Metody i zakres gromadzenia danych do statystyki policyjnej w II Rzeczypospolitej (1919–1934)

• Authors: Kozdrowski Stanisław

Title variants

EN

Methods and scope of the data collection to police statistics in the second Polish Republic (1919–1934)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W Polsce międzywojennej główny ciężar walki z przestępczością spoczywał na barkach policji kryminalnej, która stanowiła jeden z pionów służbowych w strukturze Policji Państwowej, wyspecjalizowany do wykrywania i zwalczania przestępstw. Własną statystykę kryminalną w PP zaczęto tworzyć już w 1919 r., a następnie rozwijać w kolejnych koncepcjach. Autor niniejszego artykułu podjął próbę dokonania ogólnej charakterystyki systemów statystyki policyjnej, które funkcjonowały w latach: 1919–1934. Opisuje genezę tworzenia statystyki policyjnej dotyczącej przestępczości, strukturę i dynamikę ujawnionych przestępstw (i wykroczeń) w badanym okresie oraz metody gromadzenia danych statystycznych i zasady działania rozwiniętego systemu z 1922 r., w którym rejestrowano przestępstwa i inne zdarzenia przez 13 lat.

EN

Despite the many flaws in the organization and activities of the national police, this does not change the fact that interwar Poland managed to organize an efficient police apparatus, which gave the public a sense of security and effectively combated social crime. The main burden of tasks relating to the detection and prosecution of criminal offences rested on the shoulders of the investigative services, which was established as a specialized division to fight crime. The first attempts to develop and implement police force crime statistics took place in 1919-1920. The basic sets were the daily reports of police officers from different units, initially with six districts (1919). Then statistical lists were improved and data was collected from all districts. A breakthrough in the organization of statistics came in 1922, which departed from "daily reports". Instead a detailed statistical sheet was used that did not change much for 13 years – to 1934, and subsequent changes occurred in 1935.

Keywords

PL

Policja Państwowa; policja kryminalna; przestępczość; statystyka policyjna; arkusz statystyczny

EN

National Police; criminal police; crime; police statistics; the statistical sheet

• Publisher: Uniwersytet Pomorski w Słupsku
• Journal: Studia nad Bezpieczeństwem
• Year: 2017
• Issue: 2
• Pages: 77–88

Dates

published

2017-05-21

Contributors

author

Kozdrowski Stanisław

• Akademia Pomorska w Słupsku

References

• 1. „Dziennik Praw Państwa Polskiego” 1919, nr 61, poz. 363 oraz liczne rozporządzenia wykonawcze. Od 1928 r. podstawą prawną działania PP było Rozporządzenie Prezydenta RP z dnia 6 marca 1928 roku o Policji Państwowej (Dz.U. RP 1928, nr 82, poz. 643).
• 2. „Dziennik Ustaw Śląskich” 1923, nr 13.
• 3. O Policji Województwa Śląskiego, zob.: A. Misiuk, Przyczynek do dziejów Policji Województwa Śląskiego w latach 1922–1926, „Zeszyty Naukowe WSO” 1988, nr 3(62).
• 4. „Monitor Polski” 1919, nr 235, [w:] Prawo Policji Państwowej w II Rzeczypospolitej 1915–1945. Wybór źródeł, wybór P.K. Marszałek, Toruń 2009, s. 723.
• 5. Szerzej na ten temat zob.: S. Kozdrowski, Wyszkolenie policyjne w II Rzeczypospolitej, Kraków 2006, s. 461–486.
• 6. Tamże, s. 630–634.
• 7. K. Halicki, Policja polityczna w województwie pomorskim w latach 1920–1939, Łódź 2015, s. 32.
• 8. L. Radzinowicz, Przestępczość w Polsce w latach 1924-1933. Na podstawie policyjnej statystyki kryminalnej, Warszawa 1935; tenże, Przestępczość w 1934 r., „Głos Sądownictwa” 1935, nr 7–8; tenże, Wpływ warunków ekonomicznych na przestępczość w Polsce w latach 1928–1934, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 1969, t. XXI, z. 2.
• 9. J. Dworzecki, Policja w Polsce. Wybrane zagadnienia, Kraków 2011, s. 34–61.
• 10. Z. Piotrowski wnikliwie badał policyjne statystyki przestępczości z okresu istnienia II Rzeczypospolitej. Sprawozdanie z tych badań zamieścił w niepublikowanej pracy magisterskiej pt.: Przestępczość w II Rzeczypospolitej w świetle statystyki policyjnej, obronionej w Akademii Spraw Wewnętrznych w Warszawie w 1986 r.
• 11. Z. Landau, J. Tomaszewski, Trudna niepodległość. Rozważania o gospodarce Polski 1918–1939, Warszawa 1978, s. 61.
• 12. W październiku 1919 r. wydrukowano 1000 arkuszy statystycznych, na których w styczniu 1920 r. zarejestrowano pierwsze dane liczbowe o przestępczości, zob.: Z. Piotrowski, Przestępczość w II Rzeczypospolitej..., s. 44.
• 13. Tamże, Aneks nr 1, s. 173–178.
• 14. KM PP we Włocławku do 1938 r. znajdowała się w strukturze VI Okręgu – warszawskiego, a od tego roku ulokowano ją w strukturach XII Okręgu – pomorskiego.
• 15. Z. Piotrowski, Przestępczość w II Rzeczpospolitej…, s. 45.
• 16. Tamże.
• 17. Modus operandi (z łac.) – sposób działania, w tym przypadku sposób popełnienia przestępstwa. Zob.: B.M. Szawer i A.J. Winberg, Kryminalistyka, Warszawa 1949, s. 32.
• 18. Archiwum Akt Nowych w Warszawie (dalej: AAN), Zespół MSW, Zbiór rozkazów KG PP, t. 1, poz. 150.
• 19. L. Radzinowicz, Przestępczość w Polsce w latach 1924–1933…, s. 70.
• 20. Z. Piotrowski, Przestępczość w II Rzeczpospolitej..., s. 54.
• 21. L. Radzinowicz, Przestępczość w Polsce w latach 1924–1934..., s. 14.
• 22. AAN, Zespół MSW, Zbiór rozkazów KG PP, t. 3, poz. 742.
• 23. „Mały Rocznik Statystyczny GUS” 1938, s. 350; tenże za rok 1939, s. 362.
• 24. L. Radzinowicz, Przestępczość w Polsce w latach 1924–1934..., s. 20–23.
• 25. AAN, Zespół MSW, Zbiór rozkazów KG PP, t. 3, poz. 413, akapit IX, Rozkaz KG PP nr 413 z dnia 8 X 1928 r.
• 26. Z. Piotrowski, Przestępczość w II Rzeczpospolitej..., s. 63.

Identifiers

ISSN

2543–7321