Funkcja zamku - założenia programowe a ich realizacja

• Authors: Lileyko Jerzy

Title variants

EN

THE FUNCTION OF THE CASTLE - PROGRAMME ASSUM PTIONS AND THEIR EXECUTION

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

The destruction of the Royal Castle, which took place in two stages, i.e. in the autumn of 1939 and after the fa ll of the Warsaw Uprising in 1944, was an intentional action of the Nazists and part of Hitle r’s plan to annihilate the Polish cultural and artistic heritage. This action, unprecedented in history, met with the resistance on part of the Polish society and authorities. The decision of the Legislative Seym of 1949 to reconstruct the Castle was dictated not only by the need to restore a historic structure but also ” a symbol of national independence” , the personification of which — in the opinion or the Poles — was the Castle. Irrespective of political and ideological conditions, the reconstruction, undertaken in 1971—1980 by public subscription, gave rise to a number of problems. The most important of them were: 1. a modern function of the reconstructed Castle, 2. the adoption of adequate terminology to define this reconstruction, and 3. a scope of permissible architectonic and conservation interference. In the Middle Ages the Castle was the seat of sovereign Mazovian princes. In 1569, a fter the Lubelska Union Treaty, the Castle became the place of the debates of the Seym of the united Polish Kingdom and the Grand Dutchy of Lithuania (i.e. the People’s Republic of the Two Nations) and since the 17th century — also a permanent royal residence. The Castle functioned as a parlamentary and residentional seat until the third partition of Poland in 1795. At the time of the Dutchy of Warsaw (1807-1815) and the Kingdom of Poland (1815—1831) the Castle continued to be a monarch’s residence and the seat of the Polish Seym. After Poland had regained independence in 1918, the Castle became a residence of the president of the Polish Republic and at the same time it played the function of the museum open for the public. After the 2nd World War views on the contemporary fu n ction of the Castle varied. One of the proposals was to house in there the Museum of Polish Culture with a very broad programme or to make it the residence of the head of the state with a museum programme reduced to a minimum. Those two concepts were the subject of discussions, at times very stormy, from 1949 to the end of the seventies. Finally, the predominating view was th a t the Castle should, in the first place, play museum functions as "th e Monument of History and National Culture” . The next terminological problem concerned conservation theory. The Castle was tota lly destroyed: its walls were blown u d . Still, a number of elements of the architectonic decor, paintings, sculDtures, furniture et.c. and even wallnaintinas removed together with plaster, were rescued from destruction. Numerous details of stone external decorations were excavated from the rubble. The number of original elements of the artistic decor was so big th a t it allowed fo r a historically fa ith fu l reconstruction of a number of rooms and outside elevations. In order to put those o rigina l ele ments in th e ir proper places it was necessary to rebuild the walls. However, this kind of work had been known neither in practice nor in conservational theory. Jan Zachwatowicz introduced a new term "re s titu tio n ” . Still, the a n a lysis o f the Latin word ’’ restituo” , ’’ restitutio” does not point a t it being adequate to the work carried out in the Castle. Though this word comprises the notion of other conservation works such as restoration, anastylization or even reconstruction, still a t the same time it is the term of in te rn ational law used to define "re p a ratio n of damage” done by one country to the other. This ambiguity introduces an element of redundant tautology, and the legal term cannot be employed in the case of the Castle. Thus, it seems th a t the most proper term fo r actions aimed a t restoring the Castle in its historic form is the word "reconstruction" conceived as a conservation notion, meaning the reconstruction of walls, i.e. "o f a static skeleton" in o rder to assembly o rigina l parts. The architectonic and conservation programme envisaged fo r the restoration of a ll historically and artistically valuable strata and the removal of styleless deformations, mainly from the 19tn century. The scope of admissible interference of architects and conservators has not however been agreed, which, in fact, was a proper thing to do, just as each part of the Castle, elevation or room required individual solutions. On the other hand, it gave an excessive freedom to designers. In the result of this, the external mass, elevations and a set of clasicist rooms, have been reconstructed in accordance with their historic appearance. There is only some doubt about the shape of the Grodzka Tower and corner turrets in the facade. The Mirowska Room, i.e. ’’Guardroom", has been distorted by walling up one window in order to restore an early baroque character of the south elevation, which was not the right decision. The biggest loss, however, is a historically erronous reconstruction of a p a rliamentary room. Only the Senator's Chamber from the 1st h a lf of the 18th century received architectonic forms complying with is o rig in a l appearance. On the other hand, fo rmerly vaulted chamber of Deputies, dating back to the 16-th- -18th centuries, was divided into two rooms, just as it lo o ked until 1939 and a new Chamber of Deputies from 1794 was reconstructed unoroperly. Similarly, a set of vestibules and chancellery ioining a new Chamber of Deputies with the Chamber of Senators got distorted fo r no justified reasons whatsoever. Those mistakes, possible to avoid, are inconsistent with the assumptions of the programme of reconstruction and concept of the Castle as the Monument of History and National Culture.

Keywords

PL

funkcja zamku; koncepcje użytkowania Zamku; Zamek Królewski w Warszawie; rekonstrukcja Zamku; odbudowa Zamku; program odbudowy Zamku; restytucja Zamku Królewskiego; Jan Zachwatowicz; wnętrza zamkowe

• Publisher: Narodowy Instytut Dziedzictwa
• Journal: Ochrona Zabytków
• Year: 1987
• Issue: 1-2
• Pages: 13-26

Dates

published

1987

Contributors

author

Lileyko Jerzy

• dr, Instytut Sztuki PAN Warszawa

References

• S. L o r e n t z , Dzieje odbudowy Zamku Krolewskiego w Warszawie. W : Siedem wiekow Zamku Krolewskiego w Warszawie. Warszawa 1972 s. 367-368.
• S. L o r e n t z , Walka o Zamek 1939—1980. Warszawa 1986 s. 36-37.
• J. Z a c h w a t o w i c z , Problemy odbudowy. W : Zamek Warszawski (dzieje budowy). Warszawa 1950. Maszynopis w Muzeum Historycznym m.st. Warszawy, s. 140—160.
• M. M. D r o z d o w s k i , Sprawozdanie z prac Komisji Naukowej Obywatelskiego Komitetu Odbudowy Zamku Krolewskiego w Warszawie od 27.11.1970 r. do 16.11.1972 r. W : Siedem wiekow Zamku..., op. cit., s. 420-423.
• O. C z e r n e r , Rozważania konserwatorskie. W : Zamek Krolewski w Warszawie. M ateriały XL Czwartku Naukowego. Wrocław 1973 s. 92.
• J. Z a c h w a t o w i c z , Problemy restytucji Zamku Krolewskiego w Warszawie w: „Och ron a Zabytkow” 1979 nr 1 s. 3 -5
• J. Z a c h w a t o w i c z , Zamek zniszczony i jego odbudowa W: Zamek Krolewski w Warszawie. Architektura, ludzie, historia. Red. A. Gieysztor, Warszawa 1973 s. 226, 235, 236;
• J. Z a c h w a t o w i c z ,, Odbudowa Zamku Krolewskiego w Warszawie (Prace Komisji Architektoniczno-Konserwatorskie j Obywatelskiego Komitetu Odbudowy Zamku Krolewskiego w Warszawie). „Ochrona Zabytkow” 1973 nr 1 s. 3 -2 0 ;
• J. Z a c h w a t o w i c z , Wybór prac. Warszawa 1981 s. 153—169.
• Słownik wyrazow obcych Trzaski, Everta i Michalskiego. Red. St. Lam. Warszawa 1927.
• Słownik wyrazow obcych. Warszawa 1954;
• Słownik wyrazow obcych. Warszawa 1955;
• Słownik wyrazow obcych PWN. Red. J. Tokarski. Warszawa 1971.
• W. T a t a r k i e w i c z , Etyczne podstawy rewindykacji i odszkodowań. Warszawa 1945;
• S. L o r e n t z , O zniszczeniu Zamku Krolewskiego w Warszawie. Warszawa 1946.
• Słownik języka polskiego J. Karłowicza, A. Kryńskiego i W. Niedzielskiego, T. V Warszawa 1912;
• Słownik języka polskiego. Red. W. Doroszewski. T. VII. Warszawa 1965.
• J. Z a c h w a t o w i c z , Program i zasady konserwacji zabytków. „Biuletyn His torii Sztuki i Kultury” 1946 nr 1—2 s. 52.
• J. Z a c h w a t o w i c z , Zagadnienia odbudowy Zamku — jako rekonstrukcji jego formy i wnętrza. „Ochrona Zabytkow” 1949 nr 4 s. 276.
• P. B i e g a ń s k i , Studia i prace wstępne do odbudowy Zamku. „Ochrona Zabytkow” 1949 nr 4 s. 238.
• J. D ą b r o w s k i , Problem rekonstrukcji części gotyckiej Zamku oraz przywrocenia zespołu wnętrz z czasow Władysława IV. „Ochrona Zabytkow” 1949 nr 4 s. 227 ;
• P. B i e g a ń s k i , Problem odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie. „A rch ite k tu ra ” 1971 nr 9 s. 354-356;
• J. Z a c h w a t o w i c z , O koncepcjach konserwatorskich przy renowacji Zamku Krolewskiego w Warszawie. W: Siedem wiekow Zamku..., op. cit., s. 315—326.
• W. T o m k i e w i c z , Budowa Zamku Krolewskiego w War szawie za panowania Zygmunta III. „Rocznik Warszawski” 1961 s. 27;
• M. K a r p o w i c z , Marcina Altomontego rysunek Zamku Warszawskiego, „Rocznik Warszawski” 1965 s. 275— 278;
• J. Lileyko, Zamek Warszawski. Rezydencja krolewska i siedziba władz Rzeczypospolitej 1569—1763. Wrocław 1984 s. 57. 27
• J. Lileyko, Wieża Grodzka Zamku Krolewskiego w Wa r szawie. Przekazy ikonograficzne a projekty odbudowy. „B iu letyn Historii Sztuki” 1971 nr 3 s. 263—270.
• E. K o s i a r s k a , Zamek Krolewski w Warszawie i jego konserwacja w okresie międzywojennym (praca magisterska na Uniwersytecie M iko ła ja Kopernika w Toruniu, 1981
• J. Z a c h w a t o w i c z w opracowaniu Sprawozdanie Komisji Architektoniczno-Konserwatorskiej Obywatelskiego Komitetu Odbudowy Zamku Krolewskiego w Warszawie za rok 1971. W: Siedem wiekow Zamku..., op. cit., s. 414
• J. L i I e у k o, Nieznane projekty Z. Longuelune’a dla Zamku Krolewskiego w Warszawie. „Biuletyn Historii Sztuki” 1971 nr 1 s. 32—41;
• J. L i I e у k o, Zacharias Longuelune i Gaetano Chiaveri - inspiratorzy poźnego baroku w architekturze war szawskiej. W: Sztuka 1. poł. XVIII w. Materiały z sesji Stowarzyszenia Historykow Sztuki. Warszawa 1981 s. 115 i nn.
• M. K w i a t k o w s k i , Stanisław August Krol-Architekt. Wrocław 1983 s. 242.
• M. S a n d o z , Les peintures decoratives de la Chambre des Seigneurs du Chateau de Varsovie. „B u lle tin du Musee National de Varsovie" 1975 No 4 s. 103;
• J. Lileyko, Dawna Izba Poselska na Zamku Krolewskim w Warszawie (proba odtworzenia pie rwotnego kształtu architektonicznego). „Kronika Warszawy” 1974 nr 4 s. 25—45;
• J. Lileyko, Conclave Consiliorum et Officina Regum. Funkcje i ukształtowanie sal sejmowych na Zamku w Warszawie w XVI i XVII w. W: Warszawa XVI—XVII wieku. „Studia W a rszawskie” . T. XXIV z. 2 Warszawa 1977 s. 259—313;
• J. Lileyko, Program ideowy sal sejmowych Zamku Krolewskiego w War szawie w czasach Jana III Sobieskiego. „Studia Wila n owskie” 1977 s. 91-112;
• J. Lileyko, Zamek Warszawski w czasach baroku. Treści ideowe przedsięwziąć artystycznych. „Biuletyn H istorii Sztuki” 1980 nr 3 s. 229 i nn.
• J. M. M i c h a ł o w s k i , J. L i l e y k o , Izba Poselska Zamku Krolewskiego w Warszawie w rysunkach J. P. Norblina. „Kronika Warszawy” 1976 nr 3 s. 58—65;
• A. R u t k o w s k i , Zamek Piastow i Jagiellonow w Warszawie, Warszawa 1985 s. 27 i nn. il. 11.
• J. L i l e y k o , Zamek Krolewski w Warszawie. Katalog rysunkow architektonicznych z Państwowego Archiwum w Dreźnie. Warszawa 1971 s. 40, poz. 42;
• A. G i e y s z t o r , przemowienie na posiedzeniu Obywatelskiego Komitetu Odbudowy Zamku w dniu 18.VII.1979 r., cyt. za: „S to lic a ” 1979 nr 36 s. 4.
• Z. K a c z m a r c z y k , B. L e ś n o d o r s k i , Historia państwa i prawa Polski. Red. J. Bardach. Warszawa 1966.

Identifiers

ISSN

0029-8247