Autobiografizm jako cecha gatunkowa oraz komunikacyjna literatury popularnej na przykładzie twórczości Joanny Chmielewskiej

• Authors: Małgorzata Stadnik

Title variants

EN

Autobiography as the genre and communicative feature of popular literature exemplified by Joanna Chmielewska’s novels

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule podjęto próbę ukazania wpływów, jakie na literaturę popularną wywiera doświadczenie autobiograficzne. Ze względu na niezwykle szeroki zakres obszaru badawczego, niemożliwa jest kompleksowa, gatunkowa analiza zjawiska. Przykładem, mającym nakreślić tendencje występujące w literaturze popularnej, jest twórczość Joanny Chmielewskiej – proza z pogranicza gatunków. W artykule poruszono zagadnienia takie jak autokreacja autorki, inspiracje historią rodzinną, związki z teorią autobiografizmu kobiecego i zabiegi autoterapeutyczne. Podjęto próbę zdiagnozowania przyczyny zastosowania niedopowiedzeń przy jednoczesnych deklaracjach o ekshibicjonistycznej szczerości pisarki. Autorka zastanawia się, jakie znaczenie ma dla czytelnika wprowadzenie do literatury popularnej wątków autobiograficznych i co wynika z balansowania na pograniczu prawdy i fikcji w tym gatunku.

EN

The article is an attempt to illustrate the influence of autobiographical experience on modern popular literature. Due to the wide scope of the field of study, the complete analysis of the phenomenon within the genre is impossible. An example illustrating this tendency in popular literature are novels written by Joanna Chmielewska – one of the most popular crime fiction writers in Poland and countries of the former Soviet Union. The main reason why Chmielewska’s works can serve as an exemplification of popular literature is that her crime stories are, in fact, novels between genres. The article touches upon issues such as self-creation, inspiration by family history, correlations with woman’s autobiography theory and auto-therapeutic treatments. The author tries to diagnose the reason for the use of understatements, which are used in conjunction with declarations of exhibitional honesty of the writer. The author considers the meaning of the introduction of autobiographical experience into popular literature to the reader and what is the outcome of balancing in-between truth and fiction in this field.

Keywords

PL

autobiografia; literatura popularna; Joanna Chmielewska; autokreacja,; proza kobieca

EN

autobiography; popular literature; Joanna Chmielewska; self-creation; feminine prose

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Autobiografia. Literatura. Kultura. Media
• Year: 2014
• Issue: 1(2)
• Pages: 207–219

Contributors

author

Małgorzata Stadnik

• Uniwersytet Szczeciński

References

• Balcerzan Edward, Powracająca fala autobiografizmu. W: Kręgi wtajemniczenia, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1982. Chmielewska Joanna, 2/3 sukcesu, Wydawnictwo Alfa, Warszawa 1991. Chmielewska Joanna, Autobiografia. Tom I. Dzieciństwo, Wydawnictwo Vers, Warszawa 1993. Chmielewska Joanna, Boczne drogi, Czytelnik, Warszawa 1976. Chmielewska Joanna, Byczki w pomidorach, Wydawnictwo Klin, Warszawa 2010. Chmielewska Joanna, Całe zdanie nieboszczyka, Czytelnik, Warszawa 1974. Chmielewska Joanna, Dwie głowy i jedna noga, Wydawnictwo Vers, Warszawa 1996. Chmielewska Joanna, Dzikie białko, Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1990. Chmielewska Joanna, Gwałt, Wydawnictwo Klin, Warszawa 2011. Chmielewska Joanna, Harpie, Wydawnictwo Vers, Warszawa 1998. Chmielewska Joanna, Kocie worki, Wydawnictwo Kobra Media, Warszawa 2004. Chmielewska Joanna, Krowa niebiańska, Wydawnictwo Vers, Warszawa 1997. Chmielewska Joanna, Krwawa zemsta, Wydawnictwo Klin, Warszawa 2012. Chmielewska Joanna, Las Pafnucego, Wydawnictwo Kobra Media, Warszawa 2003. Chmielewska Joanna, Lądowanie w Garwolinie, Wydawnictwo Vers, Warszawa 1995. Chmielewska Joanna, Najstarsza prawnuczka, Wydawnictwo Vers, Warszawa 1999. Chmielewska Joanna, Nawiedzony dom, Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1979. Chmielewska Joanna, Okropności, Wydawnictwo Kobra Media, Warszawa 2008. Chmielewska Joanna, Pafnucy, Polski Dom Wydawniczy, Warszawa 1994. Chmielewska Joanna, Przeklęta bariera, Wydawnictwo Vers, Warszawa 2000. Chmielewska Joanna, Romans wszechczasów, Czytelnik, Warszawa 1975. Chmielewska Joanna, Skarby, Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1988. Chmielewska Joanna, Studnie przodków, Czytelnik, Warszawa 1979. Chmielewska Joanna, Ślepe szczęście, Wydawnictwo Alfa, Warszawa 1992. Chmielewska Joanna, Wszystko czerwone, Czytelnik, Warszawa 1974. Chmielewska Joanna, Wielki Diament, t. 1, Wydawnictwo Vers, Warszawa 1996. Chmielewska Joanna, Wielki Diament, t. 2, Wydawnictwo Vers, Warszawa 1996. Chmielewska Joanna, Wielkie zasługi, Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1981. Chmielewska Joanna, Większy kawałek świata, Wydawnictwo Horyzont, Warszawa 1976. Chmielewska Joanna, Wszelki wypadek, Wydawnictwo Alkazar, Warszawa 1993. Chmielewska Joanna, Zbieg okoliczności, Wydawnictwo Interart, Warszawa 2003. Chmielewska Joanna, Zbrodnia w efekcie, Wydawnictwo Klin, Warszawa 2013. Chmielewska Joanna, Zwyczajne życie, Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1974. Czermińska Małgorzata, Postawa autobiograficzna. W: Autobiografia i powieść, czyli pisarz i jego postacie, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1987. Fulińska Agnieszka, Dlaczego literatura popularna jest popularna?, „Teksty Drugie” 2003, nr 4 (82). Geertz Clifford, O gatunkach zmąconych (Nowe konfiguracje myśli społecznej), przeł. Zdzisław Łapiński. W: Postmodernizm. Antologia przekładów, red. Ryszard Nycz, Wydawnictwo Baran i Suszyński, Kraków 1996. Hanuszewska Elżbieta, Konwencja autobiografizmu w powieściach kryminalnych Joanny Chmielewskiej, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Filologia Polska” 2004, z. 60. Jelinek Estelle C., Women’s Autobiography: Essays in Criticism, Indiana University Press, Bloomington 1980. Lejeune Philippe, Pakt autobiograficzny, tłum. Aleksander Labuda. W: Wariacje na temat pewnego paktu. O autobiografii, red. R. Lubas-Bartoszyńska, tłum. Wincenty Grajewski, Stanisław Jaworski, Aleksander Labuda, Regina Lubas-Bartoszyńska, Universitas, Kraków 2001. Łysak Tomasz, Autobiografia (auto) biografii. „Maus” Arta Spiegelmana. W: Stosowność i forma. Jak opowiadać o zagładzie?, red. Katarzyna Chmielewska, Michał Głowiński, Katarzyna Makaruk, Alina Molisak, Tomasz Żukowski, Universitas, Kraków 2005. Martuszewska Anna, Jak rozbierać „tę trzecią”? O badaniach literatury popularnej. W: Nowe problemy metodologiczne literaturoznawstwa, red. Henryk Markiewicz, Janusz Sławiński, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1992. Nowakowska Aleksandra, Głupota – okoliczność łagodząca – rozmowa z Joanną Chmielewską, „Przegląd” 2012, nr 26, www.przeglad-tygodnik.pl/pl/artykul/glupota-okolicznosc-lagodzacarozmowa-joanna-chmielewska. Monsiorska Katarzyna, Nieboszczyk i schab, czyli wszystko w natchnieniu, rozmowa z Joanną Chmielewską, „Gazeta Olsztyńska” 1992, www.chmielewska.art.pl/wywiady/wyw18_9b.html. Nowe problemy metodologiczne literaturoznawstwa, red. Henryk Markiewicz, Janusz Sławiński, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1992. Mason Mary C., The Other Voice: Autobiography by Women Writers. W: Autobiography: Essays Theoretical and Critical, Princeton University Press, Princeton 1980. Moje wykopane studnie, reż. Marta Węgiel, Telewizja Polska, Polska 1996.

Identifiers

ISSN

2353-8694