Benedykt Dybowski i Włodzimierz Popiel, albo o pewnym dyskursie profeministów polskich przełomu XIX i XX wieku

• Authors: Skucha Mateusz

Title variants

EN

Benedykt Dybowski and Włodzimierz Popiel or about Some Polish Male Profeminists at the Turn of 19th Century

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł jest poświęcony zagadnieniu udziału mężczyzn w polskim ruchu emancypacji kobiet na przełomie XIX i XX wieku. W tym czasie wyróżnić można kilka strategii, jakie stosowali profeminiści – dyskurs pedagogiczny (A. Świętochowski, A. Wiślicki), ekonomiczny (L. Biliński, L. Krzywicki) i prawniczy (E. Prądzyński, J. Lange, L. Petrażycki). Przedmiotem artykułu jest analiza dyskursu „biologistycznego”. Benedykt Dybowski i Włodzimierz Popiel w swoich książkach próbowali argumenty na rzecz równouprawnienia kobiet odnajdywać w zjawiskach przyrodniczych i medycznych. Pierwszy przyjął strategię mizoandryczną, bo uważał, że kobiety są lepsze od mężczyzn, na co dowody odnalazł w świecie przyrody oraz w kulturach egalitarnych. Drugi zaś zastosował strategię mizoginiczną, ponieważ – mimo deklarowanego poparcia dla ruchu kobiet – prowadził argumentację w sposób dyskryminujący kobiety. Niezaprzeczalnie obaj byli orędownikami emancypacji kobiet i przyznania im pełni praw, ale nie do końca potrafili odpowiednio uargumentować swoje racje. Dlatego też oba teksty traktuję jako reprezentatywne dla pewnego ogólniejszego zjawiska, a mianowicie – próby włączania się mężczyzn w kobiecy dyskurs feministyczny przełomu XIX i XX wieku oraz szukania odpowiedniego języka do uzasadnienia praw kobiet.

EN

The article is devoted to the participation of males in Polish women emancipation movement at the turn of 19th century. At that time we may distinguish several strategies used by male profeminists, namely pedagogical movement (A. Świętochowski, A. Wiślicki), economical (L. Biliński, L. Krzywicki) and legal (E. Prądzyński, J. Lange, L. Petrażycki). The subject of the article is an analysis of “biologial” discourse. Benedykt Dybowski and Włodzimierz Popiel in their papers wanted to find arguments for women equality in natural and medical phenomena. The first one adopted the strategy of misandry in that he claimed women to be better than man, and which he evidenced in the world of nature and in egalitarian cultures. The second resorted to the strategy of misogyny as, in spite of his declarative support for women, he lead his argumentation in the way that discriminated women. Undoubtedly, they advocated women anticipation and granted them full rights, though they were unable to properly argument their views. As a result, Skucha sees both texts as a representative of a more general phenomenon, i.e. as an attempt of including males into women feminist movement of the turn of 19th century and as a mode of striving for a proper language to validate the rights of women.

Keywords

EN

Polish women emancipation movement; Aleksander Świętochowski; Adam Wiślicki; Leon Biliński; Edward Prądzyński; Józef Lange; Leon Petrażycki; Ludwik Krzywicki; Benedykt Dybowski; Włodzimierz Popiel

• Publisher: Instytut Badań Literackich PAN
• Journal: Pamiętnik Literacki
• Year: 2016
• Volume: 107
• Issue: 2
• Pages: 47-65

Dates

printed

2016-06-27

Contributors

author

Skucha Mateusz

• Uniwersytet Jagielloński, Kraków

Identifiers

ISSN

0031-0514