Aksjologiczny rozwój etyczny i jego implikacje duchowe w filozofii Karola Wojtyły

• Authors: Podgórski Ryszard A.

Title variants

EN

Axiological importance of spiritual life for ethical development in the philosophy of Karol Wojtyła

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The turn of the 20th century saw the origination of a tradition of analysing the nature of values (what is precious and good), i.e. what is value, what is its character? A postulate that explained the ontic status of values, the sources and mechanisms of origination of value, criteria of valuation, classification of values and – in a sociological meaning – the social functioning in culture and individual and social preferences of their accomplishment – all of this was an important issue. Wilhelm Windelband and Heinrich Rickert propagated the concept of axiology. Axiology won its renown thanks to the phenomenology of Edmund Husserl which – through the axiology of Max Scheler and Nicolai Hartmann, Dietrich von Hildebrand – breaks with the scientific anthropological vision of Auguste Comte. Therefore, when referring to phenomenology, Karol Wojtyła creates “adequate anthropology”. This multi-aspect Thomistic-phenomenological presentation of the human being by Karol Wojtyła has a significant axiological dimension for the development of spiritual life in the ethical personalism of Karol Wojtyła. This is the basis which we will use to ask the following question in this study: how does axiology influence the ethical and moral behaviour of a human being?

Keywords

EN

ethics; personalism; axiology

• Publisher: Wydawnictwo Diecezjalne Adalbertinum
• Journal: Studia Ełckie
• Year: 2018
• Volume: 20
• Issue: 1
• Pages: 21-40

Contributors

author

Podgórski Ryszard A.

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

References

• „Analecta Cracoviensia” 5-6(1973-74).
• Biesaga T., Personalizm etyczny K. Wojtyły, w: Encyklopedia filozofii polskiej, t. 2, red. A. Ma-ryniarczyk, Lublin 2011.
• Biesaga T., Spór o normę moralności, Kraków 1998.
• Biesaga T., Twórca personalizmu realistycznego, w: Testi Joannis Pauli II, red. S. Koperek, Kraków 2009.
• Buttiglione R., Kilka uwag o sposobie czytania „Osoby i czynu”, w: Antropologia, red. S. Jane-czek, Lublin 2010.
• Buttiglione R., Myśl Karola Wojtyły, Lublin 1996.
• Dec I., Transcendencja człowieka w przyrodzie. Ujęcie Mieczysława A. Krąpca OP i kard. Karola Wojtyły, Wrocław 2011.
• Galarowicz J., Człowiek jest osobą. Podstawy antropologii filozoficznej Karola Wojtyły, Kęty 1994.
• Galarowicz J., Fenomenologiczna etyka wartości. Ukryty blask dobra, Kraków 1997.
• Galarowicz J., W drodze do etyki odpowiedzialności, w: Fenomenologiczna etyka wartości (Max Scheler-Nicolai Hartmann-Dietrich von Hildebrand), t. 1, Kraków 1997.
• Gałkowski J. W., Pozycja filozoficzna kard. Karola Wojtyły, „Roczniki Filozoficzne” 75(1981).
• Granat W., Fenomen człowieka. U podstaw humanizmu chrześcijańskiego, Lublin 2007.
• Grondelski J. M., Sources for the Study of Karol Wojtyla’s Thought, w: K. L. Schmitz, At the Center of the Human Drama. The Philosophical Anthropology of Karol Wojtyła/Pope John Paul II, Washington 1993.
• Jan Paweł II, Do laureatów Pokojowej Nagrody Nobla. Poszanowanie wolności i godności czło-wieka warunkiem pokoju, w: Godność. Antologia tekstów, Kraków 2011.
• Kopycki P., Elementarz teologii ciała według Jana Pawła II, Częstochowa 2013.
• Kowalczyk S., Personalizm – podstawy, idee, konsekwencje, Lublin 2012.
• Le Bon G., Psychologia tłumu, Warszawa 1986.
• Mazur T., Kapryśni bogowie Sokratesa. Człowiek i świat wartości w tradycji filozofii zachodniej, Kęty 2008.
• McPherran M. L., Religia Sokratesa, Warszawa 2014.
• Piluś H., Problem osoby ludzkiej w ujęciu K. Wojtyły, „Humanitas” 5(1980).
• Podgórski R. A., Aksjologia idei Kościoła i etosu Ojczyzny w służbie biskupa polowego Tadeusza Płoskiego, Olsztyn 2016.
• Podgórski R. A., Doświadczenie osoby ludzkiej w filozofii Karola Wojtyły. Struktura doświad-czenia aksjologicznego, Olsztyn-Bydgoszcz 2017.
• Podgórski R. A., Historia myśli społecznej. Od antyku do współczesności, Poznań 2012.
• Podgórski R. A., Homo sociologicus w strukturze wartości, Rzeszów 2008.
• Podgórski R. A., Osoba ludzka w personalistycznej myśli Karola Wojtyły, w: Narracje postkryzy-sowe w humanistyce, red. D. Kotuła, A. Piórkowska, A. Potyrała, Olsztyn 2014.
• Podgórski R. A., Personalizm aksjologiczny. Wobec wyzwań współczesności, w: Zagrożone człowieczeństwo. Od źródeł zagrożeń do profilaktyki i wsparcia, red. A. Olbiński, M. Su-ska-Kuźmicka, Kraków 2015.
• Podgórski R.A., Filozofia personalistyczna Karola Wojtyły a alienacja współczesnego człowieka, w: Zmysły i doświadczenie – w kręgu filozofii religii, eed. F. Polakowski, K. Maciąg, Lu-blin 2017.
• Półtawski A., Człowiek, czyn a świadomość – według Karola Wojtyły, „Więź” 2-3(1979).
• Półtawski A., Po co filozofować? Ingarden-Wojtyła – skąd i dokąd?, Warszawa 2011.
• Stępień A. B., Kilka uwag o świadomości, „Roczniki Filozoficzne KUL” 19(1971), z. 1.
• Styczeń T., Bibliografia ważniejszych prac kard. K. Wojtyły, „Logos i Ethos”, Rozprawy filozo-ficzne, Kraków 1971.
• Styczeń T., Normatywna moc prawdy, czyli być sobą to przekraczać siebie. W nawiązaniu do Karola Wojtyły etyki jako antropologii normatywnej, „Ethos” 19(2006), nr 4.
• Szostek A., Antropologia „Redemptor hominis”, „Roczniki Filozoficzne” 33/34(1985/1986)2.
• Szostek A., Doświadczenie człowieka i moralności w ujęciu Kardynała Karola Wojtyły, „Znak” 32(1980).
• Tischner J., Etyka wartości i nadziei, w: Wobec wartości, red. J. A. Kłoczowski, J. Tischner, Poznań 1984.
• Wojtyła K., Apostoł, „Tygodnik Powszechny” 5(1949).
• Wojtyła K., Człowiek w polu odpowiedzialności, Paryż-Lublin 1991.
• Wojtyła K., Elementarz etyczny, Kraków 1979.
• Wojtyła K., Miłość i odpowiedzialność, Lublin 2001.
• Wojtyła K., Natura ludzka jako podstawa formacji etycznej, „Znak” 11(1959), nr 6.
• Wojtyła K., O humanizmie św. Jana od Krzyża, Kraków 2009.
• Wojtyła K., Ocena możliwości zbudowania etyki chrześcijańskiej przy założeniach systemu Maxa Schelera, w: Zagadnienie podmiotu moralności, seria: Człowiek i Moralność, t. 2, red.
• T. Styczeń, J. W. Gałkowski, A. Rodziński, A. Szostek, Lublin 2001.
• Wojtyła K., Osoba i czyn oraz inne studia antropologiczne, w: Człowiek i Moralność, t. 4, red.
• T. Styczeń, W. Chudy, J. W. Gałkowski, A. Rodziński, A. Szostek, Lublin 2011.
• Wojtyła K., Osoba i czyn, Kraków 1969.
• Wojtyła K., Osoba: Podmiot i wspólnota, „Roczniki Filozoficzne” 24(1976), z. 2, s. 5-39.
• Wojtyła K., Osoba: podmiot i wspólnota, „Roczniki Filozoficzne” 24(1976), z. 2.
• Wojtyła K., Podmiotowość i „to co nieredukowalne” w człowieku, „Analecta Husserliana” 1978.
• Wojtyła K., Problem doświadczenia w etyce, „Roczniki Filozoficzne” 17(1969), z. 2.
• Wojtyła K., Problem oderwania przeżycia od aktu w etyce na tle poglądów Kanta i Schelera,
• w: Zagadnienie podmiotu moralności, Lublin 1991.
• Wojtyła K., Wypowiedź na Synodzie w dniu 15 IX 1969, „Tygodnik Powszechny” 23(1969),
• nr 43.
• Wojtyła K., Zagadnienie katolickiej etyki seksualnej. Refleksje i postulaty, „Roczniki Filozoficzne” 13(1965), z. 2.