Zagadnienia prawne reformy dochodów podatkowych samorządów terytorialnych w II Rzeczypospolitej

• Authors: Alicja Młynarczyk

Title variants

DE

Rechtliche Aspekte der Reform der kommunalen Steuereinnahmen in der zweiten Republik

Abstracts

PL

Zagadnienie reformy dochodów samorządów terytorialnych jest ważnym obszarem dociekań naukowych. W rozważaniach nad rozwiązaniem tej kwestii właściwe wydaje się wykorzystanie doświadczeń z okresu II Rzeczypospolitej. Ustawodawca planował wówczas utworzenie w pełni samodzielnej gospodarki fi nansowej samorządów terytorialnych, której podstawą miał być art. 69 Konstytucji Marcowej1. Stanowił on, iż „źródła dochodów państwa i samorządów będą ustawami ściśle rozgraniczone”. Poszukiwanie optymalnego unormowania systemu samorządowych dochodów podatkowych trwało przez cały okres dwudziestolecia międzywojennego. Analizując założenia reformy dochodów podatkowych samorządów terytorialnych przygotowane w II Rzeczypospolitej można podjąć próbę ustalenia, które konstrukcje prawne są korzystne dla realizacji zadań jednostek samorządu terytorialnego.

DE

In der Zweiten Republik plante der Gesetzgeber den Aufbau einer vollkommen selbständigen Finanzwirtschaft der Kommunen, die sich auf den Artikel 69 der Märzverfassung stützen sollte. Dieser besagte, dass „die Einnahmequellen des Staates und die der Kommunen durch Gesetze voneinander strikt abzugrenzen sind“. Die Suche nach dem optimalen Normenkonstrukt für das kommunale Steuersystem prägte die gesamte Zwischenkriegszeit. Zu diesem Konstrukt wurden Theorien formuliert, die auf zwei grundsätzlich verschiedenen Prämissen basierten. Der erste Theoriekreis ging von gemeinsamen Einnahmequellen des Staates und der Kommunen aus, während der andere für eine strikte Trennung der Einnahmen des Staates von denen der Kommunen plädierte. Die Gegner der strikten Trennung zwischen Staat und Kommunen wiesen auf die Gefahr der übermäßigen Fiskalisierung in einigen Bereichen und einer möglicherweise signifi kanten Differenzierung der Bevölkerung hinsichtlich der steuerlichen Belastung hin. Die Anhänger der fi nanzwirtschaftlichen Trennung argumentierten hingegen, dass eine angemessene Entwicklung der Kommunen nur dann möglich sei, wenn die Kommunen über steuerliche Einnahmequellen verfügen, die von denen des Staates unabhängig sind, denn nur so werde den jeweiligen wirtschaftlichen Verhältnissen vor Ort und der durchschnittlichen Kaufkraft der Bürger Rechnung getragen.

Keywords

PL

reforma dochodów podatkowych; II Rzeczpospolita

DE

rechtliche Aspekte der reform der kommunalen steuereinnahmen; die zweite Republik

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Acta Iuris Stetinensis
• Year: 2009
• Issue: Roczniki Prawnicze (obecne Acta Iuris Stetinensis)

Contributors

author

Alicja Młynarczyk

• Uniwersytet Szczeciński

References

• S. Kauzik, Reforma podatkowa, „Samorząd” 1927, nr 46.
• S. Markowski, J. Horszowski, B. Konopiński, M. Latoszyński, J. Strzeszewski, O skarbowości związków komunalnych, Warszawa 1923.
• M. Jaroszyński, Samorząd terytorialny w Polsce, Warszawa 1923.
• M. Porowski, J. Horszowski, S. Pastuszyński, A. Hujda, Skarbowość samorządu terytorialnego w Polsce, Warszawa 1927.
• M. Jaroszyński, Uwagi o rządowym projekcie ustawy o tymczasowym uregulowaniu finansów komunalnych, Samorząd 1923 r., nr 19.
• L. Zieliński, Ustawa o tymczasowym uregulowaniu fi nansów komunalnych, Samorząd Miejski 1924, z. 1–3.
• K. Birgfellner, Podatki państwowe a samorządowe, „Przegląd Gospodarczy” 1922, nr 6.
• L. Kobyłecki, Podatki pośrednie i znaczenie ich dla finansów miejskich, „Samorząd Miejski” 1922, z. 5–6.
• L. Kurowski, O możliwości uproszczenia samorządowego systemu podatkowego, Warszawa 1939.
• S. Kauzik, Reforma podatkowa, „Samorząd” 1927, nr 44.
• M. Jaroszyński, Rozważania wstępne na temat reformy fi nansów komunalnych, Warszawa 1938, s. 17.
• R. Rybarski, Nauka skarbowości, Warszawa 1935.
• I. Weinfeld, Skarbowość polska, z. 1, Warszawa 1933.
• R. Mastalski, Prawo podatkowe II, część szczegółowa, Warszawa 1998.
• E. Taylor, Polityka skarbowa i system podatkowy Rzeczypospolitej Polskiej, Poznań 1929.
• S. Głąbiński, Skarbowość samorządowa w Polsce i potrzeba jej reformy, Bielsko 1938.
• A. Borodo, Podatek od nieruchomości w systemie fi nansowym samorządu terytorialnego, Toruń 1995.
• W. Grabski, Rozgraniczenie źródeł dochodowych państwa i samorządu, w: Z zagadnień samorządu, Warszawa 1927
• A. Pragier, Zarys skarbowości komunalnej, cz. II, Warszawa 1926.
• J. Grenowski, Zagadnienie rozgraniczenia źródeł dochodowych państwa i samorządu, „Samorząd Miejski” 1934, z. 24.
• Organizacja finansów komunalnych we Francji, „Samorząd Miejski” 1934, z. 6.
• T. Przeorski, Ustrój administracyjny gminy francuskiej, „Samorząd Miejski” 1932, z. 16–17.