Rozszerzenie faktu historycznego w literaturze kontrfaktycznej i jego wartości dydaktyczne

• Authors: Saja Krystian

Title variants

EN

Extension of historical fact in counterfactual literature and its didactic values

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Jednym z głównych celów historii kontrfaktycznych jest pełniejsze odczytywanie złożonych procesów dziejowych. Z pomocą literatury kontrfaktycznej budowany jest pełniejszy obraz przeszłości, a dopełnienie wiedzy o dziejach bieżących następuje za sprawą zrozumienia możliwych alternatyw. Przestrzeń historii alternatywnych buduje „nowe fakty”, ukazując wizje ich istnienia w procesie dziejowym. Innymi słowy, fakt historyczny, traktowany jako punkt przełamania, stanowi moment zwrotny w historii, w którym za sprawą literatury kontrfaktycznej realizuje się odmienny scenariusz dziejów. Historyk jest zobowiązany połączyć szereg faktów w ciąg przyczynowo-skutkowy, zespolony jednością wewnętrznej konieczności. Autor historii alternatywnej stwarza świat nowy, odrealniony, a jednocześnie prawdziwy, logiczny, mający początek w fakcie historycznym, zaś koniec osadzony w fikcji lub spekulacji, z konkluzją: „tak mogło być naprawdę”. Tak rozumiane historie alternatywne otwierają nowe możliwości w zakresie dydaktyki. Narracja historyczna osadzona w ramach powieści staje się atrakcyjniejszą formą przekazu dla młodego pokolenia. Ukazanie alternatywnych wariantów dziejowych poszerza nie tylko przestrzeń wyobraźni, ale przede wszystkim abstrakcyjnego i logicznego myślenia, z poszanowaniem historii

EN

One of the main goals of counterfactual histories is to read more fully the complex processes of history. With the help of counterfactual literature, a more complete picture of the past is built, and the knowledge of current history is completed through the understanding of possible alternatives. The space of alternative histories builds “new facts”, showing visions of their existence in the historical process. In other words, a historical fact, taken as a breaking point, represents a turning point in history, where a different scenario of history is realized through counterfactual literature. The historian is obliged to combine a series of facts into a causal sequence, united by the unity of internal necessity. The author of counterfactual history creates a new world, unreal, and at the same time true, logical, having a beginning in historical fact, while the end is embedded in fiction or speculation, with the conclusion: “this is how it could have really been”. Alternative histories understood in this way open up new possibilities for didactics. Historical narrative set within the framework of a novel becomes a more attractive form of communication for the younger generation. Showing alternative variants of history expands not only the space of imagination, but, above all, of abstract and logical thinking, with respect for history.

Keywords

EN

counterfactual literature, historiography,; historical fact,; didactic

literatura kontrfaktyczna, historiografia,; fakt historyczny,; dydaktyka

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: Dydaktyka Polonistyczna
• Year: 2023
• Issue: 9 (18)
• Pages: 75-86

Dates

published

2024-02-14

Contributors

author

Saja Krystian

• Uniwersytet Zielonogórski

References

• Bakuła B., Postmodernizm a współczesna (polska) powieść historyczna, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Scientiae Artium et Litterarum”, z. 8: Postmodernizm po polsku? (Materiały konferencyjne), red. A. Izdebska, D. Szajnert, Łódź 1998.
• Janion M., Zło i fantazmaty. Prace wybrane, t. 3, Kraków 2001.
• Spitzer M., Jak uczy się mózg?, przeł. M. Guzowska-Dąbrowska, Warszawa 2007.

Identifiers

DOI

10.15584/dyd.pol.18.2023.6