WYBRANE PSYCHOLOGICZNE KONCEPCJE MĄDROŚCI Z PERSPEKTYWY BADAŃ NAD UCZENIEM SIĘ W OKRESIE PÓŹNEJ DOROSŁOŚCI

• Authors: Kozerska Agnieszka

Title variants

EN

SELECTED PSYCHOLOGICAL CONCEPTS OF WISDOM FROM THE PERSPECTIVE OF RESEARCH ON LEARNING IN LATE ADULTHOOD

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest przedstawienie wybranych koncepcji mądrości sformułowanych na gruncie psychologii w kontekście badań nad uczeniem się osób starszych i związanym z tym pomyślnym starzeniem się. Omówiono koncepcje, w których mądrość jest rozumiana jako: umiejętność zastosowania wiedzy w życiu codziennym, efekt rozwoju duchowego oraz układ kompetencji lub właściwości osobowościowych.

EN

The aim of the article is to present some concepts of wisdom formulated in psychology. These concepts are described in the context of research on learning in later life and in the context of successful aging. The author discusses the concepts in which wisdom is defined as the ability to apply knowledge in everyday life, the effect of spiritual development and system of competences or personality characteristics.

Keywords

PL

mądrość,; uczenie się w okresie późnej dorosłości,; pomyślne starzenie się

EN

wisdom,; learning in late adulthood,; successful aging

• Publisher: Wyższa Szkoła Humanitas
• Journal: Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanitas. Pedagogika
• Year: 2017
• Issue: 15
• Pages: 125-134

Contributors

author

Kozerska Agnieszka

• Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie

References

• Ardelt, M. (2000). Intellectual versus wisdom-related knowledge: The case for a different kind of learning in the later years of life. Educational Gerontology, 26.
• Ardelt, M. (2003). Empirical assessment of a three-dimensional wisdom scale. Research on Aging, 25.
• Arystoteles (1956). Etyka Nikomachejska. Warszawa.
• Baltes, P.B. i Baltes, M.M. (1990). Psychological perspectives on successful aging: The model of selective optimization with compensation. Successful Aging: Perspectives from the Behavioral Sciences, 1.
• Baltes, P., Glűck, J. i Kunzmann, U. (2004). Mądrość. Jej struktura i funkcja w kierowaniu pomyślnym rozwojem w okresie całego życia. W J. Czapiński (red.), Psychologia pozytywna. Warszawa.
• Baltes, P.B. i Freund, A.M. (2003). The intermarriage of wisdom and selective optimization with compensation: Two meta-heuristics guiding the conduct of life. W C.L.M. Keyes i J. Haidt (red.), Flourishing: Positive psychology and the life well-lived. Washington.
• Bassett, C. (2005). Wisdom in three acts: Using transformative learning to teach for wisdom [Electronic version]. Wystąpienie. Sixth International Transformative Learning Conference, East Lansing, Michigan. Pobrano z lokalizacji: http://www.wisdominst.org/WisdomInThreeActs.pdf
• Brugman, G.M. (2006). Wisdom and aging. Handbook of the Psychology of Aging, 6.
• Bugajska, B. (2005). Tożsamość człowieka w starości. Studium socjopedagogiczne. Szczecin.
• Chrobak, S. (2012). Mądrość jako wartość wciąż potrzebna wychowaniu. Podstawy Edukacji, 6.
• Clayton, V.P. i Birren J.E. (1980). The Development of Wisdom across the Life Span: A Reexamination of an Ancient Topic. W P.B. Baltes i O.G. Brim (red.), Life-Span Development and Behavior. Nowy Jork.
• Crowther, M.R., Parker, M.W., Achenbaum, W.A., Larimore, W.L. i Koenig, H.G. (2002). Rowe and Kahn’s model of successful aging revisited positive spirituality – the forgotten factor. The Gerontologist, 42.
• Dubas, E. (2000). Świat wewnętrzny jako przestrzeń życia człowieka. W M. Dzięgielewska (red.), Przestrzeń życiowa i społeczna ludzi starszych. Łódź.
• Erikson, E.H. (1997). Dzieciństwo i społeczeństwo. Poznań.
• Frankl, V.E. (1984). Homo Patiens. Warszawa.
• Jarvis, P. (2009). Learning to be a Person in Society. Londyn.
• Jarvis, P. (2012). Wisdom and the Quest for Meaning. Intergenerational Solidarity and Older Adults’ Education in Community, 20.
• Kałużna-Wielobób, A. (2014). Psychologiczne koncepcje mądrości. Teraźniejszość. Człowiek. Edukacja, 68.
• Kozerska, A. (2015). Kształtowanie własnego środowiska edukacyjnego w okresie późnej dorosłości. Podstawy Edukacji, 8.
• Kramer, D.A. (2000). Wisdom as a classical source of human strength: Conceptualization and empirical inquiry. Journal of Social and Clinical Psychology, 19.
• Kunzmann, U. (2004). Approaches to a good life: The emotional-motivational side to wisdom. Positive Psychology in Practice, 31.
• Kunzmann, U. i Baltes, P.B. (2005). The psychology of wisdom: Theoretical and empirical challenges. W R.J. Sternberg i J. Jordan (red.), A handbook of wisdom: Psychological perspectives. Cambridge.
• Labouvie-Vief, G. (1990). Wisdom as integrated thought: Historical and developmental perspectives. W R.J. Sternberg (red.), Wisdom: Its nature, origins, and development. Cambridge.
• McAdams, D.P. i de St Aubin, E. (1992). A theory of generativity and its assessment through self-report, behavioral acts, and narrative themes in autobiography. Journal of Personality and Social Psychology, 62.
• McClusky, H. (1990). The community of generations. A goal and a context for the education of persons in the later years W R.H. Sherron i D.B. Lumsden (red.), Introduction to Educational Gerontology. Nowy Jork.
• Oleś, P. (2012). Psychologia człowieka dorosłego: ciągłość – zmiana – integracja. Warszawa.
• Pietrasiński, Z. (2001). Mądrość, czyli świetne wyposażenie umysłu. Warszawa.
• Semków, J. (2001). Wielość wymiarów przestrzeni życiowej ludzi w III wieku. W M. Dzięgielewska (red.), Przestrzeń życiowa i społeczna ludzi starszych. Łódź.
• Sternberg, R.J. (1998). A balance theory of wisdom. Review of General Psychology, 2.
• Straś-Romanowska, M. (2011). Późna dorosłość. W J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Warszawa.
• Tornstam, L. (2005). Gerotranscendence. A developted theory of positive aging. Nowy Jork.
• Wink, P. i Dillon, M. (2002). Spiritual development across the adult life course: Findings from a longitudinal study. Journal of Adult Development, 9.
• Wink, P. i Helson, R. (1997). Practical and transcendent wisdom: Their nature and some longitudinal findings. Journal of Adult Development, 4.
• Villar, F. i Serrat, R. (2014). A Field in Search of Concepts: The Relevance of Generativity to Understanding Intergenerational Relationships. Journal of Intergenerational Relationships, 12.
• Zając-Lamparska, L. (2011). Wspomaganie funkcjonowania ludzi starzejących się. W J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Podręcznik akademicki. Warszawa.