Rzeźba osób głuchoniewidomych – zjawisko artystyczne, zjawisko terapeutyczne .

• Authors: Edyta Nieduziak

Title variants

EN

Sculpture by Deafblind People – An Artistic Phenomenon, a Therapeutic Phenomenon .

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Artykuł podejmuje problem twórczości rzeźbiarskiej osób głuchoniewidomych. Twórczość ta jest tutaj rozumiana na gruncie poglądów estetycznych, jak również jako forma rehabilitacji i terapii osób niepełnosprawnych. Na wstępie przedstawiona została krótka charakterystyka konsekwencji głuchoślepoty oraz działalność Towarzystwa Pomocy Głuchoniewidomym, które podejmuje różne przedsięwzięcia. Jednym z nich są plenery organizowane od 1990 r. w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku. W artykule podjęto następujące zagadnienia: wpływ percepcji dotykowej na tworzenie rzeźb przez osoby głuchoniewidome, znaczenie odbioru tych rzeźb przez osoby widzące dla poznania świata osób głuchoniewidomych, traktowanie rzeźb jako sposobu komunikowania się ze światem i z innymi, charakterystyka estetyki rzeźb (tematyka, forma) i jej związek ze stopniem niepełnosprawności, znaczenie samodzielności, indywidualności, wrażliwości sensorycznej dotyku w procesie rzeźbienia przez głuchoniewidomych, odbiór rzeźb przez osoby sprawne (odmienność percepcji, miejsca prezentacji, popularyzacja), znaczenie uczestnictwa w plenerach dla rehabilitacji społecznej osób niepełnosprawnych, ocena artystyczna twórczości osób niepełnosprawnych.

EN

The focus of the article is the sculpture made by deafblind people. This artistic work is understood on the grounds of esthetic views and as a form of rehabilitation and therapy for people with disabilities. First a brief description of the consequences of deafblindness is presented and the activity of the Association for the Welfare of the Deafblind, which undertakes different projects. One of them are the workshops organized since 1990 in the Centre of Polish Sculpture. The article includes the following topics: the impact of tactile perception on the creation of sculptures by deafblind people, the importance of the perception of these sculptures by sighted people to learn about the deafblind’s world, the use of sculpture as a way to communicate with the world and with others, esthetic characteristics of sculptures and their connection to the degree of disability, the importance of independence, individuality, and tactile sensory sensitivity in the carving process by deafblind people, the reception of sculptures by people without disabilities (different perception and place of exhibition, popularization), the importance of participation in the workshops for the social rehabilitation of people with disabilities, artistic estimation of the work created by people with disabilities.

Keywords

PL

osoby głuchoniewidome; rzeźba, twórczość osób niepełnosprawnych; rehabilitacja przez twórczość; arteterapia.

EN

deafblind people; sculpture; artistic work of people with disabilities; rehabilitation through artistic work; art therapy

• Publisher: Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej. Wydawnictwo APS
• Journal: Człowiek - Niepełnosprawność - Społeczeństwo
• Year: 2011
• Issue: 1(13)
• Pages: 21-33

Contributors

author

Edyta Nieduziak

• Wyższa Szkoła Humanistyczno-Przyrodnicza w Sandomierzu

References

• 20-lecie rzeźby głuchoniewidomych. (2010). Warszawa: Towarzystwo Pomocy Głuchoniewidomym, Zamek Królewski.
• BAAT British Association of Art Therapists http://www.baat.org/art_therapy.html.
• Bąkowski, T. (2008). Wystawa Rzeźby Głuchoniewidomych w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej. Dłonie i Słowo, 4(52), 2–6.
• Czy głuchoniewidomi mogą rzeźbić? (1995). Warszawa: Towarzystwo Pomocy Głuchoniewidomym.
• Gość niepełnosprawny w muzeum (2010). Stalowa Wola: Muzeum Regionalne w Stalowej Woli.
• Hartwig, J. (1995). Wstęp. (s. 4). W: Czy głuchoniewidomi mogą rzeźbić? Warszawa: Towarzystwo Pomocy Głuchoniewidomym.
• Jacórzyński, B. (2001). Jacy jesteśmy. (s. 1–2). W: Tworzenie w ciemności i ciszy. Warszawa: Towarzystwo Pomocy Głuchoniewidomym, Centrum Animacji Kultury.
• Kaniewska, K. (2007). Plener rzeźbiarski w Orońsku, Dłonie i Słowo, 2(46), 26–30.
• Kaniewska, K. (2008). Plener w Orońsku, Dłonie i Słowo, 3(51), 7–8.
• Kozłowski, G. (1995). Przekazać światu cząstkę siebie. (s. 6–7). W: Czy głuchoniewidomi mogą rzeźbić? Warszawa: Towarzystwo Pomocy Głuchoniewidomym.
• Kozłowski, G. (2001). 10 lat Towarzystwa Pomocy Głuchoniewidomym Kim jesteśmy? Co robimy? (s. 16–18). W: Tworzenie w ciemności i ciszy. Warszawa: Towarzystwo Pomocy Głuchoniewidomym, Centrum Animacji Kultury.
• Kozłowski, G. (2008). [bt.]. W: Rzeźba głuchoniewidomych. (s. 10–11). Warszawa: Towarzystwo Pomocy Głuchoniewidomym.
• Kozłowski, G. (2010). [bt.]. W: 20-lecie rzeźby głuchoniewidomych. (s. 1–4). Warszawa: Towarzystwo Pomocy Głuchoniewidomym, Zamek Królewski.
• Kozłowski, G. (opr.) (2007). Kronika wydarzeń, Dłonie i Słowo, 2(46), 37–40.
• Krukowski, W. (1995). [bt.]. W: Czy głuchoniewidomi mogą rzeźbić? (s. 2). Warszawa: Towarzystwo Pomocy Głuchoniewidomym.
• 32 Edyta Nieduziak
• Mendruń, J. (1995). [bt.]. W: Czy głuchoniewidomi mogą rzeźbić? (s. 3). Warszawa: Towarzystwo Pomocy Głuchoniewidomym.
• Nęcka, Cz. (2001). Psychologia twórczości. Gdańsk: GWP.
• Niestorowicz, E. (2007). Świat w umyśle i rzeźbie osób głuchoniewidomych. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Ostrzyżek, K. (2009). Wernisaż prac dolnośląskich głuchoniewidomych. Dłonie i Słowo, 3(55), 17–20.
• Paździor, M. (2001). Tworzenie w ciemności i ciszy. (s. 8–10). W: Tworzenie w ciemności i ciszy Warszawa: Towarzystwo Pomocy Głuchoniewidomym, Centrum Animacji Kultury.
• Podsiadły, A. (2008). „Widzieć przez sztukę...” Rzeźbiarskie plenery twórców nieprofesjonalnych w Orońsku w latach 1990–2008. (s. 7–8). W: Rzeźba głuchoniewidomych. Warszawa: Towarzystwo Pomocy Głuchoniewidomym.
• Popek, S. (2003). Człowiek jako jednostka twórcza. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Ptasznik, K. (2007). Rzeźba osób głuchoniewidomych. Dłonie i Słowo, 4, 36–38.
• Rzeźba głuchoniewidomych. (2008). Warszawa: Towarzystwo Pomocy Głuchoniewidomym.
• Shakenowa, E.K., Sirotkin S. (1995). [bt.]. W: Czy głuchoniewidomi mogą rzeźbić? (s. 9). Warszawa: Towarzystwo Pomocy Głuchoniewidomym.
• Sikorski, W. (2004). Bezsłowne komunikowanie się w psychoterapii. Kraków: Oficyna Wydawnicza IMPULS.
• Stanisławski, P. (2008a). Czuję, że żyję. Integracja, 5(92), 40–44.
• Stanisławski, P. (2008b). Dotyk wyobraźni. Integracja, 5(92), 46–49.
• Stryjecki R. (1995). Czy głuchoniewidomi mogą rzeźbić? W: Czy głuchoniewidomi mogą rzeźbić? (s. 10–12). Warszawa: Towarzystwo Pomocy Głuchoniewidomym.
• Stryjecki, R. (2002). Wieża Babel. W: Wystawa Rzeźby głuchoniewidomych, Międzynarodowe Biennale V Spotkania Teatralne „Terapia i Teatr” Łódź 16–19 maja 2002.
• Stryjecki, R. (2008a). Fenomen głuchoniewidomych rzeźbiarzy. W: Rzeźba głuchoniewidomych. Lublin: Towarzystwo Pomocy Głuchoniewidomym.
• Stryjecki, R. (2008b). Plener rzeźbiarski głuchoniewidomych 2008. Dłonie i Słowo, 3(51), 14–15.
• Stryjecki, R. (2008c). Wspomnienie o Henryku Kowalczyku (1940–2008). Dłonie i Słowo, 3(51), 9–13.
• Stryjecki, R. (2010a). Refleksje z okazji dwudziestolecia warsztatów rzeźbiarskich głuchoniewidomych. (s. 5–8). W: 20-lecie rzeźby głuchoniewidomych, Warszawa: Towarzystwo Pomocy Głuchoniewidomym, Zamek Królewski, pełny tekst dostępny na www.tpg.org.pl.
• Stryjecki, R. (2010b). Refleksje dotyczące oprowadzania po muzeach osób niewidomych. (s. 44–48). W: Gość niepełnosprawny w muzeum. Stalowa Wola: Muzeum Regionalne w Stalowej Woli.
• Sztuka litości (2010). Integracja, 1(100), 34–37.
• Towarzystwo Pomocy Głuchoniewidomym www.tpg.org.pl.
• Tworzenie w ciemności i ciszy. (2001). Warszawa: Towarzystwo Pomocy Głuchoniewidomym, Centrum Animacji Kultury.
• Zaorska, M. (red.) (2002). Edukacja i rehabilitacja osób głuchoniewidomych. Olsztyn: Wydawnictwo UWM.
• Zaorska, M. (red.) (2008) Komunikacja alternatywna osób głuchoniewidomych. Toruń: Akapit.
• Filmografia:
• Janasz, W. (1990). Dotyk.
• Kędzierski, P. (1999). Cisza, ciemność.