Wychowanie integralne podstawą rozwoju osoby

• Authors: Marek Zbigniew

Title variants

EN

Integral Education as the Basis for the Development of the Person

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Każdy proces wychowania zmierza do wytkniętego celu, jakim jest osiągnięcie dojrzałości. Proces ten odbywa się na drodze nabywania sprawności – cnót, które wyrażają dojrzałość i odpowiedzialność osoby zarówno za siebie, jak też większe społeczności, w których przychodzi jej żyć. W osiąganiu tych celów pomocne jest odwoływanie się do pedagogiki transcendentnej, której przedstawiciele odwołują się do religii otwierającej przed człowiekiem nowy sens ludzkiej egzystencji. Zakłada ona wsparcie w osiąganiu za pośrednictwem naturalnego i religijnego dojrzałości ludzkiej i religijnej. Przy tego rodzaju rozumowaniu przyjmuje się, że poznanie religijne przenika rozum, wolę i uczucia człowieka i w sposób decydujący wpływa na zajmowane przez osobę postawy. Innym walorem pedagogiki transcendentnej jest wsparcie osoby w osiąganiu dojrzałości wewnętrznej duchowej, która ułatwia osobie stawanie się bardziej bezinteresowną i otwartą na potrzeby innych. Tego rodzaju postrzeganie ludzkiej dojrzałości sprzyja też rozbudzaniu wrażliwości na potrzebę, czy wręcz konieczność określenia najważniejszego, ostatecznego przedmiotu ludzkich dążeń, zabiegów i wysiłków, które P. Tillich nazywa troską ostateczną. Na tej drodze łatwiej przychodzi uświadomić sobie zależności między tym, co sam mogę osiągnąć, a tym, co oferuje Bóg.

EN

Each educational process aims at its set goal which is the achievement of maturity. This process takes place by acquiring skills - virtues that express the maturity and responsibility of individuals, both for themselves and for the larger communities in which they live. In achieving these objectives, it is helpful to refer to transcendent pedagogy, whose representatives refer to religion disclosing to man a new sense of human existence. It assumes support in achieving religious and human maturity through natural and religious means. Within this line of reasoning it is assumed that religious knowledge permeates the mind, will and feelings of a man, and has a decisive influence on the attitudes held by a person. Another advantage of transcendent pedagogy is the support it provides in achieving inner spiritual maturity, which helps a person to become more selfless and open to the needs of others. This kind of perception of human maturity is conducive to fostering a sensitivity to the need, or even the necessity, to define the most important, ultimate object of human endeavors, attempts and efforts, which P. Tillich called ultimate concern. In this way it easier to realize the relationship between what I can accomplish by myself, and what is offered by God.

Keywords

PL

wychowanie integralne; rozwój osoby; formy poznania; duchowość; kształtowanie sumienia

EN

integral education; development of the person; forms of cognition; spirituality; formation of conscience

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie, Instytut Nauk o Wychowaniu, ul. Kopernika 26, 31-501 Krakow, Poland
• Journal: Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
• Year: 2017
• Volume: 12
• Issue: 1(43)
• Pages: 31-47

Contributors

author

Marek Zbigniew

References

• Ablewicz K., (Nie)obecność ducha w wychowaniu człowieka. Z filozofii kultury Bogdana Nawroczyńskiego, „Horyzonty Wychowania” 11(2007)6.
• Benedykt XVI, Trwajcie mocni w wierze. Pielgrzymka do Polski, KAI, Warszawa 2006.
• Blaskovic St., Gewissen, [w:] Praktisches Wörterbuch der Religionspädagogik und Katechetik, Basel, Wien-Freiburg 1978.
• Bogdalczyk M., Wiara jako troska ostateczna. W nawiązaniu do myśli Paula Tillicha, „Logos i Ethos” 33(2012)2, http://old.upjp2.edu.pl/download/lg33_5.pdf, (dostęp: 23.01.2017).
• Boużyk M.M., Wychowanie otwarte na religię. Polska Szkoła Filozofii Klasycznej o roli religii w wychowaniu, Wyd. UKSW, Warszawa 2013.
• Brezinka W., Wychowanie i pedagogika. W dobie przemian kulturowych, Wyd. WAM, Kraków 2008.
• Brezinka W., Wychowywać dzisiaj. Zarys problematyki, Wyd. WAM, Kraków 2007.
• Chlewiński Z., Dojrzałość, osobowość, sumienie religijność, W drodze, Poznań 1991.
• Chmielewski M., Duchowość, [w:] Leksykon duchowości katolickiej, red. ks. M. Chmielewski, Wydawnictwo „M”, Lublin–Kraków 2002.
• Cichoń W., Wartości. Człowiek. Wychowanie. Zarys problematyki aksjologiczno-wychowawczej, Wyd. UJ, Kraków 1996.
• Daniluk M., Duchowość chrześcijańska, [w:] Encyklopedia katolicka t. IV, red. R. Łukaszyk, L. Bieńkowski, F. Gryglewicz, WN KUL, Lublin 1989.
• Divarkar P., Droga wewnętrznego poznania, przeł. B. Steczek, Wyd. WAM, Kraków 2002.
• Fleming D. L., Czym jest duchowość ignacjańska?, przeł. D. Piórkowski, Wyd. WAM, Kraków 2013.
• Formella Z., Wychowanie integralne w skautingu. Aktualność propozycji, [w:] Pedagogika chrześcijańska. Tradycja. Współczesność. Nowe wzywania, red. J. Michalski, A. Zakrzewska, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2010.
• Gałdowa A., Nelicki A., O możliwościach i warunkach bycia twórczym z perspektywy aksjologicznej teorii wartości, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Psychologiczne” (1993), z. 8.
• Griffith J.L., Griffith M.E., Odkrywanie duchowości w psychoterapii, przeł. K. Gdowska, Wyd. WAM, Kraków 2008.
• Grzywak-Kaczyńska M., Trud rozwoju, PAX, Warszawa 1988.
• Homplewicz J., Etyka pedagogiczna, Wyd. WSP, Rzeszów 1996.
• Horowski J., Wychowanie moralne według pedagogiki neotomistycznej, Wyd. Naukowe UMK, Toruń 2015.
• Hurlock E.B., Rozwój dziecka, przeł. B. Hornowski i in., PWN, Warszawa 1985.
• Jan Paweł II, Encyklika „Fides et ratio”, Watykan 1998.
• Karczewska J., Integralne wychowanie człowieka w ujęciu o. Jacka Woronieckiego, [w:] Antropologiczna pedagogika ogólna, red. M. Nowak, P. Magiera, I. Szewczak, Gaudium, Lublin 2010.
• Katechizm Kościoła Katolickiego, Pallotinum, Poznań 1994.
• Kowalczyk S., Teoria poznania, Wyd. i Druk. Diecezji Sandomierskiej, Sandomierz 1999.
• Kunowski S., Podstawy współczesnej pedagogiki, Wyd. Salezjańskie, Łódź 1981.
• Ladaria L. F., Wprowadzenie do antropologii teologicznej, Wyd. WAM, Kraków 2002.
• Lombaerts H., Edukacja z perspektywy europejskiej, „Horyzonty Wychowania” 3 (2002)2.
• Łobocki M., Wychowanie moralne w zarysie, Impuls, Kraków 2002.
• Madej-Babula M., Edukacja zintegrowana w dialogu z wychowaniem religijnym, WSFP „Ignatianum”, Wyd. WAM, Kraków 2006.
• Makselon J., Człowiek jako istota religijna, [w:] Psychologia dla teologów, red. J. Makselon, Wyd. Naukowe PAT, Kraków 1995.
• Marek Z., Duchowość, religia i wychowanie, „Pedagogika Społeczna” XIV(2015)1(55).
• Marek Z., Podstawka K., Wartości moralne (ujęcie pedagogiczne), [w:] Encyklopedia aksjologiczna, red. K. Chałas, A. Maj, Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, Radom 2016.
• Marek Z., Podstawy wychowania moralnego, WSF-P „Ignatianum”, Wyd. WAM, Kraków 2005.
• Marek Z., Religia pomoc czy zagrożenie dla edukacji?, Wyd. WAM, Kraków 2014.
• Marek Z., Rozwój teorii religijnego wychowania dziecka w wieku przedszkolnym w Polsce w latach 1945-1990, Wyd. WAM, Kraków 1994.
• Marszałek L., Duchowość dziecka. Znaczenia – perspektywy – konteksty w pedagogice przedszkolnej, Szkoła Wyższa im. Bogdana Jańskiego, Warszawa 2013.
• Mądrzycki T., Psychologiczne prawidłowości kształtowania się postaw, WSiP, Warszawa 1977.
• Meurer T., Duchowość jako zamiennik religii? Wyprawy w mgliste pogranicze religii i duchowości, „Keryks” (2011)10.
• Nikitorowicz J., Tradycja, [w:] Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, red. T. Pilch, t. 6, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2007.
• Nowak M., Teorie i koncepcje wychowania, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008.
• Olbrycht K., Wychowanie do wartości – w centrum aksjologicznych dylematów współczesnej edukacji, „Paedagogia Christiana” 24(2009)2.
• Olchanowski T., Duchowość i narcyzm, Wydawnictwo Psychologii i Kultury ENETEIA, Warszawa 2006.
• Pawluczuk W., Duchowość, [w:] Leksykon socjologii religii, Zjawiska – badania – teorie, red. M. Libiszowska-Żółtkowska, J. Mariański, Wyd. Verbinum, Warszawa 2004.
• Pawluczuk W., Duchowość, [w:] Leksykon socjologii religii. Zjawiska – badania – teorie, red. M. Libiszowska-Żółtkowska, J. Mariański, Wyd. Verbinum, Warszawa 2004, s. 90.
• Sikorski T., Sumienie, [w:] Słownik teologiczny, t. 2, red. A. Zuberbier, Warszawa 1989.
• Skorowski H., Sumienie, [w:] Słownik społeczny, red. B. Szlachta, Wyd. WAM, Kraków 2004.
• Sławiński S., Rozważania o wychowaniu, Pax, Warszawa 1983.
• Strojnowski J., Dojrzałość, [w:] Encyklopedia katolicka t. IV, red. R. Łukaszyk, L. Bieńkowski, F. Gryglewicz, Lublin 1989.
• Sumienie, [w:] W. Okoń, Słownik pedagogiczny, PWN, Warszawa 1981, 293.
• Surzykiewicz J., Religia, religijność i duchowość jako zasoby osobowe i kapitał społeczny w pedagogice społecznej/pracy socjalnej, „Pedagogika Społeczna” XIV(2015)1(55).
• Szacki J., Tradycja, [w:] Słownik społeczny, red. B. Szlachta, Wyd. WAM, Kraków 2004.
• Ślipko T., Zarys etyki ogólnej, Wyd. WAM, Kraków 2002.
• Tillich P., Dynamika wiary, W drodze, Poznań 1987.
• Tischner J., Jak żyć? Wyd. TUM, Wrocław 1997.
• Tomczak J., Formowanie dojrzałego sumienia, „Horyzonty Wiary” 9(1998)2.
• W. Prężyna, Funkcja postawy religijnej w osobowości człowieka, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 1981.
• Waldenfels H., O Bogu, Jezusie Chrystusie i Kościele dzisiaj, przeł. A. Paciorek, Księgarnia św. Jacka, Katowice 1993.
• Wiseman J., Historia duchowości chrześcijańskiej. Wybrane zagadnienia, przeł. A. Wojtasik, Wyd. WAM, Kraków 2009.
• Witek S., Chrześcijańska wizja moralności, Księgarnia św. Wojciecha, Poznań 1982.
• Witek S., Duchowość religijna, w: Encyklopedia katolicka t. IV, red. R. Łukaszyk, L. Bieńkowski, F. Gryglewicz, Lublin 1989.
• Zięba S., Człowiek. 2. Pochodzenie, [w:] Leksykon pedagogiki religii, red. nauk. C. Rogowski, Verbinum, Warszawa 2007.
• Zulehner P.M., Religia jako mega trend, „Keryks” 2(2003)1.
• Zuziak W., Aksjologia Louisa Lavelle`a wobec ponowoczesnego kryzysu wartości, Wyd. WAM, Kraków 2012.
• Zwyczaj, [w:] Wielka encyklopedia PWN, red. J. Wojnowski, t. 30, PWN, Warszawa 2005.