Wartości i struktura społeczna – różne strategie określania pozycji jednostki w społeczeństwie

• Authors: Arkadiusz Kołodziej

Title variants

EN

Values and Social Structure – Different Approaches to Specifying Individual's Position in Society

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Struktura społeczna i wartości są ze sobą, zarówno w teorii socjologicznej, jak i praktyce badawczej, ściśle powiązane. To wartości pozwalają nam ocenić zastaną strukturę społeczną. Stwierdzić, czy jest ona sprawiedliwa. Struktura społeczna (jako zmienna niezależna) wykorzystywana jest natomiast między innymi do eksplanacji zróżnicowania w obrębie deklarowanych wartości czy przestrzeganych norm. Związki między tymi dwoma elementarnymi pojęciami socjologicznymi są zatem nie tylko bogate, ale także socjologicznie fundamentalne. W niniejszym artykule przedstawione zostały dwa zagadnienia. Pierwsze z nich odnosi się do identyfikacji wartości wykorzystywanych w procesie odtwarzania struktury społecznej (w rozumieniu hierarchicznym, dystrybucyjnym). Następnie zostały zaprezentowane dwie strategie odtwarzania struktury społecznej. Zastosowanym kryterium podziału wskazanych strategii był sposób wyznaczania istotnych (ważnych), i w tym rozumieniu strukturotwórczych, charakterystyk określających miejsce jednostki w społeczeństwie. W obu przypadkach (pierwsze i drugie zagadnienie) podstawę rozważań stanowiła analiza, wykorzystywanych obecnie przez socjologów, narzędzi badania struktury społecznej.

EN

In the considerations on social stucture values play both diverse (multi-respect) and a very significant role. These are values which allow for the evaluation of existing social structure, for stating whether it is just. Values constitute also the basis to specify ‘proper’ behaviour of particular individuals in different social positions. Social structure (as an independent variable) is also used in explanation of diversity within declared or obeyed values. The associations between these to elementary sociological notions are thus very rich and often fundamental for sociology. In this article two issues will be discussed. The first one refers to the identification of values used in the process of social structure reproduction (in hierarchical, distributive understanding). In the second part of the text two strategies of social structure reproduction are presented. The applied criterion of these strategies division is the way of coming up with significant (important) and n this understanding – structure creating characteristics specifying the place of an individual in society. In both cases (the first and second issues) the analysis of social structure research tools used by contemporary sociologists is the basis for considerations.

Keywords

PL

struktura społeczna; metodologia; wartości; narzędzia badania struktury społecznej; pozycja społeczna

EN

social structure; methodology; values; social structure research tools; social position

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Nauk Społecznych
• Year: 2016
• Volume: 8(44)
• Issue: 2
• Pages: 207-222

Contributors

author

Arkadiusz Kołodziej

• Instytut Socjologii Uniwersytetu Szczecińskiego

References

• Bergman M., Joye D.: Comparing Social Stratification Schemas: CAMSIS, CSP-CH, Goldthorpe, ISCO-88, Treiman, and Wright, Switzerland 2001 (pierwsza wersja artykułu opublikowana w Internecie).
• Bergman M., Joye D.: Comparing Social Stratification Schemata: CAMSIS, CSP-CH, Goldthorpe, ISCO-88, Treiman, and Wright, „Cambridge Studies in Social Research” 2005, nr 10, SSRG Publications.
• Bottero W., Lambert P.S., Prandy K., McTaggart S.: Occupational Structures: The Stratification Space of Social Interaction, w: Quantifying Theory: Pierre Bourdieu, red. K. Robson, C. Sanders, Amsterdam: Springer 2009, s. 141-150.
• Colomy P.: Introduction: The Functionalist Tradition, w: Functionalist Sociology, red. P. Colomy, Aldershot: Edward Elgar 1990, s. xiii-lxii.
• Domański H.: Społeczeństwa europejskie. Stratyfikacja i system wartości, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar 2009.
• Domański H.: Struktura społeczna, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar 2007.
• Domański H.: Prestiż, Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK 2012.
• Domański H., Sawiński Z., Słomczyński K.M.: Nowa klasyfikacja i skale zawodów, Warszawa: IFiS PAN 2007.
• Feliksiak M.: Prestiż zawodów, komunikat z badań, Warszawa: Centrum Badania Opinii Społecznej 2009.
• Gardawski J.: Struktura społeczna, w: Socjologia ogólna, red. J. Polakowska-Kujawa, Warszawa: Oficyna Wydawnicza 2007, s. 155-201.
• Giddens A.: Stanowienie społeczeństwa, Poznań: Zysk i S-ka 2003.
• Gill R.: Theology and Social Structure, Oxford: Mowbrays 1977.
• Jacyno M.: Iluzje codzienności, O teorii socjologicznej Pierre’a Bourdieu, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN 1997.
• Mariański J.: Socjologia moralności, Lublin: Wydawnictwo KUL 2006.
• Mrozowicki A.: Człowieczeństwo: struktura i sprawstwo w teorii socjologicznej M.S. Archer, w: M.S. Archer, Człowieczeństwo. Problem sprawstwa, tłum. M. Domecka, Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS 2013, s. VII- XL.
• Ossowska M.: Socjologia moralności, Zarys zagadnień, Warszawa: PWN 2005.
• Parsons T.: Remarks on Education and the Professions, „International Journal of Ethics” 47(1937), nr 3, s. 365-369.
• Pharo P.: Moralność a socjologia, Warszawa: Oficyna Naukowa 2008.
• Słomczyński K.M., Janicka K., Tomescu-Dubrow I.: Struktura społeczeństwa polskiego: zmiany w latach 1978-2008, w: Modernizacja Polski, red. W. Morawski, Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne 2010, s. 552-583.
• Wright E.O.: Klasy się liczą, w: Współczesne teorie socjologiczne, red. A. Jasińska-Kania, L.M. Nijakowski, J. Szacki, M. Ziółkowski, t. II, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar 2006, s. 813-832.
• International Standard Classification of Occupations, Structure, Group Definitions and Correspondence Tables, Geneva: International Labour Office 2012.
• http://online.wsj.com/news/articles/SB123119236117055127
• www.careercast.com.

Identifiers

DOI

10.18290/rns.2016.8(44).2-10