U progu nowożytnej polskiej bibliografii dziedzinowej. Julian Aleksander Kamiński i jego Piśmiennictwo polskie rolniczo-technologiczne od roku 1549 do 1835 (1836)

• Authors: MATCZUK Alicja

Title variants

EN

At the dawn of modern Polish subject bibliography. Julian Aleksander Kamiński and his Piśmiennictwo polskie rolniczo-technologiczne od roku 1549 do 1835 (1836)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Właściwy rozwój bibliograii dziedzinowej w polsce nastąpił dopiero w XiX w. Źródłem podjęcia prac w tym zakresie było dzieło Feliksa Bentkowskiego Historia literatury polskiej wystawiona w spisie dziel drukiem ogłoszonych (Wilno 1814). Około 1830 r. zaczął się okres, kiedy bibliograią zajmowali się nie tylko bibliotekarze, literaci i historycy literatury, lecz również uczeni specjaliści, profesorowie i organizatorzy życia gospodarczego. Zarówno dzieło Bentkowskiego, jak i zainteresowania rolnictwem skłoniły Juliana Aleksandra Kamińskiego (1805–1860), bibliotekarza i współorganizatora Biblioteki Ossolińskich we Lwowie, do opracowania pierwszej polskiej bibliograii rolnictwa pt. Piśmiennictwo polskie rolniczo-technologiczne od roku 1540 do 1835 (Lwów 1836). Jest ona jedną z najwcześniejszych samoistnych wydawniczo polskich bibliograii dziedzinowych. Ma układ chronologiczny: zawiera 358 poz., z czego 260 pochodzą już z XiX w. Niektóre pozycje zaopatrzono w adnotacje. Bibliograia Kamińskiego jest pracą w pełni autorską tak pod względem koncepcji, jak i metody opracowania. W całym dziele widać starania autora w stosowaniu nowoczesnych metod bibliograicznych. Był on świadom różnic między bibliograią i historią literatury (piśmiennictwa). Mimo pewnych braków i niedociągnięć metodycznych Piśmiennictwo… Kamińskiego jest dziełem bibliografa, który był dobrze zorientowany w problematyce bibliograii i znał najważniejsze jej osiągnięcia.

EN

Subject bibliography in poland started to be genuinely developed as late as in the nineteenth century. Historia literatury polskiej wystawiona w spisie dzieł drukiem ogłoszonych (vilnius 1814) by Feliks Bentkowski was the irst reference book in this ield. Since 1830, subject bibliography was a domain not only of librarians, writers or historians of literature but also scholars, professors and community organisers. inspired by Bentkowski’s contribution, Julian Aleksander Kamiński (1805–1860) compiled the irst polish bibliography of agriculture Piśmiennictwo polskie rolniczo-technologiczne od roku 1540 do 1835 (Lviv 1836) – in fact one of the earliest editorially self-contained bibliographies in poland. it consisted of 358 entries in chronological order, out of which 260 dated from the nineteenth century. Some entries were augmented by annotations. Kamiński put visible efort to employ most bibliographic rules prevailing at that time, in particular with respect to compiling bibliographic description. Although a couple of methodological shortcomings were also present in this work, it proved Kamiński’s expertise in the ield of bibliography and his ability to diferentiate between bibliography and history of literature.

Keywords

PL

Kamiński Julian Aleksander; Bibliograia; Bibliografia dziedzinowa; Rolnictwo; 16 wiek - 19 wiek; Polska

EN

Kamiński Julian Aleksander; Bibliography; Subject bibliography; Agriculture; 16th century - 19th century; Poland

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Folia Bibliologica
• Year: 2016
• Volume: 58
• Pages: 35-63

Dates

published

2016-12-20

Contributors

author

MATCZUK Alicja

• Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej UMCS w Lublinie

References

• Arnold J.K., De monumentis historiae naturalis Polonae literariis usque ad finem saeculi decimi sexti editis ad Rectorem Magnificum et gratiosum medicorum ordinem inclytæ Universitatis Lipsensis ut quinquaginta vitæ suæ practicæ annis in patria continuo peractis animum gratum in memoriam sui exhibeat, Varsovia: typis Scholarum Piarum, 1818.
• Barycz H., Wśród gawędziarzy, pamiętnikarzy i uczonych galicyjskich: studia i sylwety z życia umysłowego Galicji XIX w. T. 1, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1963.
• Bentkowski F., Historya literatury polskiey: wystawiona w spisie dzieł drukiem ogłoszonych. T. 1, Warszawa; Wilno: nakładem Zawadzkiego i Komp., (Warszawa: drukowano w Drukarni Rządowéy), 1814.
• Brzozowski S., Nauki o gospodarstwie wiejskim, [w:] Historia nauki polskiej. T. 3, 1795-1862, pod red. Bogdana Suchodolskiego, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydawnictwo, 1977, s. 517- 546.
• Chwalewik E., Zbiory polskie: archiwa, bibljoteki, gabinety, galerje, muzea i inne zbiory pamiątek przeszłości w ojczyźnie i na obczyźnie w porządku alfabetycznym według miejscowości ułożone. T. 1, A-M, Warszawa; Kraków: Wydaw. J. Mortkowicza, Towarzystwo Wydawnicze w Warszawie, 1926.
• Czachowska J., Rozwój bibliografii literackiej w Polsce, Wrocław [etc.]: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1979.
• Dembowska M., Metoda „Bibliografii Polskiej” Karola Estreichera, wyd. 2, rozsz. i uzup., Warszawa: Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich, 1970.
• Gałyga M., Z działalności Augusta Bielowskiego w Ossolineum 1851–1864, [w:] Z dziejów Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Studia i materiały, pod red. Janusza Albina; Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Biblioteka Polskiej Akademii Nauk, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1978, s. 63–121.
• Gąsiorowski L., Zbiór wiadomości do historyi sztuki lekarskiej w Polsce od czasów najdawniejszych, aż do najnowszych. T. 1, Poznań: nakł. własnym (Poznań: K.A. Pompejusz), 1839.
• Gąsiorowski L., Zbiór wiadomości do historyi sztuki lekarskiéj w Polsce od czasów najdawniejszych, aż do najnowszych. T. 2, Poznań: Jan Konstanty Żupański (Poznań: N. Kamieński i Spółka), 1853.
• Gąsiorowski L., Zbiór wiadomości do historyi sztuki lekarskiéj w Polsce od czasów najdawniejszych, aż do najnowszych. T. 3, Poznań: Jan Konstanty Żupański (Poznań: N. Kamieński i Spółka), 1854.
• Gąsiorowski L., Zbiór wiadomości do historyi sztuki lekarskiéj w Polsce od czasów najdawniejszych, aż do najnowszych. T. 4, Poznań: Jan Konstanty Żupański (Poznań: N. Kamieński i Spółka), 1855.
• Gieysztor J.K., Bibliografia rolniczo-technologiczna polska po rok 1800, [w:] Encyklopedia rolnicza wydawana staraniem i nakładem Muzeum Przemysłu i Rolnictwa. T. 1, Warszawa 1889, s. 328–339.
• Gzella G., Julian Aleksander Kamiński – kancelista Ossolineum jako wydawca „pism dla ludu”, „Czasopismo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich” 1994, z. 5, s. 125–138.
• Jabłoński W., hasło: Kamiński Julian Aleksander, [w:] Słownik pracowników książki polskiej, [pod red. Ireny Treichel], Warszawa; Łódź: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1972, s. 391–392.
• Jaworski F., Lwowskie znaki biblioteczne, Lwów: nakł. Kurjera Lwowskiego (Lwów: Druk. Powszechna), 1907.
• Kamiński J.A., Bibliografia polska, „Skarbiec Polski” 1859/1860, s. 21–25.
• Kamiński J.A., Biblioteka Józefa Maksymiliana Ossolińskiego w Wiedniu i jej pierwsze urządzenie we Lwowie, „Skarbiec Polski” 1959, T. 1, z. 1, s. 90–137.
• Kamiński J.A., Józef Maxymilian hrabia z Tenczyna Ossoliński, „Skarbiec Polski” 1859, R. 1, z. 1, s. 12–20.
• Kamiński J.A., Materyały do monografii i historyi rodzin Kamieńskich i Kamińskich, herby kolorowane, portrety, tablice rodowodów i przegląd tych materyałów: (z korespondencyi prywatnych, rekopismów i dzieł drukowanych zebrane). T. 1, [Nr 1-19], Lwów: nakł. aut. (Lwów: Druk. Zakładu Narodowego im. Ossolińskich), 1854-[1859].
• Kamiński J.A., Piśmiennictwo polskie rolniczo-technologiczne od 1549 do 1835, „Ziemianin Galicyjski” 1836, T. 2, z. 5, s. 1-27 (dodat. i odb. Lwów, Druk. J. Piller).
• Koredczuk B., Zainteresowania bibliograficzne i bibliofilskie profesora historii prawa Jana Wincentego Bandtkie-Stężyńskiego (1783–1846), „Acta Universitatis Wratislaviensis. Bibliotekoznawstwo” 2008, nr 27, s. 47-60.
• Korpała J., Dzieje bibliografii w Polsce, Warszawa: Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich, 1969.
• Korpała J., Krótka historia bibliografii polskiej, Wrocław: Ossolineum, 1986.
• Korzon K., Polemika o zadaniach Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. (Echa pierwszego dwudziestolecia), „Ze Skarbca Kultury” 1967, z. 19, s. 7–61.
• Korzon K., Sprawy Ossolineum z lat 1834–1839 w działalności Aleksandra Fredry, Gwalberta Pawlikowskiego i innych, [w:] Z dziejów Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Studia i materiały, pod red. Janusza Albina; Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Biblioteka Polskiej Akademii Nauk, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1978, s. 7-61.
• Kosiek Z., Zarys dziejów polskiej bibliografii rolniczej, „Studia i Materiały z Dziejów Nauki Polskiej. Ser. B, Historia Nauk Biologicznych i Medycznych 1959, z. 2, s. 213–231.
• Kosiński J.A., Prace bibliotekarskie pierwszego dyrektora Ossolineum ks. Franciszka Siarczyńskiego, „Rocznik Zakładu Narodowego im. Ossolińskich” 1973, T. 8, s. 93–113.
• Kuzicki J., Krakowskie czasopismo „Ognisko” w latach 1860–1862, 1865, [w:] Kraków - Lwów: książki, czasopisma, biblioteki. T. 7, pod red. Haliny Kosętki, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, 2005, s. 385–396.
• Lewandowska-Jaraczewska I., Adam Junosza-Rościszewski (1774-1844). Zarys życia i działalności. Cz 2, „Rocznik Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich” 1973, T. 8, s. 59–92.
• Lewandowska-Jaraczewska I., Zakład Narodowy im. Ossolińskich za dyrektury Adama Kłodzińskiego 1839–1849, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1980.
• Łabęcki H.H., Wiadomość bibliograficzna o górnictwie w Polsce i naukach przyrodniczych ścisły związek z nimi mających, „Biblioteka Warszawska” 1841, T. 4, s. 99–136.
• Łapiński H., U początków działalności wydawniczej Ossolineum 1817–1834, Wrocław [etc.]: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich - Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1973.
• Matczuk A., Bibliografia dziedzinowa w działalności Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Umiejętności w latach 1872–1952, [w:] Między tekstem a znakiem: prace ofiarowane Profesor Barbarze Trelińskiej w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, pod red. Aleksandry Jaworskiej i Sławomira Górzyńskiego, Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2013, s. 467–482.
• Mecherzyński K., Katalog krajowych edycji autorów łacińskich od zaprowadzenia druku w Polsce aż do roku 1833, [w:] Historia języka łacińskiego w Polsce, Kraków: [D.E. Friedlein], (Kraków: Druk. Uniwersytetu), 1833, s. 123–166.
• Nicieja S.S., Cmentarz Łyczakowski we Lwowie w latach 1786–1986, wyd. 2 popr., Wrocław [etc.]: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1989.
• Nowodworski W., „Bibliograficznych ksiąg dwoje" Joachima Lelewela: studium historyczno-bibliograficzne na tle epoki, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1959.
• Pawłowiczowa M., Hieronim Hilary Łabęcki – twórca polskiej książki naukowej z dziedziny górnictwa i hutnictwa, „Studia Bibliologiczne” 1993, T. 6, s. 98–112, seria: Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.
• Pazdur J., Polskie czasopiśmiennictwo techniczne do około 1870 roku, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydaw. PAN, 1978.
• Płaza S., Warsztat naukowy historyka wsi Polski feudalnej, Warszawa: Państwowe Wydaw. Naukowe, 1980.
• Rewiński S., Bibliografia rolniczo-technologiczna polska od r. 1880 aż do naszych czasów, [w:] Encyklopedia rolnicza wydana staraniem Muzeum Przemysłu i Rolnictwa. T 1, Warszawa 1889, s. 339–450.
• Sawoniak H., Sprawność informacyjna bibliografii polskich w XIX wieku (do 1918 r.), [w:] Biblioteki współczesne, bibliografia, informacja naukowa, Katowice: Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej, 1995, s. 145–169.
• Siarczyński F., Dziennik czynności urzędowych księgozbioru narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, do druku przygotował, wstępem i przypisami opatrzył Z. Rzepa, Wrocław [etc.]: Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1968.
• Sierotwiński S., hasło: Kamiński Julian Aleksander, [w:] Polski słownik biograficzny. T. 11, Kraków: Polska Akademia Umiejętności; Wrocław: Wydaw. Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, 1964, s. 568–569.
• Słodkowska E., Biblioteki w Królestwie Polskim 1815–1830, Warszawa: Biblioteka Narodowa, 1996.
• Słodkowska E., Informacja o bieżącej produkcji wydawniczej w Polsce na początku XIX w. (do 1830), [w:] Instytucje, publiczność, sytuacje lektury: studia z historii czytelnictwa. T. 3, pod red. Janusza Kosteckiego; Biblioteka Narodowa. Instytut Książki i Czytelnictwa, Warszawa: Biblioteka Narodowa, 1991, s. 11–40.
• Szocki J., Księgozbiory domowe w Galicji wschodniej 1772–1918, Kraków: Wydaw. Naukowe Akademii Pedagogicznej, 2001.
• Tyszkowski K., Tradycje bibliograficzne w Ossolineum, „Przewodnik Bibliograficzny” Ser. 2, 1928, nr 9, s. 214–215.
• Walewski C., Bibliografia rolniczo-technologiczna polska po rok 1800, [w:] Encyklopedya rolnictwa i wiadomości związek z niém mających. T. 1, wydawana pod red. J.T. Lubomirskiego, Ed. Stawiskiego, St. Przystańskiego; przy współudz. L. Krasińskiego, L. Kronenberga, J. Zamoyskiego, Warszawa: skł. gł. w Księgarni Gebethnera i Wolffa, 1873, s. 124–135.
• [b.a]., Wiadomość literacka. (Wyjątek z listu), „Biblioteka Warszawska” 1842, T. 2, s. 715-716.
• Więckowska H., Treichel I., Zarys dziejów polskich bibliotek oraz bibliografii i bibliologii polskiej, „Studia i Materiały z Dziejów Nauki Polskiej” Ser. E, Zagadnienia Ogólne 1966, z. 2, s. 61–85.
• Wigluszowa M., Wydawcy polskich książek rolniczych w XIX wieku, „Studia o Książce” 1985, T. 15, s. 243–269.
• Wolszczanowa H., Stanisław Przyłęcki (1805-1866), „Roczniki Biblioteczne” 1967, R. 11, z. 1/2, s. 1–8.
• Z dziejów Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich. Studia i materiały, pod red. Janusza Albina; Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Biblioteka Polskiej Akademii Nauk, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1978.
• Zawadzki W., Pamiętnik życia literackiego w Galicji, przygot. do druku, wstępem i przypisami opatrzył Antoni Knot, Kraków: Wydaw. Literackie, 1961.
• Zawialska M., Czasopisma Wiosny Ludów drukowane w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich, „Ze Skarbca Kultury” 1967, z. 19, s. 199–229.
• Żbikowska-Migoń A., Książka naukowa w kulturze polskiego Oświecenia, Warszawa; Wrocław: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1977.

Identifiers

DOI

10.17951/fb.2016.58.35