Konspiracja i podziemie narodowe w powiecie siedleckim w latach 1939-1950

• Authors: Potyra-Kowalska Joanna

Title variants

EN

Conspiracy and nationalist underground in the Siedlce poviat in 1939-1950

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Artykuł opisuje formy działalności konspiracyjnej i zbrojnej poszczególnych polskich organi-zacji ruchu narodowego oraz specyfikę ich funkcjonowania w czasach okupacji niemieckiej 1939-1944 oraz w pierwszych latach okupacji sowieckiej 1944-1950. Autorka prezentuje linię programową tych formacji konspiracyjnych, zaś jako teren badań wybrała powiat siedlecki, gdzie podziemie narodowe działało w sposób bardzo aktywny, posiadając wielu sympatyków i szeroką bazę społeczną. Ramy chronologiczne artykułu wyznaczają początek oraz koniec podziemia narodowego zarówno w Polsce, jak i na terenie powiatu siedleckiego. Głównym celem pracy jest charakterystyka działalności konspiracji i podziemia szeroko pojętego obozu narodowego w powiecie siedleckim w czasie II wojny światowej i w latach tzw. II konspiracji, która oznacza działalność przeciwko sowieckiemu zniewoleniu.

EN

The article describes the forms of conspiratorial and armed activity of selected Polish nation-alist organizations and the specificity of its functioning during the Soviet occupation of 1944-1950. The author presents the program line of these underground formations, and as the research area she chooses the Siedlce poviat, where the nationalist underground operated very actively, having many supporters and a broad social base. The chronological framework of the article marks the beginning and the end of the national underground both in Poland and in the poviat of Siedlce. The main purpose of the work is the characteristic of the activity of the underground and nationalist underground in the Siedlce poviat during the Second World War and in the so-called Second Conspiracy, what stands for the activity against the Soviet enslavement.

Keywords

PL

II wojna światowa; konspiracja; Niemcy; okupacja; Rosja; podziemie; ruch narodowy; komunizm

EN

World War II; nationalist conspiracy; Germany; occupation; Soviet Union; underground; communism

• Publisher: Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
• Journal: Radzyński Rocznik Humanistyczny
• Year: 2019
• Volume: 17
• Pages: 211-248

Dates

published

2019-09-25

Contributors

author

Potyra-Kowalska Joanna

• Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach

References

• V wieków dziejów Siedlec, red. E. Kospath-Pawłowski, Warszawa 2007.
• Bechta M., Między Bolszewią, a Niemcami, Warszawa 2009.
• Bechta M., Narodowo Radykalni. Obrona tradycji i ofensywa narodowa na Podlasiu w latach 1918-1939, Biała Podlaska 2004.
• Bończa-Tomaszewski N., Demokratyczna geneza nacjonalizmu, Warszawa 2001.
• Charczuk W., Ewolucje strukturalne w podlaskiej komendzie NSZ lipiec 1945-październik 1947, „Szkice Podlaskie”, 2004, 12, s. 71-79.
• Charczuk W., Formacje zbrojne obozu narodowego na południowym Podlasiu w latach 1939-1947, Siedlce 2003.
• Friszke A., Polska. Losy państwa i narodu 1939-1989, Warszawa 2003.
• Gawryszewski A., Ludności Polski w XX wieku, Warszawa 2005.
• Gniadek-Zieliński M., Narodowe Siły Zbrojne 1942-1947, Warszawa 2017.
• Kordaczuk S., Powiat siedlecki, Warszawa 2013.
• Kordaczuk S., Spotkanie z Wunderwaffe, „Żołnierz Polski”, 1996, 6, s. 46-48.
• Krajewski K., Uderzeniowe Bataliony Kadrowe, Warszawa 1993.
• Krasuski M., Zarys historii XII Okręgu Narodowych Sił Zbrojnych na Podlasiu, [w:] NSZ na Podlasiu w walce systemem komunistycznym w latach 1944-1952, t. I, red. M. Bechta, L. Żebrowski, Siedl-ce 1997.
• Krawczak T., W szlacheckim zaścianku, Warszawa – Siedlce 1993.
• Lewandowska S., Ruch oporu na Podlasiu, Warszawa 1976.
• Maj E., Związek Ludowo Narodowy 1918-1928. Studium z dziejów myśli politycznej, Lublin 2000.
• Mikołajczuk R., Przyczynek do historii XII Okręgu Podlaskiego Narodowych Sił Zbrojnych w okre-sie okupacji sowieckiej, [w:] NSZ na Podlasiu w walce z systemem komunistycznym w latach 1944-1952, t. II, red. M. Bechta, L. Żebrowski, Siedlce 1998.
• Murawski Z., Stronnictwo Narodowe – organizacje prawicowe w powiecie Sokołów Podlaski w latach 1930-1945, [w:] NSZ na Podlasiu w walce z systemem komunistycznym w latach 1944-1952, red. M. Bechta, L. Żebrowski, t. II, Siedlce 1998.
• Muszyński W. J., Prasa XII Okręgu Narodowych Sił Zbrojnych – dzieje i charakterystyka, [w:] NSZ na Podlasiu w walce z systemem komunistycznym w latach 1944-1952, t. II, red. M. Bechta, L. Żebrowski, Siedlce 1998.
• Nowosielski J. W., Organizacje konspiracyjne w okolicach Sarnak wywodzące swe korzenie w ruchu narodowym, [w:] NSZ na Podlasiu w walce z systemem komunistycznym w latach 1944-1952, t. I, red. M. Bechta, L. Żebrowski, Siedlce 1997.
• Pawlak J., Druga konspiracja, „Tygodnik Siedlecki”, 1994, 36, s. 9.
• Pawlak J., Nie walczyli dla sławy i krzyży, Warszawa 1999.
• Pilaciński J., Narodowe Siły Zbrojne, Warszawa 1990.
• Piskunowicz H., ZWZ – AK w powiecie siedleckim 1939-1945, Siedlce 1992, s. 25.
• Siedlce 1448-1995, red. E. Kospath-Pawłowski, Siedlce 1996.
• Siemaszko Z. S., Narodowe Siły Zbrojne, Londyn 1982.
• Stolcman A., Uwolnienie z niemieckiego więzienia oficerów sztabu XII Komendy Okręgu NSZ w Siedlcach 12 marca 1944r., [w:] NSZ na Podlasiu w walce z systemem komunistycznym w latach 1944-1952, t. II, red. M. Bechta, L. Żebrowski, Siedlce 1998.
• Szczechura T., Ruch ludowy w Siedleckiem, Warszawa 1984.
• Terej J., Rzeczywistość i polityka. Ze studiów nad dziejami najnowszymi Nowej Demokracji, War-szawa 1979.
• Wapiński R., Narodowa Demokracja 1893-1939. Ze studiów nad dziejami myśli nacjonalistycznej, Wrocław 1980.
• Wnuk R., Lubelski Okręg AK DSZ i WiN 1944-1947, Warszawa 2000.
• Wójtowicz N., Dyplomacja Dmowskiego, „Niezależna Gazeta Polska”, 2009, 2, s. 6-8.
• Zaborski M., Komenda Ziem Wschodnich (KZW) i Tymczasowa Narodowa Rada Polityczna Ziem Wschodnich (TNRP ZW) Narodowych Sił Zbrojnych w latach 1944-1945. Zarys problematyki, [w:] NSZ na Podlasiu w walce z systemem komunistycznym w latach 1944-1952, t. II, red. M. Bechta, L. Żebrowski, Siedlce 1998.