Creatively Playing Kitchen and Cooking – Reflections on Contemporary Cookbooks for Children (Selected Examples)

• Authors: Has-Tokarz Anita
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The observation of the media in the worldwide and domestic market allows us to see a tendency towards the professionalization of children’s culinary culture. A manifestation of this phenomenon is inter alia the development of toy industry associated with the manufacture of culinary accessories, as well as the annexation of the media space reserved for children and the young. Within it, we can notice the multiplication of culinary TV programs, while more and more Internet culinary projects, little chef online games, and applications for mobile devices are becoming available. A culinary “thematic turn” is also taking place in the book market for children and young people. After 1989, impressive qualitative and quantitative changes took place in the cookbook segment for the youngest readers. Evolution covered their new thematic variants and editorial styles as well as media formats (culinary audiobooks and e-books), which reflected the global fashions and ideas characteristic of the consumer culture, as well as evidenced the culinary emancipation of the youngest. The report will show diverse variants of present-day cookbooks for young readers, including: those linked with children’s entertainment supersystems; those referring to the works in the canon of school reading and to classical children’s and young people’s literature; family books i.e. addressed to children and their parents/guardians; cookbooks in verse, culinary toy-books, guides promoting healthy nutrition and ecological lifestyle, books promoting knowledge about national and regional cuisines, and finally – recipes in literature for children. Apart from presenting interesting examples for individual varieties offered by the Polish publishing houses, the author wishes to refer to selected exemplifications that recapitulate the history of the phenomenon in Western culture (Germany, the United States, the UK). The principal thesis posed by the author is to connect the popularity of culinary publications for children with the tradition of children’s kitchen and cooking games, including playing the cooking doll and miniature cooker, popular from the mid-nineteenth century. To confirm her thesis, the author refers to the works of the French Annales school (chiefly Philippe Aries), thus including her report in the research methodology practiced by the French school’s representatives.

Keywords

EN

cookbooks for children; playing kitchen and cooking; children’s culinary culture

• Publisher: Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe
• Journal: Filoteknos
• Year: 2020
• Issue: 10
• Pages: 481-497

Contributors

author

Has-Tokarz Anita

• Maria Curie-Skłodowska University

References

• Adamczykowa, Z. 2004. Literatura dziecięca. Funkcje – kategorie – gatunki. Warszawa: Wyższa Szkoła Pedagogiczna Towarzystwa Wiedzy Powszechnej.
• Ariés, Ph. 2010. Historia dzieciństwa. Tłum. M. Ochab, Warszawa: Aletheia.
• Auta. Poradnik: jak przygotować przyjęcie krok po kroku. Pomysły na menu, zabawy. Dekoracje, 2014. Warszawa: Zielona Sowa.
• Baluch, A.1989. O doświadczeniach i emocjach wspólnej lektury. – Tyszkowa, M. (ed.), Żurakowski, B. (ed.). Obszary spotkań dziecka i dorosłego w sztuce. Warszawa: PWN, 95–105.
• Barber, B.R. 2009. Skonsumowani. Jak rynek psuje dzieci, infantylizuje dorosłych i połyka obywateli. Transl. H. Jankowska, Warszawa: Muza.
• Barthes, R. 2008. Mitologie. Transl. A. Dziadek. Intr. K. Kłosińska, Warszawa: Aletheia.
• Baudrillard, J. 2006. Społeczeństwo konsumpcyjne – jego mity i struktury. Trans. S. Królak, Warszawa: Muza.
• Baumann, K., Metzger W. 1994. Lirum, larum, Löffelstiel: die Puppenküche im Wandel der Zeiten; Katalog zur Ausstellung des Badischen Landesmuseums im Schloss Bruchsal vom 18. Dezember 1994 bis 7. Mai 1995, Verlag INFO-Verl.-Ges.
• Bogucka, K., Tomiło Sz. 2014. Wytwórnik kulinarny. Warszawa: Wytwórnia.
• Bryman, A. 1999. The Disneization of Socjety. The Editorial Board of the Sociological Review. New York.
• Caillois, R. 1997. Gry i ludzie. Trans. A. Tatarkiewicz i M. Żurowska, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen.
• Chotomska, W., Niedzielska, G. 2013. Wiersze. Smakowite niespodzianki, rymowanki rapowanki, dla niejadka i łasucha, coś dla ucha i dla brzucha. Il. E. Dziubak, Warszawa: Wilga.
• Chrobak, M. 2001. Książka czy zabawka, czyli o nowym rozdziale literatury dla dzieci. – Baluch, A. (ed.), Gajda, K. (ed.). Sezamie, otwórz się! Z nowszych badań nad literaturą dla dzieci i młodzieży w Polsce i za granicą. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, 41–51.
• Cieślikowski, J. 1977. Słowo – obraz – gest, czyli o intersemiotycznej naturze tekstów dziecięcych. – Tyszkowa, M. (ed.). Sztuka dla najmłodszych. Teorie – recepcja – oddziaływanie. Warszawa-Poznań: PWN.
• Cieślikowski, J. 1985. Literatura czwarta. O naturze i sposobach istnienia literatury dla dzieci. – Waksmund, R. (ed.). Literatura osobna. Warszawa: Nasza Księgarnia.
• Collister, L. 2010. Smaczny pomysł: gotowanie z dziećmi. Trans. M. Kucab. Kielce 2010.
• Colson, H. 2009. Kuchnia Martynki. Najlepsze przepisy zilustrowane krok po kroku. Trans. E. Łukaszczyk. Poznań: Wydawnictwo Publicat.
• Crowford, E., Crowford K. 2011. Kuchnia z Zielonego Wzgórza. Przepisy Lucy Maud Montgomery. Trans. M. Hesko-Kołodzińska. Warszawa: Wydawnictwo Literackie.
• Davis, J. 2005. Mam natchnienie na jedzenie. Książka kucharska Garfielda. Trans. A. Niedźwiecka. Warszawa: Egmont Polska Sp. z. o.o.
• Delahaye, G., Martier, M. 2001. Martynka i 40 kuchcików. – W. Chotomska (ed.). Poznań: Wydawnictwo Publicat.
• Dresang, E.T. 1999. Radical Change, Book for Youth in a Digital Age. New York.
• Dunin, J. 1991. Książeczki dla grzecznych i niegrzecznych dzieci. Z dziejów polskich publikacji dla najmłodszych. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Dziubak, E. 2011. Gratka dla małego niejadka. Poznań: Albus.
• Gołębiowski, Ł. 1831. Gry i zabawy różnych stanów w kraju całym, lub w niektórych tylko prowincyach. Warszawa: A. Gałęzowski.
• Gorzelińska, J. 2013. Piramida w kuchni, czyli zdrowo gotujemy, il. A. Loth-Ignaciuk, Warszawa: Wydawnictwo Buchman.
• Gotuj razem z Gusteau: książka kucharska dla dzieci. 2008. Trans. Z. Naczyńska. Warszawa: Disney-Pixar/Egmont Polska.
• Gotuj razem z Tianą: przepisy dla dzieci. 2011. Trans. Z. Naczyńska. Warszawa: Egmont Polska Sp. z o.o.
• Gulisono, P., Vassako, L. 2008. 160 smakowitych przepisów kulinarnych z krainy Narnii. Trans. M. Orzeł, M. Koczur. Kraków: Wydawnictwo OO Franciszkanów „Bratni-Zew”.
• Has-Tokarz, A. 2014. (S)konsumujmy małe Conieco.... Książki kucharskie dla dzieci i młodzieży (rekonesans). – Has-Tokarz, A. (ed.), Malesa, R. (ed.). Homo legens czy homo consumens? Czytelnik i książka w XXI wieku. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 81–106.
• Has-Tokarz, A. 2016. Książki kucharskie i (około)kulinarne dla dzieci i młodzieży w PRL. Teksty – Funkcje – Konteksty. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Has-Tokarz, A. 2017. Od zabawy w gotowanie do książeczek „dla małych kucharzy” – o proweniencji pierwszych książek kucharskich dla dzieci (prolegomena). – Gemra, A. (ed.), Mazurkiewicz, A. (ed.). O literaturze i kulturze (nie tylko) popularnej. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 181–195.
• Has-Tokarz, A. 2018. Książka kucharska dla dzieci jako zjawisko kulturowe i przedmiot badań. – Kamler, A. (ed.), Pietrzkiewicz, D. (ed.), Seroka, K. (ed.). Polska i świat przez kuchnię. Studia o dziedzictwie kulinarnym. Warszawa: Grupa COGITO, 237–253.
• Jöger, A. 1895. Haustöchterchens Kochschule-Für Spiel und Leben. Ravensburg: Otto Maier Verlag Ca.
• Kabacińska, K. 2007. Zabawy i zabawki dziecięce w osiemnastowiecznej Polsce. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
• Kątny, M. 1998. Literatura popularnonaukowa dla dzieci i młodzieży. Kielce: Agencja Wydawnicza GENS.
• Komza, M. 1993. Książki-podarki. Historia, typologia, funkcje. – Studia o Książce, 19, 75– 112.
• Kossakowski, R. 2011. Uprzedmiotowione i „obrandowane”: dzieci w kulturze towarów. – Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja. Kwartalnik Myśli Społeczno-Pedagogicznej, 1, 21–39.
• Krzyżanek, J. 2007. Cecylka Knedelek czyli książka kucharska dla dzieci. Kielce: Jedność.
• Krzyżanek, J. 2015. Zeszyt pachnący czekoladą. Il. Z. Wiewiórka. Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu.
• Książka kucharska Kaczora Donalda. 1995. Trans. J. Tarsała. Warszawa: Egmont Polska Sp. z o.o.
• Książka kucharska Kubusia Puchatka. 1991. Trans. M. Arno Jaworski. Warszawa: Egmont Sp. z o.o.
• Kubuś i przyjaciele. Poradnik: jak przygotować przyjęcie krok po kroku. Pomysły na menu, zabawy. Dekoracje. 2014. Warszawa: Wydawnictwo: Zielona Sowa.
• Kubuś Puchatek zaprasza na podwieczorek i małe Conieco: tekst inspirowany „Kubusiem Puchatkiem” i „Chatką Puchatka” A. A. Milne`a. 1999. Cytaty w Trans. I. Tuwim. Recipies trans. A. Semkowicz, il. E.H. Shepard. Warszawa: Pruszyński i S-ka.
• Kubuś zaprasza na piknik, wg A.A. Milne`a. 1999. Ccytaty w Trans. I. Tuwim. Recipies trans. A. Semkowicz, il. E.H. Shepard. Warszawa: Pruszyński i S-ka.
• Leszczyński, G. 2006. Kulturowy obraz dziecka i dzieciństwa w literaturze drugiej połowy XIX i w XX wieku. Wybrane problemy. Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytet Warszawski.
• Lindstrom, M. 2005. Dziecko reklamy. Trans. A.M. Kawalec, Warszawa: Wydawnictwo Twój Styl.
• Lipov, B. 2008. Dzieciaki od kuchni, czyli Rodzinne gotowanie. Warszawa: Wydawnictwo Świat Książki.
• Macdonald, K. 1994. Książka kucharska Ani z Zielonego Wzgórza. Trans. M. Macheta, il. J. Obłucki. Warszawa: Nasza Księgarnia.
• Mały Książę: moje domowe ciasteczka. 50 wyśmienitych przepisów. 2012. Trans. A. Ostrowska, ed. A. Płudowska, Ożarów Mazowiecki: Wydawnictwo Olesiejuk.
• Mama, tata, patelnia i ja! Gotowanie jest fajne. 2011. Warszawa: Agora.
• McNamara, M. 2007. Ratatuj. Tak wielu kucharzy. Il. N. Wragg, Warszawa: Egmont.
• McNeal, J.U. 1992. Kids as Consumers: A Handbook of Marketing to Children. New York: Simon&Schuster.
• Moro-Figurska, O., Budynek, M. 2011. Pichciuchy, czyli rodzina w kuchni. Warszawa: Fundacja Szczęśliwe Macierzyństwo.
• Müller-Schmid, H. (1860?). Der kleine Kinderfreund: mit 76 Bildern in Tondruck. Szweiz: Glarus. – http://dx.doi.org/10.3931/e-rara-10277 (15.09.2018).
• Naczyńska, Z. 2011. Do stołu! Zaprasza do stołu swych przyjaciół Miki. Może ty też zajrzysz? Będą smakołyki!. Warszawa: Egmont Polska Sp. z o. o.
• North Bedford, A. 1950. Susie`s New stow. The Little Chef Cookbook. Little Golden Book. New York: Simon and Schuster.
• Nowacka-Devillard, A. 2011. Apetyt na Maroko. Tadżin. il. J. Styszyńska. Warszawa: Widnokrąg.
• Pachocka, A. 2004. Efemeryczny świat wspomnień – zabawy i zabawki dla dzieci możnych rodziców w I połowie XIX wieku. – Teka Komisji Historycznej Oddział Lubelski PAN, 1, 166–169.
• Papuzińska, J. 1988. Inicjacje literackie: problemy pierwszych kontaktów dziecka z książką. Warszawa: Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne.
• Pletsch, O. 1870. Goede vriendschap: een geschiedenisje voor kleine, zeer jonge Dames in 20 tekenningen. Leiden: P.J. Trap. – http://www.dbnl.org/tekst (15.09.2018).
• Przecławska, A. 1984. Literatura dla dzieci i młodzieży a kształtowanie więzi międzypokoleniowej. – Tyszkowa, M. (ed.), Żurakowski, B. (ed.). Wartości w świecie dziecka i sztuki dla dziecka. Warszawa PWN, 95–100.
• Ritzer, G. 2001. Magiczny świat konsumpcji. Trans. L. Stawowy. Warszawa: Muza.
• Rogers, M. 2003. Barbie jako ikona kultury. Trans. E. Klekot. Warszawa: Muza.
• Romanowicz, R. 2012. Jedzenie/Food /Nourriture /Comida. Warszawa: Wydawnictwo Tashka.
• Rulewicz, W. 1958. Wczesnośredniowieczne zabawki i przedmioty do gier z Pomorza Zachodniego. (z badań archeologicznych prowadzonych w latach 1947–1958). – Materiały Zachodniopomorskie, 4, 316–324.
• Samoloty 2. Poradnik: jak przygotować przyjęcie krok po kroku. Pomysły na menu, zabawy. Dekoracje. 2014. Warszawa: Zielona Sowa.
• Skoczylas-Krotla, E. 2010. Dziecko w kuchni – wokół książek kucharskich dla najmłodszych. – Lewik-Tsirigotis, E. (ed.), Pietruszewska-Kobiela, G. (ed.). Dziecko. Wieluń: Kolegium Nauczycielskie w Wieluniu.
• Staniów, B. 2018. Pierniki z Bullerbyn i przepisy gwiazd futbolu… O czym mówią współczesne książki kucharskie dla dzieci? – Kamler, A. (ed.), Pietrzkiewicz, D. (ed.), Seroka, K. (ed.). Polska i świat przez kuchnię. Studia o dziedzictwie kulinarnym. Warszawa: Grupa COGITO Sp. z o. o., 221–237.
• Stille, E., Stille, S. 1985. Puppenküchen 1800–1980. Ein Buch für Sammler und Liebhaber alter Dinge. Nürnberg: Hans Carl.
• Strzałkowska M. 2005. Rymowane przepisy na kuchenne popisy. Poznań: Media Rodzina.
• Szymkowska-Ruszała J. 1989. Wspólnota adresu – wspólnota odbioru. O typach tekstu dla każdego wieku. – Tyszkowa, M. (ed.), Żurakowski, B. (ed.). Obszary spotkań dziecka i dorosłego w sztuce. Warszawa: PWN, 64–72.
• Turnau, I. 1967. Gry i zabawy dziecięce XVIII wieku. – Mówią Wieki, 1, 33–36.
• Usenko, N. 2013. Przysmaki, Warszawa: Egmont.
• Usenko, N. 2013. Smakołyki, Warszawa: Egmont.
• Vargová, M. 2011. Wpływ wychowania rodzinnego na dziecko i jego wartości. – Pękała, A. (ed.). Edukacja przedszkolna i wczesnoszkolna w obliczu aktualnych zmian oświatowych. Częstochowa: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Częstochowie, 165–169.
• Waksmund, R. 1986. Literatura pokoju dziecinnego. Warszawa: Nasza Księgarnia.
• Waksmund, R. 1987. Nie tylko Robinson, czyli o oświeceniowej literaturze dla dzieci i młodzieży. Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza.
• Wejner, M. 2013. Apetyczne ABC. Książeczka edukacyjna z naklejkami. Warszawa: Wydawnictwo Martel.
• Wejner, M. 2013. Smakowite ABC. Książeczka edukacyjna z naklejkami. Warszawa: Wydawnictwo Martel.
• Winiarz, A. 2010. Świat zabawek i zabaw polskich w dobie niewoli narodowej (1795–1918). – Żołądź-Strzelczyk, D. (ed.), Kabacińska, K. (ed.). Dawne i współczesne zabawki dziecięce. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
• Wróżki. Poradnik: jak przygotować przyjęcie krok po kroku. Pomysły na menu, zabawy. Dekoracje. 2014. Warszawa: Zielona Sowa.
• Żołądź-Strzelczyk, D. 2001. Dziecko w dawnej Polsce. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.

Identifiers

DOI

10.23817/filotek.10-34