Ewolucja poglądów Walerego Goetla (1889–1972) na problemy ochrony środowiska przyrodniczego

• Authors: WÓJCIK Zbigniew J.

Title variants

EN

The evolution of Walery Goetl’s (1889–1972) opinions on the issues of protecting the natural environment

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

Professor of the University of Mining and Metallurgy in Krakow and a researcher of Tatra mesozoic geology (Western Carpathian Mountains), a member of the National Council for Environmental Protection since 1922, in which he implemented the programme of creating national parks on the Polish-Czechoslovakian border (in the Tatra Mountains, the Pieniny Mountains and Babia Góra). A core of tourism and travelogue societies as well as professors from Prague (including: Karel Domin and Radim Kett ner) joined the campaign for the future parks. Parks in the region were created after World War II. The destruction of the environment between 1939-45 became the reasons for Goetl’s att empts to organise campaigns for the protection of natural resources (forests, minerals). Later, he took eff orts for complex environmental protection (also: water, air, soil and even health issues). In consequence, he prepared the bases for a new discipline referred to as environmental science (Article Environmental science - the science of the protection of the environment and its resources, 1966). With time, he began dealing with issues of the permanent use of natural resources as well as issues connected with management techniques in the natural and social environment (Article Environmental science, 1971). He was the most recognised activist alongside botanist Władysław Szafer (1886–1970), an activist on environmental protection in its classic, conservative current. He expanded the profi le of interests with an issue, as the result of which in 1956, the International Union for Conservation of Nature added the following its words to its name: „and Natural Resources”. Alongside botanist Władysław Szafer (1886–1970), he was the most recognised activist on environmental protection in its classic, conservative current. He expanded the profi le of interests with the issue, as the result of which in 1956, the International Union for Conservation of Nature added the following words to its name: „and Natural Resources”.

• Publisher: Polska Akademia Umiejętności
• Journal: Prace Komisji Historii Nauki PAU
• Year: 2013
• Volume: 12
• Pages: 117-129

Dates

cover

2012

Contributors

author

WÓJCIK Zbigniew J.

• Muzeum Ziemi PAN

References

• W. Goetel, Spór o Jaworzynę a Park Narodowy Tatrzański, „Wierchy”, R. 3, 1925.
• W. Goetel, Sprawozdanie delegata Państwowej Komisji Ochrony Przyrody dla spraw pogranicznych parków natury, „Ochrona Przyrody” (dalej: „Ochr. Przyr.”), Z. 5, 1925.
• W. Goetel, The great program of Poland and Czechoslovakia for national parks, „Zoological Society Bulletin” (New York), vol. 28, 1925.
• W. Goetel, Parki narodowe na pograniczu polsko -czechosłowackim, „Wierchy”, R. 4, 1926.
• W. Goetel, Dookoła utworzenia pogranicznych parków narodowych, „Wierchy”, R. 5, 1927.
• W. Goetel, W toku prac nad utworzeniem pogranicznych Parków Narodowych, „Wierchy”, R. 6, 1928.
• W. Goetel, Tworzenie górskich parków narodowych w Polsce, „Wierchy”, R. 7, 1929.
• W. Goetel, Utworzenie Parku Narodowego w Pieninach, „Ochr. Przyr.”, Z. 9, 1929.
• W. Goetel, W walce o parki narodowe, „Wierchy”, R. 8, 1930.
• W. Goetel, Bój o Parki Narodowe, „Wierchy”, R. 9, 1931.
• W. Goetel, Z parków narodowych w Tatrach i Pieninach, „Ochr. Przyr.”, Z. 11, 1931.
• W. Goetel, Akcja górskich parków narodowych, „Wierchy”, R. 10, 1932.
• W. Goetel, Utworzenie pogranicznych parków narodowych, „Wierchy”, R. 11, 1933.
• W. Goetel, Czym ma być Park Narodowy Tatrzański?, „Czasopismo Przyrodnicze”, R. 8, 1934, s. 1–4.
• W. Goetel, Rozwój prac nad górskimi parkami narodowymi, „Wierchy”, R. 12, 1934.
• W. Goetel, »O czar wielkiej przyrody« [Mott o z tekstu J. Piłsudskiego], „Wierchy”, R. 13, 1935.
• W. Goetel, Sprawa Tatrzańskiego Parku Narodowego, „Wierchy”, R. 14, 1936.
• W. Goetel, O ochronę przyrody gór, „Wierchy”, R. 15, 1937.
• W. Goetel, Turystyka a ochrona przyrody, w: Pamiętnik XIX Zjazdu Państwowej Rady Ochrony Przyrody, Kraków 1945.
• W. Goetel, Pograniczne parki narodowe, w: Pamiętnik XX Zjazdu Państwowej Rady Ochrony Przyrody, Kraków 1947.
• W. Goetel, O projekcie zapory w Czorsztynie, „Chrońmy Przyrodę Ojczystą”, R. 9, 1953.
• W. Goetel, Park Narodowy po słowackiej stronie Tatr, „Wierchy”, R. 22, 1953.
• W. Goetel, Dzieje realizacji Tatrzańskiego Parku Narodowego, w: Tatrzański Park Narodowy, Kraków 1955.
• W. Goetel, Tatry, Pieniny i Babia Góra – Parkami Narodowymi, „Wierchy”, R. 24, 1955.
• W. Goetel, Zwycięstwo idei górskich Parków Narodowych, „Wierchy”, R. 24, 1955. – Walka o Pieniny, „Wierchy”, R. 25, 1956.
• W. Goetel, Z górskich parków narodowych, „Wierchy”, R. 25, 1956.
• W. Goetel, Zagadnienia ochrony zasobów przyrody, „Chrońmy Przyrodę Ojczystą”, R. 12, 1956.
• W. Goetel, O ochronę zasobów wodnych, „Nauka Polska”, R. 5, 1957.
• W. Goetel, Rozwój prac nad górskimi parkami narodowymi, „Wierchy”, R. 26, 1957.
• W. Goetel, Ochrona zasobów przyrody nieożywionej, w: Ochrona przyrody podstawą gospodarki narodowej, Warszawa 1957.
• W. Goetel, Zagadnienia współpracy w nauce i ochrona przyrody, „Nauka Polska”, R. 5, 1957.
• W. Goetel, Z górskich Parków Narodowych, „Wierchy”, R. 29, 1960.
• W. Goetel, Z walki o piękno Tatr, „Wierchy”, R. 30, 1961.
• W. Goetel, Działalność Polskiej Akademii Nauk w dziedzinie ochrony zasobów wodnych i oczyszczania ścieków, „Nauka Polska”, R. 10, 1962.
• W. Goetel, Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody i Jej Zasobów, „Kosmos”, Ser. A, R. 12, 1963.
• W. Goetel, O trwałość użytkowania zasobów przyrody, „Nauka Polska”, R. 11, 1963.
• W. Goetel, Pieniny Parkiem Narodowym, „Przegląd Geologiczny”, R. 11, 1963.
• W. Goetel, Jubileusz Tatrzańskiego Parku Narodowego, „Wierchy”, R. 33, 1964.
• W. Goetel, Gospodarcze motywy ochrony przyrody i jej zasobów, w: Ochrona przyrody i jej zasobów. Problemy i metody, Kraków 1965.
• W. Goetel, Rozwój Seminarium Ochrony Przyrody w Akademii Górniczo -Hutniczej w Krakowie, „Przyroda Polska”, R. 9, 1965.
• W. Goetel, Sozologia – nauka o ochronie przyrody i jej zasobów, „Kosmos” ser. A, R. 15, 1966, s. 473–482. Przedruk [w:] Z. Wójcik 2009.
• W. Goetel, Zadania Seminarium Ochrony Przyrody i Zabezpieczania Trwałości Użytkowania przy Akademii Górniczo -Hutniczej, w: Ochrona powietrza przed zanieczyszczeniem, Kraków 1967.
• W. Goetel, Ochrona przyrody i jej zasobów nową nauką, „Przegląd Geograficzny”, T. 40, 1968.
• W. Goetel, Ochrona przyrody a technika, Kraków 1969.
• W. Goetel, Od parków narodowych do ochrony kompleksowej, „Kierunki”, R. 15, 1970.
• W. Goetel, Znaczenie Tatr i Pienin dla światowego rozwoju ochrony przyrody, „Wierchy”, R. 39, 1970, s. 11–12.
• W. Goetel, Nowoczesne kierunki ochrony przyrody i jej zasobów w Polsce, „Życie i Myśl”, R. 21, 1971.
• W. Goetel, Racjonalna gospodarka zasobami przyrody, Kraków 1971. – Sozotechnika, „Zeszyty Naukowe AGH”, nr 295, 1971.
• A. Leńkowa, Profesor Władysław Szafer. Anegdoty, fakty, wspomnienia, Kraków 1992.
• M. Łańcucka-Środoniowa, H. Bukowiecki, Szafer Władysław, w: Słownik biologów polskich, Warszawa 1987.
• Prof. dr Walery Goetel (wspomnienie pośmiertne). „Ochrona Przyrody”, R. 40, 1975, s. 7.
• W. Szafer (red.), Ochrona przyrody i jej zasobów. Problemy i metody. Warszawa 1965.
• Z. Wójcik, Walery Goetel. Rektor trudnych czasów Akademii Górniczo-Hutniczej, Kraków 2009.
• Z. Wójcik, Początki stosowania metod promieniotwórczych w geologii w Polsce, w: Historia badań radiacyjnych w Polsce, Warszawa 2011, s. 65–83.