Ponadczasowość myśli dydaktycznej świętego Augustyna

• Authors: Marek Zbigniew , Walulik Anna

Title variants

EN

The Timelessness of Augustine’s Didactic Thought

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Dzieło katechetyczne De catechizandis rudibus, czyli o Początkowym nauczaniu religii”, ze względu na sposób, w jaki św. Augustyn traktuje jego adresata i adresatów jego przepowiadania, można uznać za aktualne dla kolejnych pokoleń pedagogów – nie tylko katechetów czy nauczycieli. Poddany przez Augustyna wnikliwej analizie cały proces nauczania katechetycznego jest istotny dla rozumienia edukacji w szerszym znaczeniu – jako edukacji humanistycznej, której nie należy redukować do aspektu technologicznego, lecz rozpatrywać w kategoriach całokształtu oddziaływań zachodzących w toku wzajemnych relacji pomiędzy nauczycielem i uczniem. Rozważania Augustyna odnoszą się do podstaw prowadzonych procesów wychowawczych, które wynikają z przyjętej cielesno-duchowej koncepcji człowieka i jego świata wartości oraz powiązania nauczania katechetycznego z codziennym życiem człowieka. Augustyn, doceniając egzystencjalny wymiar nauczania katechetycznego, wpisuje się w refleksję nad możliwościami poznania naturalnego i religijnego w poszukiwaniu odpowiedzi na pytania o sens i cel życia. Na tej drodze pokazuje specyfikę chrześcijańskiego humanizmu i możliwości, jakie daje on w rozwiązywaniu problemów wychowawczych. Metodyka, którą proponuje św. Augustyn, uwrażliwia na wychowawczy aspekt dydaktyki. Pokazuje, że separacja oddziaływań dydaktycznych i wychowawczych jest sprzeczna z ideą integralnego rozwoju człowieka, która jest wpisana w pedagogikę personalistyczną. Wynika z tego przeświadczenie, że każdy nauczyciel, niezależnie, jakie treści są przedmiotem jego zainteresowań, jest wychowawcą.

EN

The catechetical work De catechizandis rudibus, that is, The initial teaching of religion, due to the way Saint Augustine treats its addressee and the addressees of his preaching, can be considered valid for successive generations of educators – not just catechists or teachers. The whole process of catechetical instruction which is the subject of Augustine’s insightful study is essential for understanding education in a broader sense – as humanistic education, which should not be reduced to the technological aspect, but should be considered in terms of the overall impact of the mutual relationship between the teacher and the student. Augustine’s reflections pertain to the foundations of educational processes that are implied by the concept of man as a bodily and spiritual being, to his world of values, and to the connection between catechetical teaching and everyday human life. By appreciating the existential dimension of catechesis Augustine contributes to the reflection on the possibility of natural and religious cognition in search of the meaning and purpose of life. In this way he shows the specificity of Christian humanism and the opportunities it offers in solving educational problems. The methodology proposed by St. Augustine sensitizes us to the educational aspect of didactics. It shows that the separation of didactic and educational influences is contrary to the idea of integral human development, which is inherent to the personalist pedagogy. It entails the conviction that every teacher, regardless of his field of specialization, is an educator.

Keywords

PL

człowiek-osoba; poznanie naturalne i religijne; duchowość; doświadczenie; nauczyciel-wychowawca

EN

man-person; natural and religious knowledge; spirituality; experience; teacher-educator

• Publisher: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
• Journal: Paedagogia Christiana
• Year: 2017
• Volume: 1/39
• Pages: 29-47

Contributors

author

Marek Zbigniew

• Akademia Ignatianum

author

Walulik Anna

• Akademia Ignatianum

References

• Augustyn. Pisma katechetyczne. Warszawa: Wyd. PAX, 1952.
• Bazylak, Józef. Postawy religijne młodzieży i ich związki z wybranymi elementami osobowości. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej, 1984.
• Benedykt XVI. Trwajcie mocni w wierze. Pielgrzymka do Polski. Warszawa: Katolicka Agencja Informacyjna, 2006.
• Budzik, Władysław. „Wstęp”. W: Augustyn, Pisma katechetyczne, V–XVII. Warszawa: Wyd. PAX, 1952.
• Burow, Olaf-Alex. „Synergia jako naczelna zasada pedagogiki humanistycznej”. W: Edukacja alternatywna. Dylematy teorii i praktyki, red. Bogusław Śliwerski, 91–105. Kraków: Impuls, 1992.
• Charytański, Jan. „Katecheza a doświadczenie religijne”. W: W kręgu zadań i treści katechezy, red. Jan Charytański, 231–249. Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy, 1992.
• Chlewiński, Zdzisław. „Rola religii w funkcjonowaniu osobowości”. W: Psychologia religii, red. Zdzisław Chlewiński, 61–76. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski, 1982.
• Chmielewski, Mirosław. „Duchowość”. W: Leksykon duchowości katolickiej, red. Mirosław Chmielewski, 226–232. Lublin–Kraków: Wydawnictwo „M”, 2002.
• Dyczewski, Leon. „Miejsce i funkcja wartości w kulturze”. Keryks 7 (2008): 57–88.
• Fleming, David L. Czym jest duchowość ignacjańska? Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy, 2013.
• Gałdowa, Anna, Aleksandr Nelicki. „O możliwościach i warunkach bycia twórczym z perspektywy aksjologicznej teorii wartości”. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Psychologiczne 8 (1993): 9–29.
• Illeris, Knud. Trzy wymiary uczenia się. Wrocław: Dolnośląska Szkoła Wyższa Edukacji, 2006.
• Jan Paweł II. Encyklika Fides et ratio o relacjach między wiarą a rozumem. Poznań: Pallottinum, 1998.
• Kiereś, Barbara. „Podstawy antropologiczne pedagogiki personalistycznej”. W: Antropologiczna pedagogika ogólna, red. Marian Nowak, Piotr Magier, Iwona Szewczak, 95–102. Lublin: Wyd. Gaudium, 2010.
• Krysztofik, Janusz, Anna Walulik. „Edukacja religijna i jej miejsce w ponowoczesności”. Studia Katechetyczne 12 (2016): 35–50.
• Kunowski, Stefan. Podstawy współczesnej pedagogiki. Łódź: Wyd. Salezjańskie, 1981.
• Ladaria, Luis F. Wprowadzenie do antropologii teologicznej. Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy, 2002.
• Łobocki, Mieczysław. Wychowanie moralne w zarysie. Kraków: Impuls, 2002.
• Malewski, Mieczysław. Andragogika w perspektywie metodologicznej. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski, 1998.
• Marek, Zbigniew. Religia pomoc czy zagrożenie dla edukacji? Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy, 2014.
• Marek, Zbigniew. Podstawy wychowania moralnego. Kraków: WSF-P „Ignatianum”, WAM, 2005.
• Marszałek, Lidia. Duchowość dziecka. Znaczenia * Perspektywy * Konteksty w pedagogice przedszkolnej. Warszawa: Szkoła Wyższa im. Bogdana Jańskiego, 2013.
• Mądrzycki, Tadeusz. Psychologiczne prawidłowości kształtowania się postaw. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1977.
• Meurer, Thomas. „Duchowość jako zamiennik religii? Wyprawy w mgliste pogranicze religii i duchowości”. Keryks 10 (2011): 147–159.
• Milerski, Bogusław. Religia a szkoła. Warszawa: Chrześcijańska Akademia Teologiczna, 1998.
• Murawski, Roman. „Metodyka katechizacji według św. Augustyna”. W: W służbie człowiekowi. Studium duszpastersko-katechetyczne, red. Zbigniew Marek, 158–172. Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy, 1991.
• Murawski, Roman. Historia katechezy. Katecheza w pierwszych wiekach. Warszawa: Wyd. Salezjańskie, 2011.
• Nikitorowicz, Jerzy. „Tradycja”. W: Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. 6, red. Tadeusz Pilch, 773–778. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”, 2007.
• Nowak, Marian. „Osoba i wartość w pedagogice ogólnej”. W: Antropologiczna pedagogika ogólna, red. Marian Nowak, Piotr Magier, Iwona Szewczyk, 41–56. Lublin: Wyd. Gaudium, 2010.
• Prężyna, Władysław. Funkcja postawy religijnej w osobowości człowieka. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski, 1981.
• Prężyna, Władysław. Intensywność postawy religijnej a osobowość. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski, 1973.
• Schulz, Roman. Wykłady z pedagogiki ogólnej, t. II: O integralną wizję człowieka i jego rozwoju. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika, 2007.
• Sidor, Iwona. Duchowość w systemie wychowawczym świętej Urszuli Ledóchowskiej. Praca magisterska napisana pod kierunkiem Z. Marka. Kraków: Wydział Pedagogiczny Akademii Ignatianum, 2015.
• Skorowski, Henryk. „Sumienie”. W: Słownik społeczny, red. Bogdan Szlachta, 1383– –1388. Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy, 2004.
• Szacki, Jerzy. „Tradycja”. W: Słownik społeczny, red. Bogdan Szlachta, 1491–1495. Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy, 2004.
• Ślipko, Tadeusz. Zarys etyki ogólnej. Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy, 2002.
• Tillich, Paul. Dynamika wiary. Poznań: Wyd. „W drodze”, 1987.
• Waldenfels, Hans. O Bogu, Jezusie Chrystusie i Kościele dzisiaj. Katowice: Wyd. Księgarnia św. Jacka, 1993.
• Wielka encyklopedia PWN, t. 30, red. Jan Wojnowski. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 2005.

Identifiers

DOI

10.12775/PCh.2017.002