Ruchy miejskie w Polsce. Dekada doświadczeń

• Authors: Paweł Kubicki

Title variants

EN

Urban Movements in Poland. A Decade of Experience

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł poświęcony jest analizie procesu formowania i przekształcania się polskich ruchów miejskich. Autor swoje wnioski wyprowadza na bazie projektu badawczego: „Miejskie ruchy społeczne w Polsce”, w ramach którego zrealizował 30 wywiadów pogłębionych z liderami i liderkami ruchów miejskich z różnych miast. W swojej analizie autor wskazuje na dwie fazy rozwoju polskich ruchów miejskich. Pierwszą formacyjną z lat 2007–2014 zorientowaną głównie na kwestię tzw. wynajdywania miejskości oraz drugą po 2014 roku, kiedy to krystalizuje się tożsamość ruchu społecznego i zaczyna on nabierać charakteru politycznego.

EN

The article analyzes the process of formation and transformation of urban social movements in Poland. Conclusions are based on the data collected in the course of the research project entitled “Urban Social Movements in Poland”. Research material consists of 30 in-depth interviews with the leaders of urban movements in various cities and towns. The author analyzes two phases of the development of Polish urban social movements. The first phase (2007–2014) was foundational and aimed primarily at “inventing urbanity”, while the second phase (starting after 2014) can be treated as a period when the social movements’ identity has crystallized and they have begun to take on a political character.

Keywords

PL

miasto; tożsamość; dyskurs; ruchy społeczne; ruchy miejskie

EN

discourse; identity; city; social movements; urban movements

• Publisher: Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences
• Journal: Studia Socjologiczne
• Year: 2019
• Issue: 3(234)
• Pages: 5-30

Contributors

author

Paweł Kubicki

• Uniwersytet Jagielloński

References

• Barber, Benjamin. 2014. Gdyby burmistrzowie rządzili światem. Tłum. H. Jankowska, K. Makaruk. Warszawa: Muza S.A.
• Buechler, Steven M. 2008. Teorie nowych ruchów społecznych. Tłum. P. Sadura. W: K. Gorlach i P. Mooney (red.). Dynamika życia społecznego. Współczesne koncepcje ruchów społecznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Castells, Manuel. 1982. Kwestia miejska. Tłum. B. Jałowiecki, J. Piątkowski. Warszawa: PWN.
• Castells, Manuel. 1983. The City and the Grassroots: A Cross-cultural Theory of Urban Social Movements. Berkeley and Los Angeles: University of California Press.
• Castells, Manuel. 2008. Siła tożsamości. Tłum. S. Szymański. Warszawa: WN PWN.
• Castells, Manuel. 2013. Sieci oburzenia i nadziei. Ruchy społeczne w erze Internetu. Tłum. O. Siara. Warszawa: WN PWN.
• Della Porta, Donatella i Mario Diani. 2009. Ruchy społeczne. Wprowadzenie. Tłum. A. Sadza. Kraków: WUJ.
• Domaradzka, Anna. 2018. Urban Social Movements and the Right to the City: An Introduction to the Special Issue on Urban Mobilization. „VOLUNTAS: International Journal of Voluntary and Nonprofit Organizations”. Published Online: 08 June 2018, str. 607–620. DOI: 10.1007/s11266-018-0030-y.
• Eder, Klaus. 1993. The New Politics of Class. Social Movements and Cultural Dynamics in Advanced Societies. London: Sage.
• Erbel, Joanna. 2014. Ruchy miejskie jako nowa forma zaangażowania społecznego. „Władza Sądzenia” 4: 37–47.
• Florida, Richard. 2017. The New Urban Crisis: How Our Cities are Increasing Inequality, Deepening Segregation, and Failing the Middle Class – and What we Can Do About It. New York: Basic Books.
• Foucault, Michel. 2005. Inne przestrzenie. Tłum. A. Rejniak-Majewska. „Teksty Drugie” 6: 117–125.
• Fukuyama, Francis. 1996. Koniec historii. Tłum. T. Bieroń, M. Wichrowski. Poznań: Zysk i S-ka.
• Glaeser, Edward. 2012. Triumph of the City. How Urban Space make Us Human. London: Pan Books.
• Gądecki, Jacek i Paweł Kubicki. 2014. Polityki miejskie. „Politeja. Pismo Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politycznych UJ” 27: 135–156. DOI: 10.12797/Politeja.11.2014.27.07.
• Gądecki, Jacek. 2012. I Love NH. Gentryfikacja starej części Nowej Huty? Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Gliński, Piotr. 1996. Polscy Zieloni. Ruch społeczny w okresie przemian. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Harvey, David. 2012. Bunt miast. Prawo do miasta i miejska rewolucja. Tłum. Praktyka Teoretyczna. Warszawa: Fundacja Bęc Zmiana.
• Jacobsson, Kerstin. 2015. Introduction: The Development of Urban Movements in Central and Eastern Europe. W: K. Jacobsson (red.). Urban Grassroots Movements in Central and Eastern Europe. London–New York: Routledge.
• Jędraszko, Andrzej B. 2007. Europeizacja gospodarki przestrzennej w Polsce: zarys propozycji założeń nowej ustawy. „Problemy Rozwoju Miast” 4, 1–2: 66–101.
• Kokoszkiewicz, Mateusz. 2012. Podziały ruchów. Instytut Obywatelski, http://www.instytutobywatelski.pl/11131/komentarze/podzialy-ruchow [dostęp 01.02.2019].
• Kowalewski, Maciej. 2013. Organizowanie miejskiego aktywizmu w Polsce: Kongres Ruchów Miejskich. „Przestrzeń Społeczna” 3, 2, 6: 99–124.
• Kowalewski, Maciej. 2016. Protest Miejski. Przestrzenie, tożsamości i praktyki niezadowolonych obywateli miast. Kraków: Nomos.
• Kubicki, Paweł. 2011. Nowi mieszczanie – nowi aktorzy na miejskiej scenie. „Przegląd Socjologiczny” 2–3: 135–161. YADDA identifier: bwmeta1.element.desklight-a80c9c60-97f7-4915-9ac2-c595fac8d6fc.
• Kubicki, Paweł. 2013. Polskie ruchy miejskie in statu nascendi. W: A. Maszkowska i K. Sztop-Rutkowska (red.). Partycypacja obywatelska – decyzje bliższe ludziom. Białystok: Fundacja Laboratorium Badań i Działań Społecznych „SocLab”.
• Kubicki, Paweł. 2016a. Wynajdywanie miejskości. Polska kwestia miejska z perspektywy długiego trwania. Kraków: Nomos.
• Kubicki, Paweł. 2016b. Polskie ruchy miejskie: polityczne czy kulturowe? „Przegląd Socjologiczny” 2: 65–79. YADDA identifier: bwmeta1.element.desklight-bfeb3749-50d7-4bf5-82a7-7c7e85f931c1.
• Kubicki, Paweł. 2017a. Od miejskiego aktywizmu do miejskich ruchów społecznych. „Annales Universitatis Maria Curie-Skłodowska Lublin” vol. XXXIV Sectio K: 173–186. DOI: 10.17951/k.2017.24.2.173.
• Kubicki, Paweł. 2017b. Procesy europeizacji polskich miast. „Zarządzanie w Kulturze” 4: 511–526. DOI: 10.4467/20843976ZK.17.032.7587.
• Kulas, Piotr. 2017. Inteligenckość zaprzeczona. Etos i tożsamość młodych inteligenckich elit. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Kurnicki, Karol. 2013. (Nowe) ruchy miejskie w Polsce – w stronę socjologicznego opisu. „Trzeci Sektor” 31: 12–24.
• Kurnicki, Karol. 2018. Ideologie w mieście. O społecznej produkcji przestrzeni. Kraków: Nomos.
• Kusiak, Joanna. 2017. Chaos Warszawa. Porządki przestrzenne polskiego kapitalizmu. Warszawa: Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana.
• Le Bon, Gustaw. 1994. Psychologia. Tłum. B. Karpocki. Warszawa: PWN.
• Lefebvre, Henri. 2012. Prawo do miasta. Tłum. E. Majewska. „Praktyka Teoretyczna” 5: 183–197.
• Malinowski, Bartosz. 2016. Jak Facebook zamyka nas w bańce informacyjnej. Algorytm filtrujący newsfeed a zjawisko filter buble. „Zarządzanie Mediami” 4: 15–22. DOI: 10.4467/23540214ZM.15.002.5212.
• Mayer, Margit. 2011. The” right to the city” in urban social movements. W: N. Brenner, P. Marcuse i M. Mayer (red.). Cities for people, not for profits. Critical urban theory and the “right to the city”. London: Routledge, s. 63–85.
• Mayer, Margit, Catharina Thörn i Håkan Thörn (eds). 2016. Urban Uprisings: Challenging Neoliberal Urbanism in Europe. London: Palgrave Macmillan.
• McAdam, Doug, John McCarthy i Zald Mayer N. 2008. Opportunities, mobilizing, and framing processes – towards a synthetic, comparative perspective on social movements. W: D. McAdam, J. McCarthy i Z.N. Mayer (red.). Comparative Perspective on Social Movements. Political Opportunities, Mobilizing structures, and Cultural Framing. Cambridge University Press.
• McAdam, Doug. 1982, Political Process and the Development of Black Insurgency, 1930–1970. Chicago: University of Chicago Press.
• McCarthy, John i Zald Mayer. 1977. Resource Mobilization and Social Movements: A Partial Theory. „American Journal of Sociology” 82, 6: 1212–1241.
• Melucci, Alberto. 1980, The new social movements: A theoretical approach. „Social Science Information” 2: 199–226. DOI: 10.1177/053901848001900201.
• Melucci, Alberto. 1995. The Process of Collective Identity. W: H. Johnston i B. Klandermans (red.). Social Movements and Culture. Minneapolis: University of Minnesota Press.
• Mergler, Lech, Kacper Pobłocki i Maciej Wudarski. 2013. Anty-bezradnik przestrzenny – prawo do miasta w działaniu. Warszawa: Res Publica Nowa.
• Nowak, Marek. 2015. Teoria nieracjonalnego działania. Socjologiczne studium na temat wolontariatu i społecznego aktywizmu. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Offe, Claus. 1995. Nowe ruchy społeczne. Przekraczanie granic polityki instytucjonalnej. W: J. Szczupaczyński (red.). Władza i społeczeństwo. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 226–233.
• Pickvance, Chris. 2003. From urban social movements to urban movements: a review and introduction to a symposium on urban movements. „International Journal of Urban and Regional Reaserch” 27: 102–109. DOI: 10.1111/1468-2427.00434.
• Pluciński, Przemysław. 2014. „Miasto to nie firma!” Dylematy i tożsamość polityczna miejskich ruchów społecznych we współczesnej Polsce. „Przegląd Socjologiczny” 63,1: 137–170. YADDA identifier: bwmeta1.element.desklight-622e516d-d79d-485e-aed3-930a4c5db851.
• Pluciński, Przemysław. 2015. Im lepiej, tym gorzej albo widmo kryzysu miejskich ruchów społecznych? „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 77, 1: 409–423. DOI: 1014746/rpeis.2015.77.1.23.
• Pluciński, Przemysław. 2018. Forces of Altermodernization: Urban Social Movements and the New Urban Question in Contemporary Poland. „VOLUNTAS: International Journal of Voluntary and Nonprofit Organizations”. Published Online: 08 June 2018, s. 653–669. DOI: 10.1007/s11266-018-0007-x.
• Pobłocki, Kacper. 2012. Magma Ruchów Miejskich, http://publica.pl/teksty/magma-ruchow-miejskich-32603.html [dostęp: 02.02.2019].
• Polańska, Dominika V. 2016. Neoliberal Post-Socialist Urban Transformation and the Emergence of Urban Social Movements in Poland. W: M. Mayer (red.). Urban Uprisings: Challenging Neoliberal Urbanism in Europe. London: Palgrave Macmillan, s. 311–334.
• Polańska, Dominika V. 2018. Going against institutionalization: New forms of urban activism in Poland. „Journal of Urban Affairs”. DOI: 10.1080/07352166.2017. 1422982.
• Sagan, Iwona. 2017. Miasto. Nowa kwestia i nowa polityka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Sennett, Richard. 2018. Building and Dwelling. Ethics of Cites. Allen Lane.
• Smelser, Neil J. 1962. Theory of Collective Behaviour. New York: The Free Press.
• Snow, David, A. Rochford Burke, Steven Worden i Robert Denford. 1986. Frame Alignment Processes, Micro Mobilization, and Movement Participation. „American Sociological Review” 51: 464–481.
• Soja, Edward. 1996. Thirdspace: Journeys to Los Angeles and other real-and-imagined places. Oxford: Blackwell.
• Szmytkowska, Magdalena. 2017. Kreacje współczesnego miasta. Uwarunkowania i trajektorie rozwojowe polskich miast średnich. Gdańsk: WUG.
• Sztompka, Piotr. Socjologia. Analiza społeczeństwa. 2005. Kraków: Znak.
• Śpiewak, Jan. 2015. Ruchy miejskie : czyli potyczki o władzę w polu inteligencji w kontekście przemian systemu neoliberalnego. „Kultura Współczesna” 4,87: 80–91.
• Urban Agenda for the EU „Pact of Amsterdam”, http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/policy/themes/urban-development/agenda/pact-of-amsterdam.pdf [dostęp 05.02.2019].
• Tarrow, Sidney. 1994. Power in Movement. Social Movements, Collective Action and Politics. Cambridge: Cambridge University Press.
• Tilly, Charles. 1978. From Mobilization to Revolution. Reading, Mass.: Addison-Wesley.
• Touraine, Alain. 2011. Samotworzenie się społeczeństw. Tłum. A. Karpowicz. Kraków: Nomos.
• Wróbel, Sylwester. 2011. Teoretyczne problemy miejskich ruchów politycznych. W: S. Wróbel (red.). Teoretyczne problemy ruchów społecznych i politycznych. Toruń: Grado.

Identifiers

DOI

10.24425/sts.2019.126150