Monitoring XX-wiecznych wraków wojennych na przykładzie badań środowiskowych jednostki SS Stuttgart ‒ studium przydatności pozyskanych danych w kontekście prac archeologicznych i ochrony podwodnego dziedzictwa kulturowego

• Authors: Święch Andrzej W. , Hac Benedykt

Title variants

EN

Environmental supervision of the 20 century shipwrecks using the example of the remains of vessel SS Stuttgart - case study of the usefulness of obtained data in the context of archaeological work and the protection of underwater cultural heritage

• Languages of publication: PL

Abstracts

This brief article discusses the matter of iron and steel shipwrecks in the context of the remains of vessel SS Stuttgart, and its environmental research conducted by scientists from Maritime Institute in Gdańsk. Her shipwreck is on the Polish list of 28 wrecks being treated for environmental reasons in the Polish part of South Baltic. At the present SS Stuttgart is most dangerous sunken object on the Polish coast. She was taking part in the 2nd World War. As such they are interesting objects which can be used in the studies of underwater archaeology of the contemporary past. The authors focus on their possible use in archaeology of the data obtained during oceanographic and hydrographic research.

Keywords

PL

archeologia podwodna; archeologia wraków stalowych; wraki z 1 i 2 wojny światowej; poszukiwania wraków z wojen światowych; badania interdyscyplinarne; zanieczyszczenie środowiska morskiego

EN

underwater archaeology; archaeology of the iron shipwrecks; shipwrecks of World War 1 and 2; research of world war's shipwrecks; interdisciplinary research; contamination of the marine environment

• Publisher: Muzeum Narodowe w Szczecinie
• Journal: Materiały Zachodniopomorskie
• Year: 2016
• Volume: 12
• Pages: 657-669

Dates

published

2016

Contributors

author

Święch Andrzej W.

author

Hac Benedykt

• Zakład Oceanografii Operacyjnej Instytut Morski w Gdańsku

References

• Buchli V., Lucas G. 2001. Archaeologies of the Contemporary Past. London–New York.
• Carlsen T. 2003. Rigel: Norgeshistoriens største skipsforlis. Own publisher.
• Carr G., Jasinski M. E. 2013. Sites of memory, sites of oblivion: The archaeology of twentieth century of conflict in Europe. W: M. Bassanelli, G. Postglione (Eds.), Re-enacting the Past: Museography for Conflict Archaeology, Siracuse, 36–55.
• Church R., Warren D., Cullimore R., Johnston L., Schroeder W., Patterson W., Shirley T., Kilgour M., Morris N., Moore J. 2007. Archaeological and Biological Analysis of World War II Shipwrecks in the Gulf of Mexico. Artificial Reef Effect in Deep Water, U.S. Department of the Interior. Minerals Management Service. Gulf of Mexico OCS Region, New Orlean.
• Gajewski L., Aftanas B., Gajewski Ł., Hupka J., Lubomirski K., Jezionek E., Nowak J., Nowicki A., Pomian I., Relisko J., Rudowski S., Sitarz M., Szaniawska A., Szczepaniak M., Wołowicz M. 1999. Ocena zagrożeń środowiska w rejonie wraku Stuttgardt (raport wstępny), Zakład Oceanografii Operacyjnej Instytutu Morskiego w Gdańsku, Gdańsk: Wydawnictwo Wewnętrzne Instytutu Morskiego w Gdańsku nr 5542.
• Gajewski L., Gajewski Ł., Iwen P., Nowak J., Relisko J., Sitarz M., Syguła M., Szefler K., Talarczyk P., Zalewski W. 2000. Szczegółowa inwentaryzacja skażenia dna Zatoki Puckiej paliwem z wraku, Zakład Oceanografii Operacyjnej Instytutu Morskiego w Gdańsku, Gdańsk: Wydawnictwo Wewnętrzne Instytutu Morskiego w Gdańsku nr 5710.
• Gajewski L., Gajewski Ł., Gajewski J., Lubomirski K., Nowak J., Zalewski W., Osowiecki A., Rudowski S., Pomian I. 2001. Monitoring skażeń dna morskiego w rejonach, z których usunięto wraki, Zakład Oceanografii Operacyjnej Instytutu Morskiego w Gdańsku, Gdańsk: Wydawnictwo Wewnętrzne Instytutu Morskiego w Gdańsku nr 5828.
• Gajewski Ł., Hac B., Lisimenka A., Nowak J., Osowiecki A., Spacjer R. 2009. Monitoring skażeń dna morskiego w rejonach zalegania wraków. Wrak statku Stuttgard, Zakład Oceanografii Operacyjnej Instytutu Morskiego w Gdańsku, Gdańsk: Wydawnictwo Wewnętrzne Instytutu Morskiego w Gdańsku nr 6495.
• Hac, B., Gajewski Ł., Gajewski J., Nowak J., Michałek M., Rudowski S., Dembska G. 2011. Monitoring skażeń dna morskiego w rejonach zalegania wraków. Raport Burgermeister Petersen, Zakład Oceanografii Operacyjnej Instytutu Morskiego w Gdańsku, Gdańsk: Wydawnictwo Wewnętrzne Instytutu Morskiego w Gdańsku.
• Hac, B. z zesp. 2015. Badania oraz analiza zagrożeń dla środowiska morskiego, jakie stanowi wrak statku Stuttgart wraz z analizą istniejących technologii utylizacji zagrożenia i możliwości ich wykorzystania, Raport z realizacji etapu I. Wydawnictwo Wewnętrzne Instytutu Morskiego w Gdańsku nr 6967.
• HELCOM – Baltic Marine Environment Protection Commission. 1988. Guidelines for the Baltic Monitoring Programme for the Third Stage, Part D. Biological Determinants, Baltic Marine Environment Protection Commission. Baltic Sea Envir. Proc., 27 B.
• HELCOM – Baltic Marine Environment Protection Commission. 2002. Environment of the Baltic Sea area 1994-1998 Baltic, Baltic Sea Envir. Proc. No 82B.
• Jasinski, M.E., Soleim M.N., Sem L. 2012. “Painful Heritage”. Cultural landscape of the Second World War in Norway: a new approach. W: R. Berge, M.E. Jasinski, K. Sognnes (Eds.), N-TAG TEN, Proceedings of the 10th Nordic TAG conference at Stiklestad, Norway 2009, 163-273. BAR International Series 2399.
• Kijowski M., 2015. O administracyjnych ingerencjach Dyrektora Urzędu Morskiego w Gdyni w uprawianie nurkowania na wraku m/s „Wilhelm Gustloff”. Kilka uwag w 70 rocznicę zatonięcia statku. W: L. Zacharko, A. Matan, D. Gregorczyk (red.), Administracja publiczna – aktualne wyzwania. Katowice, 249–262.
• Konwencja Narodów Zjednoczonych o prawie morza (UNCLOS), z dnia 10 grudnia 1982 r., Montego Bay.
• Konwencja UNESCO o Ochronie Podwodnego Dziedzictwa Kulturowego, z dnia 2 listopada 2001 r., Paryż.
• McCartney I. 2012a. The Armoured Cruiser HMS Defence: a case-study in assessing the Royal Navy shipwrecks of the Battle of Jutland (1916) as an archaeological resources. The International Journal of Nautical Archaeology 41/1, 56–66.
• McCartney I. 2012b. The Archaeology of a Modern Naval Battle. The Wreck of the Battle Cruiser HMS Invincible. Skyllis 12, Jahrgang 2012/2, 168–176.
• Muckelroy, K. 1978. Maritime archaeology. Cambridge.
• The Nairobi International Convention on the Removal of Wrecks, Nairobi 19.05.2007, „Nairobi, Międzynarodowa Konwencja o usuwaniu wraków”.
• Pomian, I., A. Królikowski. 2005. Morskie cmentarzyska. Stan i ochrona miejsc katastrof morskich w polskiej strefie Bałtyku, W: M. Opęchowski, A. Łazowski (red.), Nekropolie, kirkuty i cmentarze, 85–92.
• Protection of Military Remains Act 1986 (1986 c.35) [8th July 1986], United Kingdom.
• Rogowska, J. 2011. Wpływ wraków na środowisko na przykładzie SS Stuttgart, Rozprawa doktorska. Politechnika Gdańska, Wydział Chemiczny, Katedra Chemii Analitycznej. Gdańsk.
• Stewart D.J. 1999. Formation processes affecting submerged archaeological sites: an overview. Geoarchaeology: An International Journal 14(6), 565–87.
• Święch A.W. 2014. Zatopione dziedzictwo Marynarki Wojennej. Pomorze militarne. Wokół spraw morza, regionalnej historii i polityki 7, 27–38.
• Święch A.W. 2016. Wraki jednostek z I i II wojny światowej. „Mokre groby”. Dziedzictwo. Niebezpieczne obiekty. W: A.I. Zalewska (red.), Archeologia współczesności, Pierwszy Kongres Archeologii Polskiej, t. I. Warszawa, 149–158.
• Święch, A.W., M.E. Jasiński. 2015. Normy prawne obejmujące zatopione zabytki archeologiczne. W: P. Dobosz, K. Szepelak, W. Górny (red.), Dziedzictwo, dobra kultury, zabytki, ochrona i opieka w prawie, Kraków, 187–198.
• Ustawa o obszarach morskich Rzeczpospolitej Polskiej i administracji morskiej, z dnia 21 marca 1991 r.

Identifiers

ISSN

0076-5236