values: extensions and cross-cultural replications. Journal of Personality and Social Psychology, 58(5), 878–891.
• Shultz, T. W. (1961). Investment in Human Capital. American Economic Review 51(1), 1–17.
• Słomczyński, K. M. i Kohn, M. (1988). Sytuacja pracy i jej psychologiczne konsekwencje. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
• UNESCO (2003). International Standard Classification of Education, ISCED 1997. W: J. H. P. Hoffmeyer-Zlotnik i Ch. Wolf (red.), Advances in cross-national comparison. A European working book for demographic and socio-economic variables (s. 195–220). New York, Kluwer Academic.
• Zahorska, M. (2007). Zmiany w polskiej edukacji i ich społeczne konsekwencje. W: M. Marody (red.), Wymiary życia społecznego. Polska na przełomie XX i XXI wieku (s. 93–115). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Notes

http://www.edukacja.ibe.edu.pl/images/numery/2012/4-7-sawinski-isced-pl.pdf

Identifiers

ISSN

0239-6858