Kwestie nierówności w systemie wsparcia bezpośredniego w krajach Unii Europejskiej w świetle nowego budżetu na lata 2014-2020

• Authors: Nowakowska-Grunt Joanna , Kiełbasa Barbara

Title variants

EN

The Issues of Inequality in the System of Direct Support of the European Union in the Light of the New Budget for 2014-2020

RU

Вопросы неравенства в системе непосредственной поддержки в странах Европейского Союза в аспекте нового бюджета на период 2014-2020г.г.

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W pracy przedstawiono kwestie roli i znaczenia płatności bezpośrednich w rolnictwie Unii Europejskiej w kontekście przygotowania wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020. Celem płatności bezpośrednich, wprowadzonych w 1992 roku, było wyrównywanie dochodów rolników, które były, i nadal są, niższe niż dochody ludności zatrudnionej w innych działach gospodarki narodowej. Wsparcie przeznaczone na płatności bezpośrednie rozdzielane jest na poszczególne państwa członkowskie z uwzględnieniem różnych modeli naliczania płatności. W przeliczeniu na 1 ha użytków rolnych największe dopłaty pozyskują rolnicy w Grecji, Belgii, Holandii i na Malcie, a najmniejsze na Łotwie, w Rumunii, Estonii i na Litwie. Jak pokazują wyniki wielu analiz, w rezultacie wsparcia bezpośredniego w wielu krajach zmniejszyło się zróżnicowanie między dochodami rolników a dochodami uzyskiwanymi w innych grupach zawodowych, ale jednocześnie następuje stały wzrost nierówności dochodowych między gospodarstwami rolnymi, a także między krajami. Jest to m.in. efekt różnych systemów naliczania dopłat bezpośrednich, tzw. modeli naliczania płatności. Pojawiają się liczne głosy krytyczne dotyczące głównie różnic w systemach naliczania płatności w krajach UE, które skutecznie blokują niwelowanie nierówności w poziomie rozwoju rolnictwa krajów UE. Konieczne są zmiany w systemie wsparcia bezpośredniego, których celem powinno być ujednolicenie systemu płatności bezpośrednich między krajami członkowskimi z uwzględnieniem nowych metod liczenia, uwzględniających np. PKB na jednego mieszkańca, średni dochód z gospodarstwa, wysokość pozyskiwanych do tej pory dopłat bezpośrednich, zamożność rolników, efektywności produkcji rolnej, a także uwarunkowania naturalne (klasę użytków rolnych, ukształtowanie terenu, klimat itd.).

EN

The paper presents the issue of the role and the importance of direct payments in the European Union agriculture in the context of the new financial framework for 2014-2020. The purpose of direct payments, introduced in 1992, was to equalize the income of farmers, who had, and still receive the lower income than people employed in the other sectors of the national economy. Direct payment support has been divided taking into account different models. The largest sub-sides per one hectare is acquired by farmers from Greece, Belgium, the Netherlands and Malta, while the smallest in Latvia, Romania, Estonia and Lithuania. Many studies show that the differentiation between the income of farmers and the incomes of other groups is decreasing, but the constant increase of disparities between the farm’s income, as well as the farms from different countries, is growing. This is the effect of, primarily, different systems of direct subsidies calculations, so called models of direct payments. There are many critical voices relating to these different systems that causes elimination of disparities in the EU agriculture impossible. Changes of the system of direct payments are essential, with, first of all, harmonizing the system of direct payments between Member States, taking into account the new methods of counting with for example: GDP per capita, the average income of household, the amount of received aid, the effectiveness of agricultural production, as well as natural conditions (the quality of agricultural land, terrain, climate, etc.).

Keywords

PL

dopłaty bezpośrednie; budżet UE; różnice w poziomie dopłat

EN

direct payments; the EU budget; levels of subsidies

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy
• Year: 2016
• Volume: 48
• Pages: 290-300

Contributors

author

Nowakowska-Grunt Joanna

• Instytut Logistyki i Zarządzania Międzynarodowego/Wydział Zarządzania Politechnika Częstochowska

author

Kiełbasa Barbara

• Zakład Polityki Społecznej i Doradztwa/Instytut Ekonomiczno-Społeczny Uniwersytet Rolniczy im. H. Kołłątaja w Krakowie

References

• Budget: Multiannual Financial Framework (http://ec.europa.eu/budget/mff/index_en. cfm, dostęp: 2 czerwca 2015 r.).
• Bryła P., 2010, Długofalowe tendencje zmian dochodów rolniczych w „starej” Unii, „Wieś i Rolnictwo” nr 3, Wyd. IRWiR PAN, Warszawa.
• Brzozowska A., 2013, Program rozwoju obszarów wiejskich w procesie zarządzania gospodarstwami rolnymi, Wyd. Politechniki Częstochowskiej, Częstochowa.
• Chmielewska B., 2007, Płatności bezpośrednie jako forma wsparcia dochodów gospodarstw rolniczych w Polsce po integracji z Unią Europejską, „Problemy Rolnictwa Światowego”, t. 2 (17), z. 2, Wyd. SGGW, Warszawa.
• Council decision on the system of own resources of the European Union, Interinstitutional File: 2011/0183 (CNS), Council of The European Union, Brussels, 12 February 2014 (5602/14).
• Czyżewski A., Matuszczak A., Wieliczko B., 2011, Ocena projekcji budżetowych UE dotyczących kolejnego okresu programowania w kontekście Wspólnej Polityki Rolnej, Publikacje Programu Wieloletniego 2011–2014, nr 11, Wyd. IERiGŻ PIB, Warszawa.
• Drygas M., 2010, Wpływ dopłat bezpośrednich w ramach Wspólnej Polityki Rolnej 2004–2006 i 2007–2013 na przekształcenia obszarów wiejskich w województwie pomorskim (ekspertyza wykonana na zamówienie Urzędu Marszałkowskiego w Gdańsku), Wyd. IRWiR PAN, Warszawa.
• Erjavec E., Chantreuil F., Hanrahan K., Donnellan T., Salputra G., Kožar M., van Leeuwen M., 2011, Policy assessment of an EU wide flat area CAP payments system, Economic Modelling, Vol. 28, Issue 4, July 2011, http://dx.doi.org/10.1016/j. econmod.2011.02.007.
• Grabowska M., 2014, Basic areas of management of finance flow in supply chains, „Logistyka” nr 4.
• Graca-Gelert P., 2014, Wpływ funduszy unijnych na zróżnicowanie dochodów w Polsce – przykład dopłat bezpośrednich i rent strukturalnych, „Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy”, z. 38, red. nauk. M.G. Woźniak, Wyd. Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.
• Marks-Bielska R., Babuchowska K., 2009, Wsparcie dochodów rolników w formie dopłat bezpośrednich, „Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej” nr 75, Wyd. SGGW, Warszawa.
• Sobczyński T., 2008, Zmiany udziału dopłat w dochodach gospodarstw rolniczych UE w latach 1989–2005 [w:] Polityka Unii Europejskiej, red. D. Kopycińska, Wyd. Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
• Sprawozdanie na temat unijnego budżetu na lata 2014–2020, nr 120/2013 (11791/7/13 REV 7), Kancelaria Senatu Przedstawiciel Kancelarii Senatu przy Unii Europej-skiej, Bruksela, s. 7–8, 28.
• Szarfenberg R., 2015, Nierówności i ubóstwo a uczestnictwo Polski w Unii Europejskiej, Wyd. Instytut Polityki Społecznej Uniwersytet Warszawski, Warszawa.
• Wpływ dopłat bezpośrednich i innych instrumentów Wspólnej Polityki Rolnej na polskie rynki rolno-spożywcze, nr 44/2006, praca zbiorowa pod red. S. Burczyka, Wyd. IE-RiGŻ PIB, Warszawa.
• Żmija D., 2011, System płatności bezpośrednich w Polsce w kontekście rozwiązań stosowanych w Unii Europejskiej, „Problemy Rolnictwa Światowego”, t 11 (26), z. 1. Wyd. SGGW, Warszawa.
• http://ec.europa.eu/eurostat, European Commission Eurostat

Identifiers

DOI

10.15584/nsawg.2016.4.21