L’histoire de Gdańsk à l’époque moderne: nouveaux éclairages donnés par les archives françaises et les documents francophones

• Authors: Pelus-Kaplan Marie-Louise

Title variants

PL

Dzieje Gdańska w czasach nowożytnych. Nowe spojrzenie w świetle archiwów francuskich i dokumentów francuskojęzycznych

EN

The history of the city of Gdańsk in modern times. A new look in the light of French archives and records in French

• Languages of publication: FR

Abstracts

PL

Książka Ghislaina Brunela „Źródła do historii Polski i Polaków w archiwach francuskich” (Les sources de l’histoire de la Pologne et des Polonais dans les archives françaises, Direction des archives de France, 2003) jest kopalnią wiadomości, zwłaszcza do historii miasta Gdańska. W zasadzie pominięto w niej jednak źródła z archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych, dawniej położonego na Quay d’Orsay, a dziś dostępnego w nowych budynkach w La Courneuve na północ od Paryża. Korespondencja polityczna monarchii francuskiej z miastem Gdańskiem („Dantzig”, jak wtedy pisano) z epoki nowożytnej jest wielotomowa i dotyczy zasadniczo wieku XVIII. Tylko tom pierwszy dotyczy wieku XVII, a dokładnie lat 1629-1660. Pomimo luk i nietypowego charakteru, tom ten, w którym występują ważni dyplomaci francuscy, jak np. konsul francuski w Gdańsku Henryk Canasilles, świadczy o znaczeniu, jakie dla monarchii francuskiej miał ten wielki port nad Wisłą. Był on niezbędny dla zaopatrzenia w zboże, którego Francja okresowo potrzebowała. Gdańsk był też bardzo ważnym miejscem do prowadzenia dyplomacji i zbierania wiadomości o Europie północnej i wschodniej. Potwierdzają to listy przedstawicieli Francji, którzy uważali za zbędne przypominanie znaczenia Gdańska, bo było ono znane ich korespondentom. Dokumenty te informują w sposób wystarczająco dokładny o trudnych stosunkach niezależnego miasta z polskimi królami i z Rzecząpospolitą.

EN

Ghislain Brunel's book “Sources to the history of Poland and Poles in the French Archives” (Les Sources de l’histoire de la Pologne et des Anglais dans les archives françaises, the Direction des Archives de France, 2003) is a mine of information, especially to the history of the city of Gdańsk. However the records from the holdings of the Ministry of Foreign Affairs (formerly located at the Quay d’Orsay and today available in the new buildings La Courneuve, north of Paris) were in principle left out. Political correspondence between the French monarchy and the city of Gdańsk (‘Danzig‘ as then it was spelled) of the modern era was voluminous and generally applied to the 18th c. The first volume concerns only the 17th c., exactly the years 1629–1660. Despite the gaps and unusual nature of this volume, it demonstrates the importance that was laid by the French monarchy on this grand port on the Vistula River (there are important French diplomats mentioned, for example, the French consul in Gdańsk Henri de Canasilles). Port in Gdańsk was necessary point of supply with corn, that was needed by France periodically. Additionally, the city of Gdańsk was a very important place to conduct diplomacy and collect news of Northern and Eastern Europe. This was confirmed by the representatives of France in their letter; nonetheless, they considered it unnecessary to stress the importance of Gdańsk, because it was known to their correspondents. These documents give a sufficiently precise picture of difficult relations between the independent city of Gdańsk and kings of Poland.

Keywords

PL

Gdańsk; archiwa francuskie; polonika

• Publisher: Archiwum Główne Akt Dawnych i Wydawnictwo DiG
• Journal: Miscellanea Historico-Archivistica
• Year: 2015
• Issue: 22
• Pages: 51-59

Dates

published

2015-12-17

Contributors

author

Pelus-Kaplan Marie-Louise

• Université Paris-Diderot, Paris 7

References

• Bély L., La société des princes, XVIe-XVIIIe siècles, Paris 1999
• Bély L., Les relations internationales en Europe (XVIIe–XVIIIe siècles), Paris 1992
• Bély L., Soutou G.-H., Theis L. (dir.), Dictionnaire des Ministres des Affaires Etrangères 1589–2004, Paris 2005
• Bercé Y.-M., Histoire des croquants. Etudes des soulèvements populaires au XVIIe siècle dans le sud-ouest de la France, t. 1, Genève 1974
• Bogucka M., Das alte Danzig, Leipzig 1980
• Cieślak E., Biernat C., History of Gdansk, Gdańsk 1995
• Cieslak E., Les rapports des résidents français à Gdansk à l’époque des partages de la Pologne, t. 3, (1787–1790), Gdańsk 1976
• Cieślak E., Ostatni memoriał rezydenta francuskiego w Gdańsku z 1796 r., „Zapiski Historyczne”, t. 36, 1971, s. 117–131
• Cieslak E., Ruminski J., Les rapports des résidents français à Gdansk au XVIIIe siècle, t. 1, (1715–1719), Gdańsk 1964; t. 2, (1720–1721), Gdańsk 1968
• Cuche F.-X., Etrangers et influences étrangères en Pologne au XVIIe siècle: le regard de deux voyageurs célèbres, Saint Amant et Regnard, [w:] Les influences étrangères en Pologne du Moyen Age à nos jours, Actes du colloque de Strasbourg des 3 et 4 juin 1992
• Kantorska K. M., Les médiations françaises auprès des couronnes du Nord au XVIIe siècle. Les tentatives d’arbitrage [w:] L’invention de la diplomatie. Moyen Age – Temps modernes, dir. L. Bély, I. Richefort, Paris 1998
• Les sources de l’histoire de la Pologne et des Polonais dans les archives françaises, éd. G. Brunel, Paris, 2003
• Pelus M. L., Żywność i handel francuski na Bałtyku w drugiej połowie XVI wieku, „Przegląd Historyczny”, t. 73, 1982, s. 663–681
• Pelus-Kaplan M.-L., Grand commerce ou grande politique? Le premier volume de la Correspondance politique de la monarchie française avec Dantzig (1629–1660) [w:] Polska-Francia-Europa. Studia z dziejów Polski i stosunkow międzynarodowych. Mélanges offerts à Maciej Serwanski, dir. M. Forycki, A. Jakuboszczak et alii, Poznań 2011, s. 685–704
• Pelus-Kaplan M.-L., La nomination du premier consul français à Gdansk le 23 avril 1610: «non événement», ou date historique? [w:] Entre Gdansk et Paris, Actes du colloque de Gdansk du 23 avril 2010, à paraître.
• Pelus-Kaplan M.-L., Le premier volume de la Correspondance Politique de la France avec Dantzig: une vision française de la construction des identités de l’Europe centrale et orientale au temps de Richelieu et de Mazarin? [w:] Correspondances et construction des identités en Europe centrale (1648–1848), dir. F. Cadilhon, M. Figeac, C. Le Mao, Paris 2013, s. 113–132
• Ressel M., Von der Hanse zur Hanseatischen Gemeinschaft, „Hansische Geschichtsblätter”, 130, 2012
• Schnakenbourg E., Les chemins de l’information: la circulation des nouvelles depuis la périphérie européenne jusqu’au gouvernement français au début du XVIIIe siècle, «Revue Historique», n° 638, Avril-Juin 2006, s. 201–311
• Serwański M., Francja wobec Polski w dobie wojny trzydziestoletniej (1618–1648), Poznań 1986
• Serwanski M., La place de la Pologne sur l’échiquier français au XVIIe siècle, «XVIIe siècle» 190 (1996), s. 115–130
• Serwanski M., La politique de la France à l’égard de la Pologne pendant la seconde Guerre du Nord (1655–1660) [w:] Guerres et paix en Europe centrale aux époques moderne et contemporaine. Mélanges offerts à Jean Bérenger, dir. D. Tollet, Paris 2003
• Serwanski M., La Pologne dans la rivalité entre la Maison d’Autriche et la France (XVIe–XVIIIe siècles). Essai de synthèse [w:] La Pologne et l’Europe occidentale du Moyen Age à nos jours, dir. M. Forycki, M.-L. Pelus-Kaplan, M. Serwanski, D. Tollet, Poznań 2004