Encyklika Franciszka Laudato si’ w perspektywie prawnej

• Authors: Kroczek Piotr

Title variants

EN

Encyclical Letter Laudato si’ of the Holy Father Francis in Legal Perspective

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Zagadnienia związane z ekologiem są w XXI wieku powszechnie uważane za jedne z najważniejszych dla ludzkości. Skoro „człowiek jest drogą Kościoła” (RH 14) to ekologia musi także być, w pewnych aspektach, przedmiotem zainteresowania ze strony kościoła. Magisterium Kościoła już odnosiło się do ekologicznych zagadnień, lecz w 2015 r. Papież Franciszek ogłosił encyklikę Laudato si’. Głównym celem niniejszego artykułu jest analiza wspomnianego papieskiego dokumentu pod kątem obecności w nim elementów prawnych. Dwie pierwsze części niniejszego przedłożenia są poświęcone źródłom norm prawnych i funkcją prawa w kontekście ekologii. Ostatnia część tego artykułu została poświęcona prezentacji krytyki prawa dokonanej w encyklice przez papieża Franciszka. Ustawodawstwo, według papieża, jest koniecznym narzędziem do troski o nasz wspólny dom, jednakże nie jest ono w pełni wystarczający. Główny wniosek, jaki można wyciągnąć w dokonanej analizy, brzmi następująco – papież Franciszek zna dobre zagadnienia prawne, a jego spojrzenie na prawo jest bardzo realistyczne.

EN

Issues of ecology in the 21c are widely considered as one of the most important problems of humankind. Since “man is the way for the Church” (RH 14) the ecology must be, in some aspects, a point of interest for the Church. The Magisterium has attended to the problem in question many times before. In 2015 Pope Francis wrote Encyclical Letter Laudato si’. The main aim of the paper is to analyze the document in terms of legal elements included in it. The first two parts of the article are devoted to the sources of legal norms and the functions of law in the context of ecology respectively. The last part of the paper is devoted to the presentation of Francis’ critique of law. Legislation, according to Francis, is a necessary tool, but not fully satisfactory to care for our common home. The main conclusion is that Pope Francis knows the legal issues well, and his outlook on it is very realistic.

Keywords

PL

papież Franciszek, Laudato si’, ekologia, prawo, funkcje prawa

EN

pope Francis, Laudato si’, ecology, law, functions of law

• Publisher: Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
• Journal: Studia Oecumenica
• Year: 2015
• Volume: 15
• Pages: 55-68

Contributors

author

Kroczek Piotr

• Wydział Nauk Społecznych UPJPII

References

• Banaszak B., Prawa człowieka a ochrona środowiska, w: Ekologia społeczna i współpraca międzynarodowa w zakresie ochrony środowiska, red. i wstęp E.J. Pałyga. Warszawa 1992, 89–92.
• Benedict PP. XVI, Iter apostolicum in Germaniam: ad Berolinensem foederatum coetum oratorum, (Berlin, 22.09.2011), AAS 103 (2011), 663–669; tekst polski: OsRomPol (2011) nr 10–11, 40–43.
• Bogucka I., Funkcje prawa. Analiza pojęcia, Kraków 2000.
• Chauvin T., Stawecki T., Winczorek W., Wstęp do prawoznawstwa, Warszawa 2011.
• Codex Iuris Canonici auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatus, AAS 75 (1983), cz. 2, 1–318; tekst łacińsko-polski, Poznań 1984.
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE z 24 listopada 2010 r. w sprawie emisji przemysłowych (zintegrowane zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola – wersja przekształcona; Dz.Urz.UE.L nr 334, str. 17).
• Franciszek, Encyklika Laudato si’, http://w2.vatican.va/content/francesco/pl/encyclicals/documents/papa-francesco_20150524_enciclica-laudato-si.html#_ftn165 (2.09.2015).
• Gałkowski T., Prawo naturalne fundamentem każdego prawa?, „Annales Canonici” 7 (2011), 5–18.
• Górbiel A., Prawnomiędzynarodowe aspekty ochrony środowiska, w: Ekologia społeczna i współpraca międzynarodowa w zakresie ochrony środowiska, red. i wstęp E.J. Pałyga. Warszawa 1992.
• Joannes Pauls PP. II, Epistula Apostolica Orientale lumen inscripta centesimo expleto anno ab editis Litteris «Orientalium dignitas» Leonis PP. XIII, 2 maja 1995, AAS 87 (1995), 745–774.
• Joannes Paulus PP. II, Litterae apostolicae Redemptor hominis Iesus Christus est centrum universi et historiae, 4 marca 1979, AAS 71 (1979), 257–324; tekst polski: Nauczanie Ojca Świętego Jana Pawła II, Komputerowy zbiór dokumentów papieskich, CD-ROM, Wydawnictwo M, wersja 1 z 1999 r.
• Karski L., Znaczenie prawa ochrony środowiska, „Studia Ecologiae et Bioehicae UKSW” 9 (2011) nr 1, 85–97.
• Katechizm Kościoła Katolickiego, Pallottinum 2002.
• Konwencja o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem (Dz.U. 1991 nr 27, poz. 112 z późn. zm.).
• Konwencja o obszarach wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza jako środowisko życiowe ptactwa wodnego, sporządzona w Ramsarze 2 lutego 1971 r. (Dz.U. z 1978 r. nr 7, poz. 24).
• Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzona w Rzymie 4 listopada 1950 r., zmieniona następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełniona Protokołem nr 2 (Dz.U. z 1993 r. nr 61, poz. 284).
• Konwencja z 17 marca 1992 r. o ochronie i użytkowaniu cieków transgranicznych i jezior międzynarodowych (Dz.U. z 2003 r. nr 78, poz. 702).
• Kroczek P., The Art of Legislation: the Principles of Lawgiving in the Church, Kraków 20122.
• Kuźniar R., Prawa człowieka: prawo, instytucje, stosunki międzynarodowe, Warszawa 2004.
• Lipiński A., Prawne podstawy ochrony środowiska, Kraków 2007.
• Michałowski S., Europejskie bezpieczeństwo a współpraca ekologiczna, w: Ekologia społeczna i współpraca międzynarodowa w zakresie ochrony środowiska, E.J. Pałyga (red.), Warszawa 1992, 87–88.
• Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych otwarty do podpisu w Nowym Jorku 19 grudnia 1966 r. (Dz.U. z 1977 r. nr 38, poz. 167).
• Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z 10 grudnia 1948 r. przyjęta i proklamowana rezolucją Zgromadzenia Ogólnego ONZ 217A/III z 10 grudnia 1948 r., w: Wybór dokumentów prawa międzynarodowego dotyczących praw człowieka, M. Zubik (red.), Warszawa 2008, 11–16.
• Prawa człowieka w państwie ekologicznym, R. Sobański (red.), Warszawa 1998.
• Przyborowska-Klimczak A., Ochrona przyrody: studium prawnomiędzynarodowe, Lublin 2004.
• Ramowa Konwencja z 9 maja 1992 r. Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (Dz.U. z 1996 r. nr 53, poz. 238).
• Rotko J., Prawo ochrony środowiska w orzecznictwie sądów administracyjnych, „Homines Hominibus” 7 (2011), 33–40.
• Rozporządzenie Rady (WE) nr 834/2007 z 28 czerwca 2007 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych i uchylające rozporządzenie (EWG) nr 2092/91 (Dz.Urz.UE.L nr 189, str. 1).
• Sacrosanctum Concilium Oecumenicum Vaticanum II, Constitutio pastoralis Gaudium et spes de Ecclesia in mundo huius temporis, 7 grudnia 1965 r., AAS 58 (1966), 1025–1115; tekst polski: Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, w: Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety, deklaracje, Poznań 1968, 537–620.
• Thomas Aquinas, Summa theologiae, w: Opera omnia iussu impensaque Leonis XIII P. M. edita, t. VIII, Romae 1895.
• Ustawa z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2013 r. poz. 627 z późn. zm.).
• Ustawa z 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2013 r. poz. 1232 z późn. zm.).