Kształcenie osób niepełnosprawnych uwikłane w wartości – od polityki zaangażowania moralnego do praktyk edukacyjnych zaangażowanych w sprawiedliwość

• Authors: Sławomira Sadowska

Title variants

EN

Education for people with disabilities that is entangled in values – From the policy of moral commitment to educational practices committed to justice

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Prowadzone analizy, dotykające zmian w rozwiązaniach w kształceniu osób z niepełnosprawnością w kontekście wartości, ukierunkowane są pytaniami, które rodzą się w horyzoncie myślenia i działania pedagoga specjalnego w obliczu tych zmian: jakimi wartościami żyję? Co jest sprawiedliwe? Czy kształtować osobę to to samo, co wspierać stawanie się aktywnym podmiotem? Poruszane kwestie znalazły swoje umocowanie teoretyczne w aksjologii sfery publicznej, w której poszukiwano wykładni dla wartości operacyjnych w sferze edukacji, pełniących funkcje regulatywne, oceniające, krytyczne oraz modyfikujące struktury tej sfery. W pedagogicznych konceptach starano się odnaleźć wykładnię dla budowania warunków społecznych umożliwiających samoprzekształcanie się społeczeństwa i rozszerzania możliwości życia w sprawiedliwymspołeczeństwie. W odwołaniu do ujęć minimalistycznej i maksymalistycznej moralności rozważono kwestię przygotowania nauczycieli do krzewienia cnoty i szukania dobra wspólnego.

EN

The analyses performed – focusing on the changes in the solutions adopted in education for people with disabilities in the context of values – are directed by the questions that arise in the special educator’s thinking and actions in the face of these changes: What values do I hold? What is just? Is shaping a person the same thing as supporting a person to become an active subject? The issues raised had their theoretical base in the axiology of the public sphere, where interpretation for operating values in education that serve regulatory, judging, critical and modifying functions for education were sought. In the educational concepts, interpretation was sought for creating social conditions that enable the self-transformation of society, and for developing opportunities for living in a just society. With reference to the approaches to minimalist and maximalist morality, the issue of preparing teachers to propagate virtue and look for the common good was discussed.

Keywords

PL

włączanie; kształcenie; wartości; nauczyciel

EN

inclusion; education; values; teacher

• Publisher: Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej. Wydawnictwo APS
• Journal: Człowiek - Niepełnosprawność - Społeczeństwo
• Year: 2016
• Issue: 3(33)
• Pages: 37-57

Contributors

author

Sławomira Sadowska

• Wydział Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego, ul. Jana Bażyńskiego 4, 80-309 Gdańsk; tel. [phone]

References

• Baker, J., Gaden, G. (2000). Integracja a równość społeczna. W: G. Fairbairn, S. Fairbairn (red.), Integracja dzieci o specjalnych potrzebach. Wybrane zagadnienia etyczne (s. 28–48). Warszawa: Wydawnictwo CMPPP MEN.
• Bloom, A. (2012). Umysł zamknięty. O tym, jak amerykańskie szkolnictwo wyższe zawiodło demokrację i zubożyło dusze dzisiejszych studentów. Poznań: Zysk i S-ka.
• Booth, T., Ainscow, M. (2011). Przewodnik po edukacji włączającej – rozwój kształcenia i uczestnictwa w życiu szkoły. (Tytuł oryginału: Index for Inclusion: Developing Learning and Participation in School; polska adaptacja podręcznika: D. Wiszejko-Wierzbicka, A. Białek, K. Sijko). Warszawa: Wydawnictwo Olimpiady Specjalne Polska. http://www.olimpiadyspecjalne.pl/ sites/default/files/olimpiadyspecjalne/simple-page/attachments/2012edukacjawlaczajaca.pdf [dostęp: 20.04.2016].
• Borkowska, B. (2013). Regulacja – wartości – ramy instytucjonalne. Ekonomia, 4, 197–209.
• Buksiński, T. (2014). Podstawy aksjologiczne sfery publicznej. Filo-Sofija, 1, 21–42.
• Czerepaniak-Walczak, M. (2006). Pedagogika emancypacyjna. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Dauber, H. (1997). Obszary uczenia się w przyszłości. Perspektywy pedagogiki humanistycznej. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Grzegorzewska, M. (2002). Listy do młodego nauczyciela. Cykl I–III. Warszawa: Wydawnictwo APS.
• Kowalik, S. (2001). Pomiędzy dyskryminacją a integracją osób niepełnosprawnych. W: B. Kaja (red.), Wspomaganie rozwoju. Psychostymulacja – Psychokorekcja (s. 36–58). Bydgoszcz: Wydawnictwo Naukowe AB.
• Kozakoszczak, A. (2015). Opracowanie i wdrażanie standardów równego traktowania w szkole – potrzeby, doświadczenia, wnioski. W: K. Gawlicz, P. Rudnicki, M. Starnawski (red.), Dyskryminacja w szkole – obecność nieusprawiedliwiona. O budowaniu edukacji antydyskryminacyjnej w systemie edukacji formalnej w Polsce. Raport z badań (s. 377–394). Warszawa: Towarzystwo Edukacji Antydyskryminacyjnej.
• Krause, A. (2010). Współczesne paradygmaty pedagogiki specjalnej. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Kwaśnica, R. (2014). Dyskurs edukacyjny po inwazji rozumu instrumentalnego. O potrzebie refleksyjności. Wrocław: Wydawnictwo DSW.
• Kwieciński, Z. (red.). (1992). Nieobecne dyskursy, część II. Toruń: Wydawnictwo UMK.
• Kwieciński, Z. (2014). Edukacja wobec różnicy i inkluzji. Dwa typy dyskursów – w stronę pedagogiki pozytywnej. W: M. Krzemiński (red.), Praktyki pedagogiczne ważnym ogniwem w procesie kształcenia nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej i przedszkolnej. W poszukiwaniu nowych paradygmatów pedagogicznych praktyk studenckich (s. 65–83). Włocławek: PWSZ we Włocławku.
• Lewartowska-Zychowicz, M. (2010). Homoliberalis jako projekt edukacyjny. Od emancypacji do funkcjonalności. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Małek, M. (2014). Wolność jako wartość dla moralnego maksimum i moralnego minimum. Filo‑Sofija, 1, 211–222.
• Melosik, Z. (1994). Współczesne amerykańskie spory edukacyjne. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Melosik, Z. (2003). Edukacja, młodzież i kultura współczesna. Kilka uwag o teorii i praktyce pedagogicznej. Chowanna, 1, 19–37.
• Męczkowska, A. (2002). Od świadomości nauczyciela do konstrukcji świata społecznego. Nauczycielskie koncepcje wymagań dydaktycznych a problem rekonstrukcyjnej kompetencji ucznia. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Papuda-Dolińska, B. (2012). Realizacja koncepcji inkluzji edukacyjnej w szkołach Planu Jenajskiego – doświadczenia holenderskie. W: N. Starik, A. Zduniak (red.), Podmiotowość w edukacji wobec odmienności kulturowych oraz społecznych zróżnicowań (s. 427–439). Poznań: Wydawnictwo WSB.
• Plutecka, K. (2005). Obraz pedagoga specjalnego w aspekcie nowoczesnych paradygmatów pedeutologicznych. Szkoła Specjalna, 1, 113–119.
• Potulicka, E., Rutkowiak, J. (2010). Neoliberalne uwikłanie edukacji. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Rawls, J. (1994). Teoria sprawiedliwości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Rutkowiak, J. (1995). „Pulsujące kategorie” jako wyznaczniki mapy odmian myślenia o edukacji. W: J. Rutkowiak (red.), Odmiany myślenia o edukacji (s. 13–48). Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Sadowska, S. (2005). Ku edukacji zorientowanej na zmianę społecznego obrazu osób niepełnosprawnych. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne AKAPIT.
• Sadowska, S. (2014). „Trafiliśmy do nieznanego miasta, a ktoś poradził, żebyśmy zapuścili się w zarośla miedzy dwiema nowymi kamieniczkami” – podróż po mieście naukowym pedagogiki specjalnej. Człowiek – Niepełnosprawność – Społeczeństwo, 3, 21–34.
• Sadowska, S. (2015). Praktyka tworzenia edukacyjnej wspólnoty – o edukacyjnej codzienności w kontekście jawnych i ukrytych wzorów kultury szkolnej. Studia Edukacyjne, 34, 71–88.
• Sadowska, S., Janiszewska-Nieścioruk, Z. (2015). O dobrodziejstwie starej, dobrej szkoły specjalnej w perspektywie realizacji obowiązku szkolnego przez uczniów niepełnosprawnych – napięcia między ideą integracji a rzeczywistością. Przegląd Badań Edukacyjnych, 2, 137– 152, http://apcz.pl/czasopisma/index.php/PBE/article/viewFile/PBE.2015.052/8981 [dostęp: 16.03.2016].
• Sandel, M.J. (2013). Sprawiedliwość. Jak postępować słusznie? Warszawa: Wydawnictwo Kurhaus.
• Szahaj, A. (2011). Społeczeństwo spektaklu i kultura upokarzania. W: J. Szomburg (red.), Rozwój i edukacja. Wielkie przewartościowanie (s. 131–136). Gdańsk: Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową.
• Sztompka, P. (2003). Socjologia. Analiza społeczeństwa. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Szumski, G. (2010). Wokół edukacji włączającej. Efekty kształcenia uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim w klasach specjalnych, integracyjnych i ogólnodostępnych. Warszawa: Wydawnictwo APS.
• Szumski, G. (2014). Edukacja włączająca – niedokończony projekt. Ruch Pedagogiczny, 4, 127– 140, http://rp.edu.pl/wp-content/uploads/2015/10/RP-2014-4.pdf [dostęp: 16.03.2016].
• Ustawa z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania, Dz. U. 2010, Nr 254, poz. 1700.
• Wiszejko-Wierzbicka, D. (2012). Specjalne potrzeby ucznia czy szkoły? Przewodnik po edukacji włączającej pomocą w rozwijaniu kształcenia i uczestnictwa w życiu szkoły. Niepełnosprawność – Zagadnienia, Problemy, Rozwiązania, 3, 71–86.
• Zacharuk, T. (2011). Edukacja włączająca szansą dla wszystkich uczniów. Meritum, 1, 2–7. http:// meritum.mscdn.pl/meritum/moduly/egzempl/20/20_2_abc.pdf [dostęp: 16.03.2016].
• Zalewska, E. (2013). Obraz świata w podręcznikach szkolnych do klas początkowych. Gdańsk: Wydawnictwo UG.

Identifiers

DOI

10.5604/17345537.1229126