Godność osoby starszej w nowej rzeczywistości społecznej

• Authors: Ireneusz Marian Świtała

Title variants

EN

The Dignity of the Elderly in the New Social Reality

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W czasach dynamicznych przemian społeczno-kulturowych i obyczajowych problem godności ludzkiej staje się przedmiotem zainteresowań etyków i pedagogów. Konflikty, nieporozumienia i wzrost patologii społecznych prowadzą do dylematów aksjologicznych i podważania norm moralnych. W sytuacji zaniku autorytetów i deprecjacji zalet osobistych istnieje potrzeba uświadomienia społeczeństwu, że godność ludzka jest podstawą społecznego i moralnego funkcjonowania człowieka. Istnieją grupy społeczne szczególnie narażone na utratę godności, co zdeterminowane jest wieloma czynnikami biopsychospołecznymi. Zwłaszcza osoby starsze, niepełnosprawne doświadczają negatywnych sytuacji godzących w ich poczucie wartości i przynależności społecznej. Zanik autorytetu osób starszych szczególnie jest widoczny w najmniejszej komórce społecznej, jaką jest rodzina.

EN

In times of dynamic socio-cultural and moral problem of human dignity becomes the subject of interest ethicists and educators. Conflicts, misunderstandings and increase social pathology leads to dilemmas axiological and undermining moral standards. In the case of the disappearance of authority and the depreciation of merit, there is a need to make the public aware that human dignity is the foundation of social and moral human functioning. Especially the elderly, the disabled, experiencing negative situations affecting their self-esteem and social belonging.

Keywords

PL

godność; osoba starsza; etyka; wartość; normy moralne

EN

dignity; elderly person; ethics; value; moral norms

• Publisher: Towarzystwo Naukowe KUL & Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Teologii
• Journal: Roczniki Teologiczne
• Year: 2017
• Volume: 64
• Issue: 10: Nauki o rodzinie
• Pages: 5-21

Contributors

author

Ireneusz Marian Świtała

• Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

References

• Główny Urząd Statystyczny, Prognoza ludności na lata 2008-2035, www.stat. gov.pl [dostęp: 04.10.2016].
• Gogacz M., Ku etyce chronienia osób (wokół podstaw etyki), Warszawa: Pallottinum 1991.
• Halicka M., Satysfakcja życiowa ludzi starych, Białystok: Wydawnictwo Akademii Medycznej 2004.
• Hill R.D., Pozytywne starzenie się. Młodzi duchem w jesieni życia, Warszawa: Wydawnictwo Laurum 2010.
• Holmes T.H., Rahe R.H., The Social Readjustment Rating Scale, „Journal of Psychosomatic Research” 11(1967), nr 2, s. 213-218.
• Kocimska P., Starość wyzwaniem dla współczesności, „Niebieska Linia” 2003, 5(28).
• Kołodziej W., Bio-psycho-społeczne funkcjonowanie osób starszych a społeczne stereotypy i uprzedzenia dotyczące starzenia się i starości, w: A. Nowicka (red.), Wybrane problemy osób starszych, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2010, s. 55-72.
• Kracik J., Być starym dawno temu, „Tygodnik Powszechny” 2000, nr 1-2(39-40), s. 39-40.
• Le Goff I. Człowiek średniowiecza, Warszawa–Gdańsk: Volumen−Marabut 1996.
• Magiera E., Relacje między pokoleniami na przestrzeni wieków, w: B. Bugajska (red.), Młodość i starość. Integracja pokoleń, Szczecin: Wydawnictwo ZAPOL 2010.
• Mariański J., Kondycja moralna społeczeństwa polskiego: hipotezy wstępne, „Społeczeństwo” 10(2000), nr 1(37), s. 163-185.
• Mazurek F.J., Godność osoby ludzkiej podstawą praw człowieka, Lublin: Wydawnictwo KUL 2001.
• Mead M., Kultura i tożsamość. Studium dystansu międzypokoleniowego, tłum. J. Hołówka, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2000.
• Midgley M., Pochodzenie etyki, tłum. W.J. Bober, w: P. Singer (red.), Przewodnik po etyce, oprac. wyd. polskiego J. Górnicka, Warszawa: Książka i Wiedza 1998.
• Minos G., Historia starości, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen 1995.
• Nawrocka J., Społeczne doświadczenie starości: stereotypy, postawy, wybory, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2013.
• Nicole-Urbanowicz J., Ageizm i dyskryminacja ze względu na wiek, „Niebieska Linia” 2006, 6(47).
• Ossowska M., Normy moralne, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2000.
• Pawłowska R., Samotność człowieka – rozważania teoretyczne, w: R. Pawłowska, E. Jundziłł (red.), Pedagogika człowieka samotnego, Gdańsk: Wydawnictwo Gdańskiej Wyższej Szkoły Humanistycznej 2006.
• Pikuła N.G., Godność osoby starszej w nauczaniu Jana Pawła II, w: S. Steuden, M. Stanowska, K. Janowski (red.), Starzenie się z godnością, Lublin: Wydawnictwo KUL 2011, s. 47-56.
• Pikuła N.G., Poczucie sensu życia osób starszych. Inspiracje do edukacji w starości, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2015.
• Pikuła N.G., Zdrowie i aktywność społeczna jako determinanty jakości życia osób starszych, w: A.A. Zych (red.), Poznać zrozumieć i zaakceptować starość, Łask: Over Group 2012, s. 313-326.
• Pilch T. (red.), Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku, t. II, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak” 2003.
• Serafin I., Odkrywanie codzienności ludzi starszych drogą do ich (z)rozumienia, w: A.A. Zych (red.), Poznać, zrozumieć, zaakceptować starość, Łask: Over Group 2012, s. 69-108.
• Sęk H., Kaczmarek Ł., Żyć z godnością w zdrowiu i chorobie, „Czasopismo Psychologiczne” 15(2009), nr 2.
• Stawrowski Z., Aksjologiczne podstawy konstytucji. Komisja ds. aksjologii Konstytucji, Rzecznik Praw Obywatelskich 2006, http://www.vop.gov [dostęp: 07.10. 2016].
• Szatur-Jaworska B., Błędowski P. (red.), System wsparcia osób starszych w środowisku zamieszkania. Przegląd sytuacji, propozycja modelu, Warszawa: Rzecznik Praw Obywatelskich 2016.
• Timonen V., Ageing Societies: A Comparative Introduction, Maidenhead: McGraw-Hill 2008.
• Vardy P., Grosch P., Etyka. Poglądy i problemy, tłum. J. Łoziński, Poznań: Zysk i S-ka 1995.
• WHOQOL, Measuring Quality of Life, www.who.int/mental_health/media/68.pdf [dostęp: 17.10.2016].
• Zakład Ubezpieczeń Społecznych, http://www.zus.pl/default.asp?p=1&id=52 [dostęp: 19.09.2016].
• Zych A., Leksykon gerontologii, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2007.
• Żywczok A., Poszanowanie godności człowieka – „klucz” pedagogicznego autorytetu, w: D. Ekiert-Oldroyd (red.), Współczesny nauczyciel w koncepcjach pedagogicznych i praktyce edukacyjnej, „Chowanna” 1(26)(2006), s. 70-84.

Identifiers

DOI

10.18290/rt.2017.64.10-1