Społeczne konteksty kształtowania się wiedzy w pragmatyzmie Ch. S. Peirce’a

• Authors: Michał Miklas

Title variants

EN

Social Context of the Formation of Knowledge in C. S. Peirce’s Pragmatism

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Jednym z najważniejszym problemów filozofii jest pytanie o uprawomocnienie wiedzy naukowej lub wnioskowań syntetycznych. Peirce nie zgadzał się z rozwiązaniami zaproponowanymi przez Kanta lub Milla. Przyjmował za konstytutywną dla własnej epistemologii triadyczną koncepcję znaku. Budowanie wiedzy naukowej jest jego zdaniem nieskończonym procesem interpretacji znaków. Przedmiot poznania nie może być uchwycony bezpośrednio i w całości, ale wymaga interpretacji z perspektywy różnych badaczy - podmiotów. Nie istnieje naukowa procedura, która prowadzi do koniecznych i ostatecznych rezultatów. Taka opinia prowadzi do stwierdzenia, że jedynie nieograniczona wspólnota badaczy może być podmiotem prawomocnej i prawdziwej wiedzy. Praktyka naukowa jest formą dyskursu publicznego, opartego na zasadach metodologicznych, ale także na etycznych. Sukces nauki za leży w dużej mierze od etyki kooperacji w ramach dyskursu.

EN

One of the most important problems in philosophy is the question: how to justify our scientific knowledge – and more specifically – of synthetic inferences? C. S. Peirce disagrees with the solutions proposed by Kant or Mill. An integral part of his philosophy is the triadic concept of the sign, which is constitutive for Peirce’s epistemology. Building scientific knowledge is an endless process in the interpretation of signs. It does not grasp the object directly and in its entirety, but rather requires interpretation from the perspective of various researchers. There is no scientific procedure which leads to the necessary and ultimate results. This opinion implies that only a community – and more closely an unrestricted community of researchers – can be the subject of really valid and true knowledge. Scientific practice is a form of public discourse which is based on, not only methodological, but above all ethical principles. The success of science depends largely on the ethics of cooperation framed by this discourse.

Keywords

EN

Peirce; sign; unrestricted community of researchers; discourse ethics

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Kultura i Wartości
• Year: 2012
• Issue: 4
• Pages: 71-80

Contributors

author

Michał Miklas

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu