Nieudane lokacje miejskie, miasta zanikłe oraz skasowane ośrodki miejskie w dorzeczu środkowej Warty i dolnej Wełny do początków XX wieku

• Authors: Brust Mieczysław

Title variants

EN

Unsuccessful town foundations, defunct cities and abolished arban centres in the middleWarta basin and lower Wełna basin since the beginning of the 20 th century

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The present article has been devoted to seven old defunct towns, located in the middle Warta and lower Wełna basin. The so-called unsuccessful locations (Sławkowo-Parkowo), defunct towns (Głęboczek, Dzwonowo) and towns abolished by governmental authorities in 1795–1797 and in 1934 (Ryczywół, Obrzycko, Budzyń, Stobnica) were identified among these towns. From among the mentioned towns only Obrzycko regained its town rights on 1st January 1990. The socio-economic, demographic and territorial situation of Ryczywół indicates that this centre may also regain town rights within several coming years. For the same reasons Budzyń may also regain the status of a town in the future. Only Stobnica will rather remain a village in character. The relics of the old town plan have not been preserved in the described localities till the present days. The only exceptions are: Ryczywół, Obrzycko, Budzyń and Stobnica. Due to aerial photography, the reconstruction of the oldest town plan of Dzwonowo was possible. In order to explain a great number of unclear research problems, all the towns should undergo further more thorough source studies and invasive archaeological research — mainly in: Sławkowo-Parkowo, Głęboczek, Dzwonowo and Stobnica. In the course of the successive historic-archaeological research the subsequent lost towns may be found — in particular on the former Castellan territories of Ostrów (Lednica) and Rogoźno.

Keywords

PL

miasto; miasteczko; wieś; lokacja miejska; dokumenty lokacyjne; Wielkopolska; upadek miast; kasacja ośrodków urbanistycznych

EN

a city; a town; a village; town foundation; location documents; Wielkopolska; the decline of the cities; the abolishment of urban centres

• Publisher: Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy
• Journal: Studia Lednickie
• Year: 2019
• Volume: 18
• Pages: 81-134

Dates

published

2019

Contributors

author

Brust Mieczysław

References

• Arnold S. 1968. Terytoria plemienne w ustroju administracyjnym Polski Piastowskiej (w. XII– XIII). Z dziejów średniowiecza. Wybór. Warszawa.
• Bartkowiak R., Krzepkowski M. 2018. Fortalicje nowożytne w Ryczywole, pow. obornicki, i Wyszynach, pow. chodzieski. Uwagi wstępne [w:] Badania archeologiczne na Nizinie Wielkopolsko-Kujawskiej w latach 2013–2017, red. J. Wierzbicki, Poznań.
• Bartkowski T. 1970. Wielkopolska i środkowe Nadodrze, Warszawa.
• Bieniaszewski A., Latzke J. 1977. Rejestr poboru cyzy z miast wielkopolskich w latach 1462–1465, PH, t. 68, z. 3, s. 541–553.
• Bogacki M. 2017. Dokumentacja z powietrza przy pomocy bezzałogowego statku powietrznego w Dzwonowie — czerwiec 2014 roku [w:] Dzwonowo. Średniowieczne zaginione miasto, red. M. Krzepkowski, M. Moeglich, P. Wroniecki, t. 1, Wągrowiec, s. 142–147.
• Bogucka M., Samsonowicz H. 1986. Dzieje miast i miasteczek w Polsce przedrozbiorowej, Wrocław.
• Bogusławski W. 1900. Dzieje Słowiańszczyzny północno-zachodniej, t. IV, Poznań.
• Bogusławski W. 2005. Dzieje Słowiańszczyzny północno-zachodniej, Wznowienia, t. 28, Poznań.
• Brust M. 1984. Osadnictwo średniowieczne w dorzeczu dolnej Wełny i środkowej Warty (od VII do połowy XVI wieku) cz. I–III, Poznań [maszynopis w Instytucie Historii UAM].
• Brust M. 1986. Początki i rozwój miast w dorzeczu środkowej Warty i dolnej Wełny, RH, t. 52, s. 1–54.
• Brust M. 1986. Z problematyki tzw. mniejszych kasztelanii wielkopolskich (Próba rekonstrukcji zasięgu terytorialnego), KHKM, R. 34, nr 1, s. 13–24.
• Brust M. 1999. Początki urbanizacji w dobrach klasztornych Wielkopolski do końca XIV wieku, NPrz, t. 92, s. 5–83.
• Brust M. 2000. Zespół grodowy w Rogoźnie na tle procesów osadniczych w dorzeczu dolnej i środkowej Wełny (IX–XIII wiek), StiMDP, t. 3, s. 231–264.
• Brust M. 2001. Lokacje miejskie w wielkopolskich dobrach arcybiskupów gnieźnieńskich w XIII i XIV wieku, NPrz, t. 95, s. 29–104.
• Brust M. 2003. Geneza i początki miast w dobrach biskupów poznańskich w Wielkopolsce (XIII–XIV wiek), cz. I, NPrz, t. 100, s. 127–194.
• Brust M. 2004. Geneza i początki miast w dobrach biskupów poznańskich w Wielkopolsce (XIII–XIV wiek), cz. 2, NPrz, t. 101, s. 79–147.
• Brust M. 2005. Najdawniejsze dzieje ziemi obornicko-rogozińskiej w okresie od XII do końca XIV wieku na podstawie źródeł pisanych [w:] Archeologia powiatu obornickiego, red. T. Skorupka, Poznań, s. 397–483.
• Brust M. 2006. W okresie średniowiecza (od XII do końca XV wieku) [w:] Dzieje Murowanej Gośliny, red. M. Brust, Poznań, s. 41–67.
• Brust M. 2008. Próba rekonstrukcji zasięgu terytorialnego kasztelanii radzimskiej, SL, t. 9, s. 41–59.
• Brust M. 2016. Zamek Przemysła II w Rogoźnie na tle umocnień obronnych miasta i jego zaplecza od IX do XVIII wieku, Rogoźno.
• Brust M. 2017. Geneza i rozwój terytorium kasztelanii radzimskiej do XIV wieku (próba rekonstrukcji) [w:] Radzim. Gród i wieś nad Wartą, red. A. Kowalczyk, M. Skoczyński, A.M. Wyrwa, BSL, t. XXXVI, seria A, t. 8, Dziekanowice, s. 214–239.
• Brust M., Godawa B., Nowak S. 2006. Ziemia ryczywolska: historia — gospodarka — krajoznawstwo, Ryczywół.
• Brzostowicz M., Nowacki M. 2016. Września. Archeologia miasta [w:] Archeologia Miast Wielkopolskich, red. H. Machajewski, J. Wrzesiński, Poznań, s. 33–55. Buczek K. 1964 Targi i miasta na prawie polskim, Wrocław.
• Buczek K. 1970. Organizacja opolna w Polsce średniowiecznej, SH, R. 13, z. 2, s. 205–250.
• Buczek K. 1970. Z badań nad organizacją grodową w Polsce wczesnofeudalnej. Problem terytorialności grodów kasztelańskich, KH, t. 77, z. 1, s. 3–20.
• Buczek K. 1977. Organizacja służebna w pierwszych wiekach państwa polskiego, SH, R. 20, z. 3, s. 353–376.
• Buczek K. 1979. Gospodarcze funkcje organizacji grodowej w Polsce wczesnofeudalnej (wiek X–XIII), KH, t. 86, z. 2, s. 363–384.
• Bujak F. 1905. Studia nad osadnictwem Małopolski, Kraków.
• Friedberg M. 1946. Kultura polska a niemiecka. Elementy rodzime a wpływy niemieckie w ustroju i kulturze Polski średniowiecznej, t. I–II, Poznań.
• Gąsiorowski A. 1981. Starostowie wielkopolskich miast królewskich w dobie jagiellońskiej, Warszawa–Poznań.
• Gąsiorowski A., Topolski J. (red.) 1981. Wielkopolski Słownik Biograficzny, Warszawa.
• Geneza miast polskich. 1965. Geneza miast polskich i ich dzieje do końca XV w. [w:] Miasta polskie w tysiącleciu, t. I, red. Z Kaczmarczyk, A. Wędzki, Wrocław–Warszawa–Kraków, s. 3–36.
• Gieysztor A., Rosłanowski T. (red.) 1976. Miasta doby feudalnej w Europie środkowo-wschodniej, Warszawa–Poznań– Toruń.
• Górczak Z. 2002 Najstarsze lokacje miejskie w Wielkopolsce (do 1314 r.), Poznań.
• Górczak Z. 2007. Rozwój majątków możnowładztwa wielkopolskiego w drugiej połowie XV i początkach XVI wieku, Poznań.
• Górczak Z. 2016. Lokacje i życie miejskie w średniowiecznej Wielkopolsce [w:] Archeologia Miast Wielkopolskich, red. H. Machajewski, J. Wrzesiński, Poznań, s. 11–32.
• Górska-Gołaska K. 1984. Dobra Nałęczów w Wielkopolsce w średniowieczu, StiMDWP, t. 15, z. 2, Warszawa–Poznań.
• Hensel W., Hilczer-Kurnatowska Z. 1972. Studia i materiały do osadnictwa Wielkopolski wczesnohistorycznej, t. IV, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk.
• Hensel W., Hilczer-Kurnatowska Z. 1987. Studia i materiały do osadnictwa Wielkopolski wczesnohistorycznej, t. VI, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk.
• Hładyłowicz K.J. 1932. Zmiany krajobrazu i rozwój osadnictwa w Wielkopolsce od XIV do XIX w., Lwów.
• Jasnosz S. 1963. Sprawozdanie z działalności Muzeum Archeologicznego w Poznaniu w roku 1962, FAP, vol. XIV, s. 241–246.
• Jasnosz S. 1980. Materiały i studia do dziejów osadnictwa starożytnego i wczesnośredniowiecznego Ziemi Obornicko-Rogozińskiej (część I), FAP, vol. XXXI, s. 1–144.
• Jasnosz S. 1981. Materiały i studia do dziejów osadnictwa starożytnego i wczesnośredniowiecznego Ziemi Obornicko-Rogozińskiej (część II), FAP, vol. XXXII, s. 105–155.
• Jasnosz S. 1982–1984. Materiały i studia do dziejów osadnictwa starożytnego i wczesnośredniowiecznego Ziemi Obornicko-Rogozińskiej (część III), FAP, vol. XXXIII, s. 55–166.
• Jurek T. 2009. Stare Szamotuły na nowo odkryte [w:] Szamotuły. Karty z dziejów miasta, red. I. Skierska, t. 2. Szamotuły, s. 27–37.
• Kaczmarczyk Z. 1945. Kolonizacja niemiecka na wschód od Odry, Poznań.
• Katalog zabytków sztuki w Polsce. 1965. t. V. Województwo Poznańskie, z. 15, pow. obornicki, Warszawa.
• Kiryk F. 1980. Lokacje miejskie nieudane, translacje miast i miasta zanikłe w Małopolsce do połowy XVII stulecia, KHKM, R. 28, z. 3, s. 373–384.
• Kiryk F. 2013. Miasta małopolskie w średniowieczu i czasach nowożytnych, Kraków.
• Kondracki J. 2006. Geografia regionalna Polski (wyd. II poprawione), Warszawa.
• Kowalczyk A. 2017. Szlaki komunikacyjne [w:] Radzim. Gród i wieś nad Wartą, red. A. Kowalczyk, M. Skoczyński, A.M. Wyrwa, BSL, t. XXXVI, seria A, t. 8, Dziekanowice, s. 62–68.
• Kozierowski S. 1916. Badania nazw topogranicznych dzisiejszej archidiecezji poznańskiej, t. I–II, Poznań.
• Kozierowski S. 1935. Szematyzm historyczny ustrojów parafi alnych dzisiejszej archidiecezji poznańskiej, Poznań.
• Krygowski B. 1958. Krajobraz Wielkopolski i jego dzieje, Poznań.
• Krzepkowski M. 2016. Ratownicze badania archeologiczne zaplecza dworu staropolskiego Rogalińskich herbu Łodzia w Niedźwiedzinach (przysiółek Dzwonowo). Sezon 2015, Wangrovieciana. Studia et Fontem, t. III, s. 142–160.
• Krzepkowski M. 2017. Osadnictwo pradziejowe, średniowieczne i nowożytne okolic Dzwonowa [w:] Dzwonowo. Średniowieczne zaginione miasto, red. M. Krzepkowski, M. Moeglich, P. Wroniecki, t. 1, Wągrowiec, s. 77–93.
• Krzepkowski i in. = Krzepkowski M., Wroniecki P., Szymański M., Moeglich M. 2017. Dzwonowo przemówiło. Czy sprawa skończona? [w:] Dzwonowo. Średniowieczne zaginione miasto, M. Krzepkowski, M. Moeglich, P. Wroniecki, t. 1, Wągrowiec, s. 279–302.
• Krzepkowski M., Moeglich M. 2014. Zapomniane miasto, wieś i dwór Zwanowo. Przyczynek do badań nad późnośredniowiecznym i nowożytnym zespołem osadniczym w Niedźwiedzinach (przysiółek Dzwonowo), pow. wągrowiecki, woj. wielkopolskie, SlA, t. LV, s. 211–236.
• Krzepkowski M., Moeglich M. 2015. Zwanowo. Zaginione miasto w Puszczy Zielonka, BPKW, z. 21(23), s. 70–78.
• Krzepkowski M., Moeglich M., Wroniecki P. (red.) 2017. Dzwonowo. Średniowieczne zaginione miasto, t. 1, Wągrowiec.
• Krzepkowski M., Wroniecki P. 2016. Zaginione miasta w Polsce. Fenomen — metody badań — perspektywy naukowe [opracowanie przygotowane na zlecenie Muzeum Historii Polski], Poznań–Warszawa
• Kulejewska-Topolska Z. 1964. Nowe lokacje miejskie w Wielkopolsce od XVI do końca XVIII wieku. Studium historyczno-prawnicze, Poznań.
• Kurnatowska Z. (red.) 1992. Stan i potrzeby badań nad wczesnym średniowieczem w Polsce. Materiały z konferencji, Poznań, 14–16 grudnia 1987 roku, Poznań–Wrocław–Warszawa.
• Kurnatowska Z., Łosińska A. 1992. Stan i potrzeby badań nad wczesnym średniowieczem w Wielkopolsce [w:] Stan i potrzeby badań nad wczesnym średniowieczem w Polsce. Materiały z konferencji, Poznań, 14–16 grudnia 1987 roku, red. Z. Kurnatowska, Poznań–Wrocław–Warszawa, s. 105–153.
• Kutrzeba S. 2001. Historia ustroju Polski w zarysie: Korona [wznowienie; posłowiem opatrzyła A. Hutnikiewicz], Poznań.
• Kwiatek J., Lijewski T. 1988. Leksykon miast polskich, Warszawa.
• Labuda G. 1958. Miasta na prawie polskim [w:] Studia historica w 35-lecie pracy naukowej Henryka Łowmiańskiego, red. A. Gieysztor, Warszawa, s. 181–197.
• Lalik T. 1956. Stare miasto w Łęczycy. Przemiany w okresie poprzedzającym lokację — schyłek XII i początek XIII wieku, KHKM, R. 4, z. 4, s. 743–745.
• Lalik T. 1962. Märkte des 12. Jahrhunderts in Polen, KHKM, t. 10 (nr dodatkowy), s. 364– –367.
• Lalik T. 1967. O cyrkulacji kruszców w Polsce X–XII wieku, PH, t. 58, z. 1, s. 1–27.
• Lalik T. 1967. Organizacja grodowo-prowincjonalna w Polsce XI i początków XII wieku, StzDO, t. 5, Wrocław.
• Lalik T. 1976. Geneza sieci miasteczek w Polsce średniowiecznej [w:] Miasta doby feudalnej w Europie Środkowo-Wschodniej, red. A. Gieysztor, T. Rosłanowski, Warszawa–Poznań–Toruń, s. 113–136.
• Lalik T. 1976. Organizacje sąsiedzkie średniowiecznej wsi polskiej — wieś, opole, parafia, KHKM, t. XXIV, z. 3, s. 440–456.
• Lange O. 1925. Lokacje miast Wielkopolski właściwej na prawie niemieckim w wiekach średnich, Lwów.
• Leciejewicz L. 1976. Wczesnośredniowieczne przemiany socjotopograficzne osad miejskich u Słowian Zachodnich w świetle archeologii [w:] Miasta doby feudalnej w Europie Środkowo-Wschodniej, red. A. Gieysztor, T. Rosłanowski, Warszawa–Poznań–Toruń, s. 35–66.
• Lesiński H. 1958. Kontakty handlowe Wielkopolski z Pomorzem Zachodnim w XIV i XV w., StiMDWP, t. IV, z. 1.
• Łowmiański H. 1985. Początki Polski, t. VI, cz. 2, Warszawa.
• Machajewski H., Wrzesiński J. (red.) 2016. Archeologia miast wielkopolskich, Poznań.
• Maleczyński K. 1926. Najstarsze targi w Polsce i stosunek do miast przed kolonizacją na prawie niemieckim, Lwów.
• Mazek D. 2003 Ku ozdobie i profitowi. Prawodawstwo miast prywatnych Wielkopolski 1660– –1764, Warszawa.
• Modzelewski K. 1980. Organizacja grodowa u progu epoki lokacji, KHKM, R. XXVIII, nr 1, s. 329– –340.
• Moeglich M. 2017. Dzwonowo w świetle średniowiecznych i nowożytnych źródeł pisanych [w:] Dzwonowo. Średniowieczne zaginione miasto, red. M. Krzepkowski, M. Moeglich, P. Wroniecki, t. 1, Wągrowiec, s. 94-121.
• Mordal P. 1999. Gmina i miasto Obrzycko, Szamotuły.
• Münch H. 1946. Geneza rozplanowania miast wielkopolskich XIII i XIV wieku, Kraków.
• Nowacki J. 1964. Dzieje Archidiecezji Poznańskiej, t. 2: Archidiecezja Poznańska w granicach historycznych i jej ustrój, Poznań.
• Pakulski J. 1982. Nałęcze wielkopolscy w średniowieczu. Genealogia, uposażenie i rola polityczna w XII–XIV w., Warszawa–Poznań–Toruń.
• Pawiński A. 1883. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, Wielkopolska t. I, Warszawa.
• Pazyra S. 1965. Miasta polskie w tysiącleciu, t. I, Wrocław.
• Pic J. 1964. Studium historyczno-urbanistyczne Obrzycka, [maszynopis u Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu], Poznań.
• Piekarczyk S. 1955. Studia z dziejów miast polskich w XIII–XIV w., Warszawa.
• Pieprzyk J. 1978. Miasta i gminy województwa poznańskiego, Poznań.
• Pietrzak R., Rączkowski W. 2009. Od przybytku głowa… boli. O kontekście i konsekwencjach odkrycia pierwszej lokacji Szamotuł [w:] Szamotuły. Karty z dziejów miasta 2, red. I. Skierska, Szamotuły, s. 9–26.
• Potkański K. 1922. Pisma pośmiertne, t. I, Kraków.
• Potkański K. 1924. Pisma pośmiertne, t. II, Kraków.
• Potkański K. 2004. Pisma pośmiertne [wznowienia], t. 23, Poznań.
• Przybył M. 2017. Dzwonowo na tle sieci drożnej w późnym średniowieczu [w:] Dzwonowo. Średniowieczne zaginione miasto, red. M. Krzepkowski, M. Moeglich, P. Wroniecki, t. 1, Wągrowiec, s. 122–137.
• Ptaśnik J. 1949. Miasta i mieszczaństwo w dawnej Polsce [wyd. II], Warszawa.
• Rębkowski M. 2001. Pierwsze lokacje miast w Księstwie Zachodniopomorskim. Przemiany przestrzenne i kulturowe, Kołobrzeg.
• Roepell R. 1879. Dzieje Polski do XIV stulecia, t. 25–26, Lwów.
• Roepell R. 2005. Dzieje Polski do XIV stulecia [wznowienie], t. 24, Poznań.
• Rospond S. 1984. Słownik etymologiczny miast i gmin PRL, Wrocław.
• Rutkowska G. 1998. Dobra wielkopolskie [w:] Wielkopolscy Ostrorogowie, red. A. Gąsiorowski, Ostroróg, s. 119–138.
• Rzączyński G. 1721. Historia naturalna Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego, Sandomierz.
• Samsonowicz H. 1978. W sprawie układu przestrzennego polskich miast przedlokacyjnych, ZH, t. 43, z. 1, s. 79–88.
• Samsonowicz H. 2014. Liczba i wielkość miast późnego średniowiecza Polski [w:] Studia z dziejów miast w średniowieczu, red. H. Samsonowicz, Poznań, s. 187–206.
• Samsonowicz H. 2014. Studia z dziejów miast w średniowieczu, Poznań.
• Skorupka T. 2005. Archeologia powiatu obornickiego, Poznań.
• Słomski M. 2016. Sieć miast kościelnych ziem polskich Korony z XVI w. Przyczynek do problematyki, RDSG, t. LXXVII (specjalny), s. 427–456.
• Ślaski J., Tabaczyński S. 1959. Wczesnośredniowieczne skarby srebrne Wielkopolski, Polskie Badania Archeologiczne 1, Warszawa–Wrocław.
• Tłoczek I.F. 1955. Miasteczka rolnicze w Wielkopolsce, Warszawa.
• Topolski J. 1961. Badania nad historią małych miast w Polsce, StiMDWP, t. 6, z. 2.
• Topolski J. 1969. Dzieje Wielkopolski, t. 1: Do 1793 r., Poznań.
• Tymieniecki K. 1917–1918. Zagadnienie początków miast w Polsce, PH, t. 21, s. 319–345.
• Warschauer A. 1901. Die Städtlischen Archive in der Provinz Posen, Leipzig.
• Weymann S. 1953. Ze studiów nad zagadnieniem dróg w Wielkopolsce od X do XVIII wieku, PZ, nr 6–8, s. 194–253.
• Wędzki A. 1974. Początki reformy miejskiej w środkowej Europie do połowy XIII wieku (Słowiańszczyzna Zachodnia), Poznań.
• Wędzki A. 1992. Rozwój sieci miejskiej na Pałukach w średniowieczu, Żnińskie Zeszyty Historyczne, t. 5, s. 10–22.
• Wiesiołowski J. 1980. Sieć miejska w Wielkopolsce w XIII–XVI w. Przestrzeń i społeczeństwo, KHKM, R. 28, 1980, z. 3, s. 385–395.
• Wiesiołowski J. 1985. Miasto w przestrzeni społecznej późnego średniowiecza [w:] Społeczeństwo Polski średniowiecznej, red. S.K. Kuczyński, t. III, Warszawa, s. 305–386.
• Wiesiołowski J. 1997. Socjotopografia późnośredniowiecznego Poznania, Poznań.
• Wróblewska G. 1977. Rozplanowanie nowożytnych miast w Wielkopolsce od XVI do końca XVIII wieku, Warszawa–Poznań.
• Wyrobisz A. 1968. Badania nad historią małych miast w Polsce, PH, t. 59, z. 1, s. 124–137.
• Wyrozumski J. 1980. Rozwój sieci miejskiej w Małopolsce w średniowieczu i u progu czasów nowożytnych, KHKM, R. 28, z. 3, s. 363–372.
• Zajchowska S. 1953. Rozwój sieci osadniczej okolic Poznania (XI–XX wiek), PZ, nr 6–8, s. 101–141.
• Zaleski Z. 1929. Zarys dziejów miasta Ryczywołu, Chodzież.
• Zdrójkowski Z. 1985. Stan badań nad problematyką prawa średzkiego. Studium na 750-lecie pouczenia miasta Halle dla Środy Śląskiej (1235–1981), CPH, t. 37, z. 2, s. 75–87.
• Zdrójkowski Z. 1986. Miasta na prawie średzkim, Sobótka, t. 41, z. 2, s. 243–251.
• Zdrójkowski Z. 1990. Geneza prawa średzkiego i jego rola dziejowa (1223–1511), AUW, nr 980. Historia 70, s. 53–69.
• Zdrójkowski Z. 1990. Lokacje osad targowych, klasztornych i miast na prawie średzkim (1223– 1477), AUW, nr 980. Historia 70, s. 215–242.
• Zientara B. 1976. Przemiany społeczno-gospodarcze i przestrzenne miast w dobie lokacji [w:] Miasta doby feudalnej w Europie Środkowo-Wschodniej, red. A. Gieysztor, T. Rosłanowski, Warszawa–Poznań–Toruń, s. 67–97.

Identifiers

ISSN

0860-7893