Pedagogika jako nauka bez kompleksów

• Authors: Bogusław Śliwerski

Title variants

EN

Pedagogy as a Science without Complexes

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Pedagogika nie jest wyjątkiem wśród pokrewnych sobie nauk społecznych, jak psychologia czy socjologia, których koniec jako nauki był już zapowiedziany wielokrotnie przez wielu jej przedstawicieli, jak i oponentów. Wprawdzie zjawisko rewolucji naukowych i zmiany w ich wyniku paradygmatów dotknęło wszystkich dziedzin wiedzy, także nauk ścisłych, to jednak pedagogika nie zejdzie tak łatwo ze sceny jako jedna z humanistycznych oraz społecznych, a szeroko i interdyscyplinarnie pojmowana wiedza o wychowaniu i kształceniu człowieka, Gdyby przyjąć za kryterium rozstrzygające o tym, jaka wiedza jest naukowa, a jaka nie, a takie konstruował pozytywizm, to należałoby stwierdzić, że pedagogika nie mogła skończyć się jako nauka, skoro sama jest w tym paradygmacie in statu nascendii. Jak więc może skończyć się coś, co jeszcze jako takie nie zaistniało? Właśnie dlatego podejmuję problem tego, że chyba zbyt szybko przyjęliśmy jako pewnik – za wielokrotnie podtrzymywaną przez scjentystycznie zorientowanych psychologów tezę – że pedagogika nie spełniając wszystkich rygorów metodologicznych nauk empirycznych, nie jest i nigdy nie będzie tak rozumianą nauką. Bez przesady. Nie musimy mieć kompleksów, i to nie tylko dlatego, że podobne dylematy mają inne dyscypliny nauk humanistycznych i społecznych, ale z powodu niezwykle głębokich zmian polskiej pedagogiki w okresie minionego 20-lecia III RP, za którymi kryje się dziedzictwo wielkich myślicieli i praktyków oraz na światowym poziomie rozwój badań podstawowych, komparatystycznych, społeczno-wychowawczych, paradygmatycznych, historycznych i w zakresie pedagogiki specjalnej.

EN

Pedagogy is not unique among related social sciences, such as psychology or sociology,whose end (as a science) has already been announced many times, not only by a numberof its representatives, but also by its opponents. Although the phenomena of scientificrevolution and resulting paradigm changes have affected all areas of knowledge, includingsciences, pedagogy is not going to disappear because it represents humanities and socialsciences, and it is understood as the knowledge on education and training of a man.The assumption of a criterion that determines which knowledge is scientific and whichis not (positivist approach) would lead to the conclusion that pedagogy could not failas a science as being in statu nascendi paradigm itself. Thus, how can anything fail if itdoes not exist? Therefore, I deal with the problem that perhaps the belief that pedagogy, not fulfillingall methodological requirements of empirical sciences, is not and will never be the scienceunderstood as such (the thesis supported by scientologically oriented psychologists) waspremature. There is no place for complexes, not only due to the fact that other socialsciences and humanities have similar dilemmas, but also because of profound changesof Polish pedagogy in the past two decades of III RP. Behind those changes there isthe heritage of great thinkers and practitioners and the world-class development of basicresearch, comparative research, socio-educational research, paradigm research, historicalresearch and research in the field of special education.

Keywords

EN

Pedagogy; Interdisciplinarity; Methodology of empirical sciences

• Publisher: Lubuskie Towarzystwo Naukowe
• Journal: Rocznik Lubuski
• Year: 2012
• Volume: 38
• Issue: 2
• Pages: 15-29

Contributors

author

Bogusław Śliwerski

• Akademia Pedagogiki Specjalnej w Warszawie

References

• Berg H. Ch. (2000), Pluralizm w szkolnictwie jako wymiar praw człowieka do wolności w edukacji, [w:] Europejskie perspektywy pluralizmu w oświacie, red. M. Ziemska, Wyd. Instytut Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• Burchill S. (2006), Wstęp, [w:] Burchill S., Devetak R., Linklater A., Paterson M., Reus-Smit Ch., True J., Teorie stosunkow międzynarodowych, przeł. P. Frankowski, Książka i Wiedza, Warszawa.
• Burszta W. J., Kuligowski W. (1999), Dlaczego kościotrup nie wstaje. Ponowoczesne pejzaże kultury, wstępem opatrzył Zygmunt Bauman, Wydawnictwo Sic!, Warszawa.
• Chodzi o niewidzialne (2008), Z Jerzym Mierzejewskim rozmawiał Maciej Mazurek, „Tygodnik Powszechny”, nr 3.
• Frankfort-Nachmias Ch., Nachmias D. (2001), Metody badawcze w naukach społecznych, tłum. E. Hornowska,Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań.
• Grobler A. (2010), Interdyscyplinarność, „Rocznik Pedagogiczny”, nr 33.
• Klepacz M. (1936), Materializm na ławie oskarżonych, „Przegląd Homiletyczny”, nr 14.
• Klus-Stańska D. (2010), Dydaktyka wobec chaosu pojęć i zdarzeń, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa.
• Krause A. (2010), Współczesne paradygmaty pedagogiki specjalnej, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
• Kościuszko K. (2006), O pluralizmie filozofii – polemika z Lyotardem, Pluralizm filozofii. Filozofia wobec pluralizmu, red. S. Richert, Polskie Towarzystwo Filozoficzne Oddział w Olsztynie, Olsztyn.
• Krzysztoszek Z. (1968), Pedagogika. Zarys podręcznikowy dla studium nauczycielskiego, PZWS, Warszawa.
• Kwieciński Z. (1990), Pedagogika i edukacja wobec wyzwania kryzysu i gwałtownej zmiany społecznej, [w:] Ku pedagogii pogranicza, red. Z. Kwieciński, L. Witkowski, Wydawnictwo UMK, Toruń.
• Lechte J. (1999), Panorama współczesnej myśli humanistycznej. Od strukturalizmu do postmodernizmu, tłum. T. Baszniak, Książka i Wiedza, Warszawa.
• Lenzen D. (1992), Reflexive Erziehungswissenschaft am Ausgang des postmodernen Jahrzehnts oder Why should anybody be afraid of red, yellow and blue? „Zeitschrift fur Padagogik”, Nr 29.
• Malewska-Mostowicz L. (1996), Paradoks – jako fakt oraz metoda „oswajania” zjawiska wieloznaczności, „Społeczeństwo Otwarte”, nr 10.
• Marzec J. (2002), Dyskurs. Tekst. Narracja. Szkice o kulturze ponowoczesnej, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
• Melosik Z. (1995), Postmodernistyczne kontrowersje wokół edukacji, Wydawnictwo Edytor s.c., Toruń – Poznań.
• Nowak M. (2010), Pedagogika – próba zarysowania stanu, perspektyw i kierunków współczesnej polskiej myśli pedagogicznej, „Rocznik Pedagogiczny”, nr 33.
• Rutkowiak J. (1995), „Pulsujące kategorie” jako wyznacznik mapy odmian myślenia o edukacji, [w:] Odmiany myślenia o edukacji, red. J. Rutkowiak, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Krakow.
• Sikora M. (1997), Problem interpretacji w metodologii nauk empirycznych, tom XXXIX, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii UAM w Poznaniu, Poznań.
• Thom R. (2010), O naukowości nauk humanistycznych, [w:] Rozmowy w Castel Gandolfo, wstęp Krzysztof Michalski, Centrum Myśli Jana Pawła II – Wydawnictwo Znak, Warszawa.
• Wieczorek E. (2002), Działalność Biskupa Michała Klepacza w zakresie teorii i praktyki pedagogicznej (1893-1967), niepublikowany maszynopis pracy doktorskiej napisanej pod kierunkiem prof. zw. dra hab. Tadeusza Jałmużny, Wydział Nauk o Wychowaniu UŁ, Łodź.
• Witkowski L. (2010), Uwagi o interdyscyplinarności w pedagogice (Z perspektywy epistemologii krytycznej), „Rocznik Pedagogiczny”, nr 33.
• Wróbel S. (2006), Wstęp: Uniwersytet w opałach, „Studia Pedagogiczno-Artystyczne”, t. VI. Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty (2007-2010), red. M. Dudzikowa, M. Czerepaniak-Walczak, tom 1-5, Gdańsk.