A Reflection on the Shari’a Debate in Britain

• Authors: Prakash Shah

Title variants

PL

Refleksja na temat brytyjskiej debaty o prawie szariatu

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

Introduction Europeans are uncomfortable with their Muslim neighbours. The success of far right parties in the European Parliament elections, the referendum against minarets in Switzerland, and the consideration by the French authorities to ban the burqa, all in the year 2009, are cases in point. The Muslim presence has thus provoked questions about European liberal democracies and the limits of their tolerance of difference. Their presence in Europe is also forcing Muslims to re-evaluate many of the norms and practices they took for granted when living in their countries of origin. However, Muslims do not always give up their traditions, or they reconstruct them on European soil in ways that other Europeans cannot easily accept. This includes practices which are beginning to more directly challenge European notions of the unity of nation-state legal orders. Thus, the prospect of the shari’a (Islamic law) gaining recognition within European legal systems is a matter fraught with controversy. This is especially so in the United Kingdom where the debate about Muslims has often centred on the shari’a. While there was some public discussion of the shari’a previously (Shah 2010), on 7 February 2008, the head of the Church of England, the Archbishop of Canterbury, Dr Rowan Williams, gave a speech at the Royal Courts of Justice in London in which he appeared to back some sort of official recognition for shari’a. This article is a response to the Archbishop’s lecture or, more precisely, it responds to the fierce criticism levelled against the Archbishop for suggesting that it was inevitable that shari’a norms would gain greater recognition within English law. It briefly recounts the history of recognition of shari’a in areas under the jurisdiction of Europeans, arguing that the mere prospect of recognition of Islamic law is not as strange or odd as has been made out. The article then goes on to outline the content of the Archbishop’s speech and the responses to it. It then moves to consider the limited ways in which English law has already adapted to some ethnic minority norms, and examines the prospects for greater flexibility and openness to non-European norm systems in the contemporary context of ethnic and religious plurality. Conclusion Currently, we appear to be in a strange and largely unexplored landscape, with senior religious figures and other state officers, as well as a number of academics and legal practitioners, discussing the legal implications of the large-scale Muslim presence in Britain. There is deep unease about the matters being raised, let alone about what directions official legal systems should be taking to constructively respond to the question of shari’a. Dr Williams’ foray into the shari’a debate may have lasting implications, and it may be regarded as part of a longer-term strategy of reorienting the inter-relationship of Islamic law and British legal systems. It can only be a long-term strategy since contemporary conditions appear to be determined by legal nationalism and these will not be easily shaken off, even though it may be easy enough to argue academically for seeing things from different viewpoints. However, the future looks interesting.

PL

Wstęp Europejczycy czują się coraz mniej komfortowo mając muzułmanów za sąsiadów. Niedawne wydarzenia z roku 2009 - sukces skrajnej prawicy w wyborach do Parlamentu Europejskiego, referendum w sprawie minaretów w Szwajcarii oraz rozważanie wprowadzenia zakazu noszenia burek we Francji – to najlepsze przykłady tego stanu rzeczy. Obecność muzułmanów rodzi zatem pytania o europejskie liberalne demokracje i granice tolerancji jaki wyznaczają one w kwestii odmienności. Obecność w Europie zmusza także samych muzułmanów do rewizji wielu norm i praktyk, które przyjmowali za pewnik w krajach, z których pochodzą. Mimo to, muzułmanie nie zawsze rezygnują ze swoich tradycji lub też próbują odtwarzać je na europejskiej ziemi, co dla wielu Europejczyków nie jest łatwe do zaakceptowania. Praktyki te w sposób coraz bardziej bezpośredni kwestionują europejskie pojęcie wspólnoty porządków prawnych typowych dla państw jednonarodowościowych. Stąd, perspektywa uznania szariatu (prawa islamskiego) jako składowej europejskich systemów prawnych budzi wiele kontrowersji. Jest to szczególnie widoczne w Wielkiej Brytanii, gdzie dyskusja na temat muzułmanów skupia się często na kwestii szariatu. Chociaż publiczna debata na temat prawa szariatu miała miejsce już wcześniej, (Shah 2010), 7 lutego 2008 roku głowa Kościoła anglikańskiego, arcybiskup Canterbury, dr Rowan Williams, wygłosił mowę w Sądzie Królewskim w Londynie, w której wydawał się popierać pewne rozwiązania w sprawie oficjalnego uznania szariatu. Niniejszy artykuł jest odpowiedzią na wykład arcybiskupa, a konkretnie na gwałtowną krytykę, z jaką spotkało się jego wystąpienie, w którym sugerował, iż nie da się uniknąć szerszego uznania norm szariatu w angielskim prawie. Artykuł przedstawia zwięzłą historię poszanowania prawa szariatu na obszarach pozostających pod władzą sądowniczą europejczyków i uzasadnia, iż sama perspektywa uznania prawa islamu nie jest czymś nieznanym lub dziwnym, jak to się próbuje przedstawiać. Dalej artykuł omawia treść przemówienia arcybiskupa Canterbury i zajmuje wobec niego stanowisko. Następnie, autor rozpatruje przypadki, w których angielskie prawo w ograniczony sposób przejęło już pewne normy mniejszości etnicznych i zastanawia się nad tym, czy istnieje perspektywa większej elastyczności i otwartości na pozaeuropejskie systemy norm prawnych we współczesnym kontekście pluralizmu etnicznego i religijnego. Wnioski Wydaje się, iż obecnie wkraczamy na nieznany i niezbadany teren, na którym wysokiej rangi przedstawiciele życia religijnego i urzędnicy państwowi, a także przedstawiciele świata nauki i prawnicy debatują o konsekwencjach prawnych rosnącej obecności muzułmanów w Wielkiej Brytanii. Podnoszone zagadnienia wprowadzają głęboki niepokój, podobnie jak propozycje odnośnie kierunków, jakie powinny obrać systemy prawne, aby być w stanie konstruktywnie odpowiedzieć na problem szariatu. Krok uczyniony przez dra Williamsa w stronę uruchomienia debaty o szariacie może mieć trwałe skutki i może być postrzegany jako część długofalowej strategii reorientacji współzależności prawa islamskiego i brytyjskich systemów prawnych. Może to być jedynie strategia rozłożona w czasie, gdyż dzisiejszy krajobraz wydaje się być zdominowany przez prawny nacjonalizm, co nie będzie łatwe do przezwyciężenia nawet, jeśli dyskusja akademicka na temat odmiennych perspektyw i punktów widzenia wydaje się nie napotykać na żadne przeszkody. Niemniej jednak, przyszłość zapowiada się interesująco.

Keywords

EN

Muslim; Royal Courts of Justice; Archbishop of Canterbury; Rowan Williams; United Kingdom; Church of England; Islamic law; shari; freedom of conscience and religion; Islam; Law on Religion; living together; religious communities; religious freedom; social problem; State-Church relations

PL

prawo wyznaniowe; relacje państwo-kościół; wolność sumienia i religii; Kościół Anglii; Muzułmanie w Europie; Wielka Brytania

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Studia z Prawa Wyznaniowego
• Year: 2010
• Volume: 13
• Pages: 69-96

Contributors

author

Prakash Shah

• Department of Law, Queen Mary, University of London, Mile End Road, London E1 4NS

References

• Anderson, B. (1983): Imagined communities: Reflections on the origin and spread of nationalism. London: Verso.
• Ansari, H. (2004): ‘The infidel within’: Muslims in Britain since 1800. London: C Hurst & Co.
• Bader, V. (2009): ‘Legal pluralism and differentiated morality: Shari’a in Ontario?’ In: R. Grillo et al (eds.): Legal practice and cultural diversity. Farnham: Ashgate, pp. 299-330.
• Bakht, N. (2006): ‘Were Muslim Barbarians really knocking on the gates of Ontario? The religious arbitration controversy – another perspective.’ Ottawa Law Review 40th Anniversary Volume, pp. 67-82.
• Ballantyne, W. (2008): Sharia, Setting Straight. Counsel, April, 6.
• Ballard, R. (2009): ‘Human rights in contexts of ethnic plurality: Always a vehicle for liberation?’ In: R. Grillo et al (eds.): Legal practice and cultural diversity. Farnham: Ashgate, pp. 299-330.
• Bano, S. (2007): ‘Muslim family justice and human rights: The experience of British Muslim women’. In: Vol. 1, No. 4 Journal of Comparative Law, pp. 1–29.
• Botsford, P. (2008): Religious courts, Sharia unveiled. Law Society Gazette, 28 February.
• Burton, Sir Richard F. (1894): The Book of the Thousand and One Nights. London: Nichols & Co.
• Cotterrell, R. (2008): ‘Transnational Communities and the Concept of Law’. Vol. 21, No. 1 Ratio Juris, pp. 1-18.
• Cotterrell, R. (2009): ‘The Struggle for Law, Some Dilemmas of Cultural Legality.’ Vol. 4, Issue 4 International Journal of Law in Context, pp. 373-384.
• Dalrymple, W. (2005): ‘Inside the Madrasas’. New York Review of Books, 1 December 2005, pp. 16-20.
• Dupret, Baudouin, Maurtis Berger and Laila al-Zwaini (eds.): (1999): Legal pluralism in the Arab World. The Hague et al: Kluwer Law International.
• Edelman, M. (1994): Courts, politics, and culture in Israel. Charlottesville and London, University Press of Virginia.
• Ferrari, S. (2000): ‘Introduction’. In: S. Ferrari and A. Bradney (eds.): Islam and European Legal Systems. Aldershot: Ashgate, pp. 1-9.
• Fournier, P. (2010): Muslim marriage in Western courts: Lost in transplantation. Farnham: Ashgate.
• Friedman, F. (1996): The Bosnian Muslims. Boulder, CO : Westview Press.
• Glenn, H.P. (2003): ‘The Nationalist Heritage’. In P. Legrand and R. Munday (eds.): Comparative legal studies: Traditions and transitions. Cambridge: Cambridge University Press, pp. 76-99.
• Glenn, H.P. (2007): Legal traditions of the world. 3rd edition. Oxford: Oxford University Press.
• Griffiths, J. (1986): ‘What is legal pluralism?’ In: No. 24 Journal of Legal Pluralism and Unofficial Law, pp. 1-56.
• Hasan, F. (2004): State and locality in Mughal India: Power relations in Western India, 1572–1730. Cambridge: Cambridge University Press.
• Hausmaninger, H. (2000): The Austrian legal system. 2nd edition. Vienna/Mainz/The Hague: Kluwer Law International.
• Hirsch, S.F. (1994): Kadhi’s courts as complex sites of resistance: The state, Islam and gender in postcolonial Kenya. London: Routledge.
• Hoekema, A. (2009): ‘Does the Dutch judiciary pluralize domestic law?’ In: R. G rillo et al (eds.): Legal practice and cultural diversity. Farnham: Ashgate, pp. 177-198.
• Hooker, M.B. (1975): Legal pluralism: An introduction to colonial and neo-colonial laws. Oxford: Clarendon Press.
• Keshavjee, M. (2007): ‘Alternative dispute resolution in a diasporic Muslim community’. In: P. Shah (ed.): Law and ethnic plurality: Socio-legal perspectives. Leiden: Martinus Nijhoff, pp. 145-75.
• Kourilsky-Augeven, C. (2007): ‘Legal socialisation: From compliance to familiarisation through permeation’. In: Vol. 1, No. 1 European Journal of Legal Studies. Available at: http://www.ejls.eu/index.php?mode=presentanddisplayissue=2007-04 [last accessed 27 December 2009].
• Mallat, C. (2007): Introduction to Middle Eastern law. Oxford: Oxford University Press.
• Manzoor, S.P. (2000): ‘Legal rationality vs. arbitrary judgement: Re-examining the tradition of Islamic law’. In: Vol. 21 No. 1 Muslim World Book Review, pp. 3–12.
• Menski, W. (2006): Comparative law in a global context: The legal systems of Asia and Africa. 2nd edition. Cambridge: Cambridge University Press.
• Menski, W. (2008): Law, religion and culture in multicultural Britain. In: R. M ehdi et al (eds.): Religion and law in multicultural societies. Copenhagen: DJØF Publishing, pp. 37-51.
• Modood, T. (2005): Multicultural politics: Racism, ethnicity and Muslims in Britain. Edinburgh: Edinburgh University Press.
• Moore, S.F. (1978): Law as Process. London: Routledge and Keegan Paul.
• Pearl, D. and W. F. Menski (1998): Muslim family law. London: Sweet and Maxwell.
• Peirce, L. (2003): Morality tales: Law and gender in the Ottoman court of Aintab. Berkeley: University of California Press.
• Pinson, M. (1993): ‘The Muslims of Bosnia-Herzegovina under Austro-Hungarian rule, 1878–1918’. In: M. Pinson (ed.): The Muslims of Bosnia-Herzegovina. Cambridge, MA : Centre for Middle Eastern Studies/Harvard University Press, pp. 84-128.
• Rohe, M. (2006): The migration and settlement of Muslims: The challenges for European legal systems. In: P. Shah and W. F. Menski (eds.): Migration, diasporas and legal systems in Europe. London: Routledge-Cavendish, pp. 57-72.
• Rohe, M. (2009): ‘Shari’a in a European context’. In: R. Grillo et al (eds.): Legal practice and cultural diversity. Farnham: Ashgate, pp. 93-114.
• Rosen, L. (1989): The anthropology of justice: Law as culture in Islamic society. Cambridge: Cambridge University Press.
• Rosen, L. (2000): The justice of Islam. Oxford: Oxford University Press.
• Roy, O. (2008): Secularization and fundamentalism: Two faces of the same coin? Lecture at City University, London, 16 January 2008.
• Schmied, M. and Wieshaider, W. (2004): ‘Islam and the European Union: The Austrian way’. In: R. Potz and W. Wieshaider (eds.): Islam and the European Union. Leuven: Peeters, pp. 199-217.
• Shachar, A. (2001): Multicultural jurisdictions: Cultural differences and women’s rights. Cambridge, UK, New York: Cambridge University Press.
• Shah, P. (2010): ‘Between God and the Sultana? Legal pluralism in the British Muslim diaspora’. In: J. S. Nielsen and L. Christoffersen (eds.): Shari’a as Discourse: Legal traditions and the encounter with Europe. Farnham: Ashgate, pp. 117-139.
• Shah-Kazemi, S.N. (2001): Untying the Knot: Muslim women, divorce and the Shariah. London: Nuffield Foundation.
• Smith, R. (2008): Caesar’s palace, not Lambeth’s. Vol. 158, No. 7308 New Law Journal, p. 229.
• Tsitselkis, K. (2004): ‘Muslims in Greece’. In: R. Potz and W. Wieshaider (eds.): Islam and the European Union. Leuven: Peeters, pp. 79-107.
• Turner, A. (2008): Has the Archbishop lost the plot? No. 172 Justice of the Peace, p. 92.
• Vatuk, S. (2008): ‘Divorce at the wife’s initiative in Muslim personal law: What are the options and what are the implications for women’s welfare?’ In: A. Parashar and A. Dhanda (eds.): Redefining family law in India. London: Routledge, pp. 200-235.
• Vikør, K S. (2005): Between God and the Sultan: A history of Islamic law. London: Hurst and Co.
• Wazir Jahan, K. (1992): Women and culture: Between Malay adat and Islam. Boulder, CO: Westview.
• Weber, M. (1954): Max Weber on law, economy and society. New York: Simon and Schuster.
• Welchman, L. (2000): Beyond the code: Muslim family law and the Shari’a judiciary in the Palestinian West Bank. The Hague/Boston: Kluwer Law International.