Umowna zmiana treści ograniczonych praw rzeczowych obciążających nieruchomość należącą do majątku wspólnego małżonków

• Authors: Magdalena Deneka

Title variants

EN

The contractual change of the nature of the limited property rights encumbering the immovable property that is part of the community property

Abstracts

PL

reść ograniczonego prawa rzeczowego, które obciąża nieruchomość wchodzącą w skład majątku wspólnego małżonków pozostających w ustroju wspólności majątkowej (ustawowej lub umownej), może być zmieniona w drodze umowy. Z uwagi na to, że do zawarcia wskazanej umowy konieczne jest złożenie stosownego oświadczenia woli przez właściciela rzeczy (art. 248 § 1 k.c.), rozstrzygnięcia wymaga kwestia, czy czynności prawnej, o której mowa, może dokonać samodzielnie każdy z małżonków bez współdziałania z drugim małżonkiem. Ustalenia poczynione w artykule stały się podstawą do sformułowania wniosku, że umowa zmieniająca treść ograniczonego prawa rzeczowego obciążającego nieruchomość stanowiącą składnik majątku wspólnego małżonków jest przejawem zarządu tym majątkiem (art. 36 § 2 zd. 2 k.r.o.). W artykule przedstawiono warunki jej ważności i skuteczności, z uwzględnieniem sformułowanej w przepisie art. 36 § 2 zd. 1 k.r.o. zasady samodzielnego zarządu majątkiem wspólnym małżonków oraz zastrzeżonych w ustawie wyjątków od niej.

EN

The nature of the limited property right that encumbers the immovable property which is part of the joint property of spouses who remain under the regime of the community property (statutory or contractual), may be changed by means of a contract. As the conclusion of the indicated contract requires the consent of the owner of the thing (Art. 248, paragraph 1 of the Civil Code), it is essential to establish whether the spouses may perform the above legal transaction individually, independently of each other. The findings arrived at in the present article became a ground for concluding that a contract that changes the nature of the limited property right that encumbers the immovable property which is part of the joint property of spouses, is a manifestation of the management of this property (Art. 36, paragraph 2, second sentence of the Family and Guardianship Code). The present article discusses the conditions of its validity and efficiency, including the rule of the individual management of the community property established under Art. 36, paragraph 2, first sentence of the Family and Guardianship Code, as well as the exceptions to this rule as stipulated by the act.

Keywords

PL

umowa zmieniająca treść ograniczonego prawa rzeczowego; zarząd majątkiem wspólnym małżonków; czynność prawna prowadząca do obciążenia nieruchomości

EN

a contract changing the nature of the limited property right; the management of the community property; a legal transaction resulting in the encumbrance of the immovable property

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Acta Iuris Stetinensis
• Year: 2014
• Issue: 6

Contributors

author

Magdalena Deneka

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

References

• Bieranowski A., Służebność mieszkania, Warszawa 2011.
• Burian B., w: Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, wyd. 5, Warszawa 2013.
• Chorabik R., Dobra wiara jako przesłanka nabycia rzeczy ruchomej od osoby nieuprawnionej, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2006, nr 1.
• Czech T., Hipoteka. Komentarz, Warszawa 2011.
• Dadańska K.A., w: Kodeks cywilny. Komentarz. Tom II. Własność i inne prawa rzeczowe, red. A. Kidyba, wyd. 2, Warszawa 2012.
• Dyoniak A., Ustawowy ustrój majątkowy małżeński, Ossolineum 1985.
• Ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece, t.j. Dz.U. 2013, poz. 707, z późn. zm.
• Gniewek E., Kształtowanie treści stosunków prawnorzeczowych – zakres swobody umów, „Studia Prawa Prywatnego” 2007, nr 2.
• Gniewek E., Prawo rzeczowe, wyd. 9, Warszawa 2012.
• Gniewek E., w: Problem udziału we współwłasności (wspólności) łącznej, w: O źródłach i elementach stosunków cywilnoprawnych. Księga pamiątkowa ku czci prof. Alfreda Kleina, red. E. Gniewek, Kraków 2000.
• Gniewek E., w: System prawa prywatnego, t. 4: Prawo rzeczowe, red. E. Gniewek, wyd. 4, Warszawa 2012.
• Gniewek E., Zakres swobody umów w prawie rzeczowym, w: Europeizacja prawa prywatnego, red. M. Pazdan, W. Popiołek, E. Rott-Pietrzyk, M. Szpunar, Warszawa 2008, t. I.
• Gołębiowski K., Zarząd majątkiem wspólnym małżonków, Warszawa 2012.
• Grzybowski S., w: System prawa cywilnego, t. I: Część ogólna, red. S. Grzybowski, Warszawa 1985.
• Heropolitańska I., w: I. Heropolitańska, A. Tułodziecka, K. Hryćków-Mycka, P. Kuglarz, Ustawa o księgach wieczystych i hipotece oraz przepisy związane. Komentarz, Warszawa 2013.
• Ignaczewski J., w: Małżeńskie prawo majątkowe, red. J. Ignaczewski, wyd. 2, Warszawa 2011.
• Ignatowicz J., Nazar M., Prawo rodzinne, wyd. 4, Warszawa 2012.
• Ignatowicz J., Stefaniuk K., Prawo rzeczowe, wyd. 4, Warszawa 2012.
• Jędrejek G., Intercyzy. Pojęcie, treść, dochodzenie roszczeń, Warszawa 2010.
• Kozioł A., Ustroje majątkowe małżeńskie po nowelizacji Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (cz. I), „Monitor Prawniczy” 2005, nr 15.
• Kremer E., Zarząd majątkiem wspólnym małżonków – zagadnienia wybrane, w: Rozprawy i studia. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Aleksandrowi Lichorowiczowi, red. E. Kremer, Z. Truszkiewicz, Kraków 2009.
• Kuniewicz Z., Pojęcie obciążenia nieruchomości w polskim prawie cywilnym, w: Rozprawy cywilistyczne. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Edwardowi Drozdowi, red. M. Pecyna, J. Pisuliński, M. Podrecka, Warszawa 2013.
• Lech-Chełmińska M., Przybyła V., Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Praktyczny komentarz z orzecznictwem, wyd. 3, Warszawa 2006.
• Lutkewicz-Rucińska A., Uwagi o pojęciu samodzielnego wykonywania zarządu majątkiem wspólnym małżonków, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2011, t. XXVI.
• Lutkiewicz-Rucińska A., Sprzeciw małżonka wobec zamierzonej przez drugiego małżonka czynności zarządu majątkiem wspólnym (cz. I), „Rodzina i Prawo” 2006, nr 3.
• Lutkiewicz-Rucińska A., w: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. H. Dolecki, T. Sokołowski, wyd. 2, Warszawa 2013.
• Łączkowska M., Prowadzenie przedsiębiorstwa należącego do majątku wspólnego małżonków w świetle nowych przepisów k.r.o., „Przegląd Prawa Handlowego” 2005, nr 4.
• Machnikowski P., w: System prawa prywatnego, t. 3: Prawo rzeczowe, red. E. Gniewek, wyd. 3, Warszawa 2013.
• Morek R., w: Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I, red. K. Osajda, Warszawa 2013.
• Nazar M., w: System prawa prywatnego, t. 11: Prawo rodzinne i opiekuńcze, red. T. Smyczyński, Warszawa 2009.
• Piątowski J.S., w: System prawa rodzinnego i opiekuńczego, red. J.S. Piątowski, Wrocław 1985.
• Pietrzykowski J., Pietrzykowski K., w: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. K. Pietrzykowski, wyd. 3, Warszawa 2012.
• Pisuliński J., O potrzebie reformy przepisów regulujących stosunki majątkowe między małżonkami, „Transformacje Prawa Prywatnego” 2012, nr 2.
• Podhorecka M., Pojęcie obciążenia rzeczy w prawie prywatnym, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2008, nr 4.
• Postanowienie SN z dn. 13.12.2012 r., sygn. IV CSK 158/12, Lex nr 1288707.
• Radwański Z., Olejniczak A., Prawo cywilne – część ogólna, wyd. 11, Warszawa 2011.
• Radwański Z., w: System prawa prywatnego, t. 2: Prawo cywilne – część ogólna, red. Z. Radwański, Warszawa 2002.
• Skowrońska-Bocian E., Małżeńskie ustroje majątkowe, wyd. 2, Warszawa 2010.
• Smyczyński T., Prawo rodzinne i opiekuńcze, wyd. 6, Warszawa 2012.
• Smyczyński T., Reforma małżeńskiego prawa majątkowego, „Monitor Prawniczy” 2004, nr 18.
• Sokołowski T., Prawo rodzinne. Zarys wykładu, wyd. 6, Poznań 2013.
• Sokołowski T., w: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. H. Dolecki, T. Sokołowski, wyd. 2, Warszawa 2013.
• Sołtysiński S., Czynności rozporządzające. Przyczynek do analizy podstawowych pojęć cywilistycznych, w: Rozprawy z prawa cywilnego. Księga pamiątkowa ku czci Witolda Czachórskiego, red. J. Błeszyński, J. Rajski, Warszawa 1985.
• Stefaniuk K., Forma umów zobowiązujących do rozporządzeń wymagających formy szczególnej, „Przegląd Sądowy” 2010, nr 11–12.
• Stępień-Sporek A., Działalność gospodarcza z udziałem małżonków, Warszawa 2009.
• Strzebińczyk J., Nowelizacja przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w zakresie małżeńskiego prawa majątkowego (cz. I), „Rejent” 2004, nr 8.
• Swaczyna B., w: Hipoteka po nowelizacji. Komentarz, red. J. Pisuliński, Warszawa 2011.
• Sychowicz M., Uwagi o zakresie zarządu majątkiem wspólnym małżonków, w: Księga jubileuszowa Profesora Tadeusza Smyczyńskiego, red. M. Andrzejewski, L. Kociucki, M. Łączkowska, A. Schulz, Toruń 2008.
• Sychowicz M., w: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. K. Piasecki, wyd. 4, Warszawa 2009.
• Sylwestrzak A., Użytkowanie. Konstrukcja prawna, Warszawa 2013.
• Uchwała SN z dn. 16.09.2010 r., sygn. III CZP 50/10, OSNC 2011, nr 4, poz. 39.
• Uchwała SN z dn. 16.09.2010 r., sygn. III CZP 50/10, OSNC 2011, nr 4, poz. 39.
• Warciński M., Służebności gruntowe według Kodeksu cywilnego, Warszawa 2013.
• Wąsiewicz A., w: System prawa cywilnego, t. II: Prawo własności i inne prawa rzeczowe, red. J. Ignatowicz, Warszawa–Wrocław 1977.
• Wolter A., Ignatowicz J., Stefaniuk K., Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, wyd. 2, Warszawa 2001.
• Wójcik P., Zarząd majątkiem wspólnym małżonków, „Monitor Prawniczy” 2006, nr 1.
• Wróblewski J., Interpretatio extensiva, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1965, nr 1.
• Wyrok SN z dn. 8.10.2004 r., sygn. V CK 76/04, OSNC 2005, nr 10, poz. 175 z glosą Z. Kuniewicza („Orzecznictwo Sądów Polskich” 2006, nr 7–8, poz. 88).
• Wyrok dn. SN z 9.09.1966 r., sygn. I CR 151/66, OSNC 1967, nr 2, poz. 36.
• Zaradkiewicz K., w: Kodeks cywilny. Tom I. Komentarz do art. 1–44910, red. K. Pietrzykowski, wyd. 7, Warszawa 2013.
• Zieliński M., Wykładnia prawa. Zasady, reguły, wskazówki, wyd. 6, Warszawa 2012.
• Zrałek J., Odpowiedzialność małżonków za zobowiązania po nowelizacji przepisów o ustawowej wspólności majątkowej, „Rejent” 2005, nr 9.
• Zrałek J., Zgoda jednego z małżonków na dokonanie czynności prawnej przez współmałżonka, w: Rozprawy z prawa prywatnego, prawa o notariacie i prawa europejskiego ofiarowane Panu Rejentowi Romualdowi Sztykowi, red. E. Drozd, A. Oleszko, M. Pazdan, Kluczbork 2007