Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


2017 | 1(39) | 56-66

Article title

Przewartościowania społeczne – u podstaw kulturowej teorii zmian

Content

Title variants

EN
Changes in social value systems. The basis of a cultural theory of social change

Languages of publication

PL EN

Abstracts

PL
W artykule przedstawiono rozważania zmierzające do wypracowania kulturowej teorii zmian społecznych. Analizie poddano procesy zmian w sferze wartości, które stanowią zasadniczy element kultury. Wartość rozumiana jest tu jako ważność. Zmiany w sferze wartości zachodzą w wymiarze nie tylko wertykalnym, lecz także horyzontalnym (przesunięcia między centrum i peryferiami). Wyodrębniono kilka typów systemów wartości charakterystycznych dla społeczeństwa polskiego: kultury tradycyjnej i posttradycyjnej, uniwersalistyczny, sukcesu, konsumpcji i buntu. Zmiany w sferze wartości dokonują się poprzez zwiększenie stopnia koherencji każdego z tych systemów, a także przez wzajemne oddziaływanie między nimi, przybierające niekiedy formę wojen kulturowych. Przewartościowania społeczne dokonują się także w następstwie procesów kompensacyjnych, będących reakcją na dominujące cechy świata społecznego.
EN
The aim of the paper is to formulate a cultural theory of social changes. The author analyzes the process of change in the sphere of values, which are the main component of culture. A value is defined as validity. Changes in the sphere of values occur not only in the vertical but also in the horizontal dimension (shifts between the centre and peripheries). The author distinguishes several types of value systems that are characteristic of the Polish society: traditional, post-traditional, universalistic, success-oriented, consumption-driven, and rebellious. Changes in the sphere of values occur when the degree of coherence of each of the systems rises or when the systems interact (e.g. during a “war of cultures”). Changes of social values can also be the result of compensational processes in response to dominating characteristics of social reality.

Contributors

  • Katedra Socjologii, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

References

  • Bourdieu, P. (2001). Reguły sztuki: geneza i struktura pola literackiego, tłum. A. Zawadzki. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas.
  • Coleman, P. T. (2005). Konflikt trudno rozwiązywalny. W: M. Deutsch, P. Coleman (red.), Rozwiązywanie konfliktów. Teoria i praktyka, tłum. M. Cierpisz (s. 424–446). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
  • Collins, R. (2006). Konfliktowa teoria stratyfikacji. W: A. Jasińska-Kania, L. Nijakowski, J. Szacki, M. Ziółkowski (red.), Współczesne teorie socjologiczne, t. 1 (s. 482–501). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
  • Elias, N. (2011). O procesie cywilizacji. Analizy socjo- i psychogenetyczne, tłum. T. Zabłudowski, K. Markiewicz. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
  • Frankl, V. E. (2010). Wola sensu. Założenia i zastosowanie logoterapii, tłum. A. Wolnicka. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca.
  • Geertz, C. (2005). Interpretacja kultur. Wybrane eseje, tłum. M. Piechaczek. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
  • Hałas, E. (2007). Konwersja. Perspektywa socjologiczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
  • Inglehart, R. (1977). The Silent Revolution. Changing Values and Political Styles among Western Publics. Princeton: Princeton University Press.
  • James, W. (2001). Doświadczenia religijne, tłum. J. Hempel. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
  • Jary, D., Jary, J. (1995). Collins Dictionary of Sociology. Glasgow: HarperCollins.
  • Joas, H. (2009). Powstawanie wartości, tłum. M. Kacz marczyk. Warszawa: Oficyna Naukowa.
  • Kacperczyk, A. (2005). Zastosowanie koncepcji społecznych światów w badaniach empirycznych. W: E. Hałas, K. T. Konecki (red.), Konstruowanie jaźni i społeczeństwa. Europejskie warianty interakcjonizmu symbolicznego (s. 169–191). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
  • Kuligowski, W., Pomieciński, A. (red.) (2012). Oblicza buntu. Praktyki i teorie sprzeciwu w kulturze współczesnej. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
  • Mariański, J. (2006). Socjologia moralności. Lublin: Wydawnictwo KUL.
  • Ossowski, S. (2006). Losy rewolucyjnych ideologii. W: idem, O strukturze społecznej (s. 307–310). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  • Rudnicki, P. (2009). Oblicza buntu w biografiach kontestatorów. Refleksyjność – wyzwalające uczenie się – zmiana. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
  • Schnädelbach, H. (1992). Filozofia w Niemczech 1831–1933, tłum. K. Krzemieniowa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  • Słaboń, A. (2010). Wartość. W: M. Pacholski, A. Słaboń, Słownik pojęć socjologicznych. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie.
  • Słaboń, A. (2012). Konflikty wartości a konflikt społeczny. Mapy orientacji aksjonormatywnych. W: A. Jawłowska, W. Pawlik, B. Fatyga (red.), Style życia, wartości, obyczaje. Stare tematy, nowe spojrzenia (s. 87–99). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
  • Stones, R. (2006). Values. W: B. S. Turner (red.), The Cambridge Dictionary of Sociology (s. 649–650). Cambridge: Cambridge University Press.
  • Strauss, A. L. (2013). Zwierciadła i maski. W poszukiwaniu tożsamości, tłum. A. Hałas. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
  • Tyszka, A. (2006). Esej o wartościach w polskiej tradycji kulturalnej. W: J. Kurczewska, E. Tarkowska (red.), Spotkania z kulturą. Antoninie Kłoskowskiej w piątą rocznicę śmierci (s. 164–181). Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN.
  • Znaniecki, F. (1974). Ludzie teraźniejsi a cywilizacja przyszłości. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Document Type

Publication order reference

Identifiers

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-3f4eaf13-b55a-4916-9879-67552d72fff0
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.