Artykuł koncentruje się na miejscu i znaczeniu aktywności ucznia edukacji wczesnoszkolnej oraz na wykorzystaniu metod aktywizujących w procesie dydaktyczno-wychowawczym. Przydatność tych metod w praktyce szkolnej jest nie do podważenia. Nie od dziś wiadomo, że w pierwszych latach zorganizowanej nauki największe efekty przynosi poznawanie przez działanie. Wykorzystując je w trakcie zajęć, przyczyniamy się między innymi do samodzielnego rozwijania myślenia dzieci, zgłaszania postulatów, podejmowania decyzji, planowania pracy, poszukiwania innych, niestandardowych rozwiązań. Dajemy im szansę na pogłębianie wiedzy dzięki propozycjom i różnym źródłom pozyskiwania informacji. W trakcie pracy, na zajęciach w klasie czy w terenie, uczniowie solidaryzują się, współpracują ze sobą nawzajem, wykazują się przy tym własnymi pomysłami i poszanowaniem propozycji innych. Nie boją się samodzielności, mozolnej i trudnej pracy oraz odpowiedzialności. Taki sposób działania, opierający się na twórczej aktywności, decyduje o maksymalizowaniu szans rozwojowych dziecka. W sytuacji tego typu przenosimy akcent z programu nauczania na osobę ucznia. Nauczyciel ma wspomagać uczącego się przez stwarzanie okazji do doświadczeń, wyrażania aktywności, samodzielnego przemyślenia problemu i ułożenia planu działania. Musi również pamiętać o tym, że wybór metody aktywizującej powinien się przyczynić do poszerzenia wiadomości, umiejętności i nawyków oraz wszechstronnie rozwijać osobowość dziecka. Aktywność i aktywizacja uczniów powinna być zatem w centrum zainteresowania nauczyciela. Jego świadomość, wiedza i zaangażowanie przyczyniają się do postrzegania ucznia jako wyjątkowego podmiotu, odgrywającego czynną rolę w realizacji zadań dydaktyczno-wychowawczych. Uczeń w swoich osobistych działaniach, wykorzystując doświadczenia zdobyte na zajęciach, w których stosowane są metody aktywizujące, oglądowe i słowne, staje się pełnowartościową, twórczą jednostką umiejącą podejmować wszelkie wyzwania, a następnie radzić sobie z nimi w codziennym życiu.
This article focuses on the role and importance of pupil activity during early childhood education, and on the use of activating methods in the educational process. The usefulness of these methods in school practice is clear, because it is widely known that learning by doing brings the best results in the first school years. By using such methods during classes, we contribute, among other things, to the independence of children as regards thinking, putting forward proposals, decision-making, planning and searching for other non-standard solutions. We provide them with a chance to deepen their knowledge, drawing on different sources of information. During their work in the classroom or in the field, pupils must sympathize and cooperate with one another, presenting their own ideas and treating the proposals of others with due respect. They cannot afford to be afraid of independence, hard and difficult work, and responsibility. This approach, based on creative activity, maximizes the opportunities for the child's development. In such a situation, the focus of the curriculum shifts to the pupil as a person. The teacher is supposed to assist the pupil by creating opportunities for gaining new experience, for commitment, for self-reflection and for preparing a plan of action. The teacher must be aware that the choice of activating methods should contribute to an increase in knowledge, skills and habits, as well as to changes (at least in a widely construed sense) to the actual personality of the pupil. Therefore, the activity and activation of pupils should be the focus for the teacher. Awareness, knowledge and commitment contribute to the perception of the pupil as a unique link, playing an active role in the implementation of tasks. The hope is that such pupils will make use of the experience gained thus during classes in their subsequent activities.