Nuda a wstręt. Przesyt, ennui i wstręt do życia

• Authors: Finkielsztein Mariusz

Title variants

EN

Boredom and Disgust: Oversatiation, Ennui, and Disgust for Life

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

"Artykuł przedstawia powiązania pomiędzy emocjami wstrętu i nudy. W tym celu wykorzystane zostały ustalenia psychologii emocji (w tym psychologii ewolucyjnej), powiązania językowe oraz wątki literackie i filozoficzne. Związek pomiędzy nudą a wstrętem pokazany został na dwóch wzajemnie się uzupełniających i przeplatających poziomach: odczucia przesytu oraz wstrętu do świata i samego siebie, w tym w swojej najradykalniejszej formie, czyli wstrętu do samej egzystencji. W artykule wykorzystane zostały koncepcje taedium vitae, ennui oraz mdłości Jeana-Paula Sartre’a.

EN

This article presents the connections between the emotions of disgust and boredom. For this purpose, the author refers to the findings of psychology of the emotions (including evolutionary psychology), linguistic connections, and literary and philosophical ideas. The relationship between boredom and disgust is shown on two complementary and interconnected levels: the feeling of oversatiation, and disgust for the world and one’s self – including its most radical form, disgust for existence itself. The article makes use of Jean-Paul Sartre’s concepts of taedium vitae, ennui, and nausea.

Keywords

PL

nuda; wstręt; ennui; taedium vitae; przesyt; Seneka; egzystencjalizm; Jean-Paul Sartre

EN

boredom; disgust; ennui; taedium vitae; satiety; Seneca; existentialism; Jean--Paul Sartre

• Publisher: Instytut Socjologii UW
• Journal: Stan Rzeczy
• Year: 2016
• Issue: 2(11)
• Pages: 60-73

Contributors

author

Finkielsztein Mariusz

References

• Bąk S. i in., red. 1981. Słownik polszcz yzny XVI wieku, t. XIII, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
• Bellow S. 1982. Dar Humboldta, tłum. K. Tarnowska, A. Konarek, Czytelnik.
• Bizior-Dombrowska M. 2010. Nuda metafiz yczna – dwa świadectwa (Słowacki i Witkacy), „Prace Literackie”, nr 50, s. 71–85.
• Brodski J. 1996. Pochwała nudy, tłum. A. Kołyszko, M. Kłobukowski, Wydawnictwo Znak, s. 86–94.
• Cioran E. 2004. Zesz yty 1957–1972, tłum. I. Kania, Wydawnictwo KR.
• Darwin Ch. 1873. Wyraz uczuć u człowieka i zwierząt, tłum. K. Dobrski, Główny Skład w księgarni Ungra i Banarskiego, http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/ docmetadata?id=3433; dostęp: 23.09.2016.
• Doehlemann M. 1991. Langeweile? Deutung eines verbreiteten Phänomens, Suhrkamp.
• Ewagriusz z Pontu. 2007. Pisma ascetyczne, t. 1, tłum. K. Bielawski i in., Tyniec – Wydawnictwo Benedyktynów.
• Gellius A. [data nieznana]. Noctae Atticae. http://www.thelatinlibrary. com/gellius.html; dostęp: 23.03.2016.
• Goodstein E.S. 2005. Experience without Qualities: Boredom and Modernity, Stanford University Press.
• Healy S.D. 1984. Boredom, Self, and Culture, Fairleigh Dickenson University Press.
• Jaucourt L. de. 1751. Ennui, [w:] L’Encyclopédie, ou dictionnaire raisonné des sciences, des arts et des métiers, wyd. 1., t. 5, s. 693–695. https://fr.wikisour-ce.org/wiki/L%E2%80%99Encyclop%C3%A9die/1re_%C3%A9dition/ ENNUI; dostęp: 30.08.2016.
• Kuhn R. 1976. The Demon of Noontide: Ennui in Western Literature, Princeton University Press.
• Kumaniecki K. 1988. Słownik łacińsko-polski: według słownika Hermana Mengego i Henryka Kopii, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Leroux J.F. 2008. Exhausting Ennui: Bellow, Dostoevsky, and the Literature of Boredom, „College Literature”, nr 35(1), s. 1–15.
• Menninghaus W. 2009. Wstręt. Teoria i historia, tłum. G. Sowiński, Universitas.
• Miller W. 1997. The Anatomy of Disgust, Harvard University Press.
• Oatley K., Jenkins J. 2003. Zrozumieć emocje, tłum. J. Radzicki, J. Suchecki, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Plezia M., red. 1979. Słownik łacińsko-polski, t. 5, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Plezia M., red. 1969. Słownik łaciński-polski, t. 3, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Rozin P., Haidt J., McCauley C. 1993. Disgust, [w:] Handbook of Emotion, red. M. Lewis, J.M. Haviland, The Guilford Press, s. 637–653.
• Sartre J.P. 2007. Baudelaire, tłum. K. Jarosz, Zielona Sowa.
• Sartre J. P. 2005. Mdłości, tłum. J. Trznadel, Zielona Sowa.
• Seneka L.A. 1961. Listy moralne do Lucyliusza, tłum. W. Kornatowski, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Sokół L. 2002. Zagadnienie nudy w „Szewcach” Witkacego, „Pamiętnik Literacki”, nr 93(4), s. 33–46.
• Steiner G. 1993. Wielkie ennui, [w:] W zamku Sinobrodego. Kilka uwag w kwestii przedefiniowania kultury, tłum. O. Kubińska, Wydawnictwo Atext, s. 11–34.
• Strongman K.T. 2003. The Psycholog y of Emotion. From Everyday Life to Theory, John Wiley & Sons.
• Tomkins S.S. 1963. Affect, Imagery, Consciousness, t. 2: The Negative Affects, Springer.
• Warnock M. 2005. Egz ystencjalizm, tłum. M. Michowicz, Pruszyński i S-ka.
• Wilde O. 2006. Portret Doriana Graya, tłum. M. Feldmanowa, Zielona Sowa.
• Winniczuk L., red. 1997. Mały słownik polsko-łaciński, Wydawnictwo Szkolne PWN.
• Toohey P. 2012. Historia nudy, tłum. K. Ciarcińska, Bellona.
• Zdrenka M. 2012. O gnuśności. Studium lenistwa i jego kontekstów, Wydawnictwo Naukowe UMK.