Katolicka Agencja Prasowa – utworzenie i działalność pod kierunkiem księdza Józefa Gawliny

• Authors: Maciej Szczepaniak

Title variants

EN

Catholic Press Agency – Its Creation and Activity under rev. J. Gawlina

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W latach 20. XX wieku w Warszawie rozpoczęła działalność Katolicka Agencja Prasowa (KAP). Należała do agencji ogólnoinformacyjnych, miała korespondentów w Polsce i na świecie, pełniła funkcje informacyjne wobec prasy polskiej i zagranicznej. Z wiadomych względów nie było możliwe jej wskrzeszenie w czasach rządów komunistycznych. Działalność KAP nie doczekała się monograficznych publikacji naukowych, a jej historia i znaczenie dla polskiej kultury pozostaje tematem słabo poznanym. Autor artykułu na podstawie materiałów archiwalnych oraz opublikowanych przez agencję depesz opisuje powstanie agencji i jej działalność w dwóch pierwszych latach istnienia, kiedy jej kierownikiem był ks. Józef Gawlina. Analiza źródeł pozwala stwierdzić, że pierwsza polska agencja prasowa o profilu katolickim zawdzięcza swoją ofertę informacyjną ks. Gawlinie, jego pracowitości i talentowi. Dzięki niemu KAP skutecznie weszła na rynek prasowy i konkurowała z agencją państwową. Wydaje się uzasadnione twierdzenie, że już w pierwszych latach istnienia stała się nowoczesnym forum informacji o Kościele, budzącym nieraz kontrowersje, ale zasługującym na uznanie. Jak wynika z materiału badawczego, KAP stanowiła cenne źródło informacji o Kościele. Wpłynęły na to takie przesłanki, jak: struktura pracy oparta na zagranicznych wzorcach, współpraca z zagranicznymi korespondentami i agencjami, tworzenie sieci korespondentów w lokalnych środowiskach kościelnych i szkolenie ich do pracy zgodnej ze standardami pracy dziennikarskiej, zapewnienie w serwisie komentarzy (backgroundu) pisanych przez znawców problematyki kościelnej. KAP pozwalała polskiemu odbiorcy zapoznać się z informacjami z życia Kościoła za granicą, a dzięki publikowanym przez agencję depeszom w krajowej i zagranicznej prasie pojawiły się liczne informacje o polskim życiu religijnym. Nie bez znaczenia pozostaje też wpływ KAP na obraz Polski na arenie międzynarodowej i w Stolicy Apostolskiej.

EN

During the 1920s the first Polish Catholic Press Agency (KAP) was established in Warsaw. The agency was founded in 1927 by Bishop’s Conference of Poland. It had an extended correspondent network in various Polish dioceses and in the world. Obviously, it was impossible for the agency to continue its activity during the time of communist government. There are no monographic academic publications about KAP, thus its history and significance for the Polish culture is hardly known. On the basis of archival material and published dispatches the author of this article describes the creation and activity of KAP during the first two years of its existence under rev. J. Gawlina’s direction. The analysis of sources allows to say that the first Polish Catholic Press Agency owes a lot to rev. J. Gawlina, his diligence and talent. He put KAP on the press market and made it compete with the government agency. It is widely believed that from the beginning the KAP became a modern informative forum about the Church, nonetheless sometimes giving rise to controversy, yet, at the same time, winning recognition. According to the scientific research, KAP was a significant source of information about the Church. Foreign patterns of work, background reports written by professionals, cooperation with international correspondents and agencies, employing correspondents from the local area and offering them professional training, made the activity of the agency very valuable. KAP allowed Polish users to get news from abroad. Thanks to dispatches in both Polish and foreign press, religious life in Poland was mentioned. KAP also had a significant influence on how Poland was perceived both internationally and by the Holy See.

Keywords

PL

agencje prasowe; polska prasa (1927–1928); Katolicka Agencja Prasowa KAP; kard. August Hlond; kard. Aleksander Kakowski; ks. Józef Gawlina; Konferencja Episkopatu Polski

EN

press agencies; Polish Press (1927–1928); Polish Catholic Press Agency; card. August Hlond; card. Aleksander Kakowski; rev. Józef Gawlina; Polish Bishop’s Conference

• Publisher: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
• Journal: Polonia Sacra
• Year: 2015
• Volume: 19
• Issue: 3(40)
• Pages: 177-198

Contributors

author

Maciej Szczepaniak

• Wydział Teologiczny, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• Acta Hlondiana. Materiały do życia i działalności kard. Augusta Hlonda, prymasa Polski 1881–1948, t. 1–6.
• Archivio Segreto Vaticano, Archivio Nunziatura Varsavia, b. 261.
• Archivio Storico della Congregazione per gli Affari Ecclesiastici Straordinari (Segreteria di Stato, Sezione per i Rapporti con gli Stati), Polonia IV, Pos. 2, 129, 156.
• Archiwum Archidiecezjalne w Gnieźnie, Akta Prymasa Polski I.
• Archiwum Diecezji Lubelskiej, Repertorium 61.
• Arcybiskup – budowniczy i protektor prasy katolickiej. Album ku upamiętnieniu 50-lecia kapłaństwa Jego Eminencji Ks. Dr. Aleksandra Kardynała Kakowskiego Arcybiskupa Metropolity Warszawskiego 1886–1936, Warszawa 1936.
• Cieszyński N., W przeddostojeństwie purpury kardynalskiej, „Roczniki Katolickie” 6 (1928), s. 440n.
• Cieszyński N., Wielkie dzieło prasowe, „Roczniki Katolickie” 6 (1928), s. 441.
• Cieszyński N., Z I Zjazdu Katolickiego w Warszawie, „Roczniki Katolickie” 5 (1927), s. 439n.
• „Dziennik Poznański” 1927.
• Gawlina J., Wspomnienia, oprac. J. Myszor, Katowice 2004.
• „Gazeta Szamotulska” 1927–1928.
• „Gazeta Wągrowiecka” 1927.
• Katolik o Katolickiej Ajencji Prasowej, „Dziennik Popularny” 2 (1937) 30, s. 1.
• Kisielewski J., Po obu stronach frontu, „Tęcza” 10 (1936) 4, s. 20–22.
• Korespondencja Augusta Hlonda i Józefa Gawliny w latach 1924–1948, oprac. J. Myszor, J. Konieczny, Katowice 2003.
• Księga pamiątkowa Zjazdu Katolickiego w Warszawie: 28–30 sierpnia 1926, Warszawa 1926.
• „Kurier Poznański” 1927.
• „L’Osservatore Romano” 1927–1928.
• Machav F., Obrady Zjazdu Katolickiego w Warszawie, „Gość Niedzielny” 4 (1926) 36, s. 3–5.
• Mysłek W., Kościół katolicki w Polsce w latach 1918–1939, Warszawa 1966.
• Otwarcie Polskiej Katolickiej Agencji Prasowej w Warszawie, „Kurier Zachodni” 3 (1927) 37, s. 1.
• „Polonia” 1927.
• Referat prasowy w kancelarii prymasowskiej, „Przegląd Graficzny i Papierniczy” 8 (1927) 53, s. 459.
• Rudziński E., Informacyjne agencje prasowe w Polsce 1926–1939, Warszawa 1970.
• Wilk S., Episkopat Kościoła Katolickiego w Polsce w latach 1918–1939, Warszawa 1992.
• Źródło katolickiej informacji, „Prasa” 9 (1938) 11, s. 12.

Identifiers

DOI

http://dx.doi.org/10.15633/ps.949