Konkordat podpisany ze Stolicą Apostolską w 1993 r. jako źródło prawa w Rzeczypospolitej Polskiej

• Authors: Banaszkiewicz Adam

Title variants

EN

Concordat entered into with the Holy See in 1993 as a source of law of the Republic of Poland

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Konkordat podpisywany przez Stolicę Apostolską i dane państwo świeckie to dokument regulujący całokształt stosunków pomiędzy tymi podmiotami. Artykuł omawia problematykę Konkordatu zawartego przez Rzeczpospolitą Polską ze Stolicą Apostolską w 1993 r. (a obowiązującego od roku 1998) jako źródła prawa w Polsce. W pierwszej kolejności ogólnie przybliżono zagadnienie umów międzynarodowych (traktatów), z uwzględnieniem specyfiki konkordatów jako jednego z rodzajów takich umów. Następnie zaprezentowano definicję terminu „konkordat” i jej ewolucję na przestrzeni dziejów, która była skutkiem zmiany statusu prawnego Watykanu oraz Stolicy Apostolskiej, w konsekwencji czego konkordaty stały się porozumieniami zawieranymi między suwerennymi podmiotami prawa międzynarodowego. Pokrótce omówiono również teorie konkordatowe, ze szczególnym uwzględnieniem obowiązującej teorii konwencji międzynarodowej. W dalszej części tekstu omówione zostały: historia (krótko przedstawiono okoliczności towarzyszące zawarciu, m.in. nawiązano do kwestii spełnienia wymagań prawa polskiego przy ratyfikacji), cele, charakter i treść omawianego porozumienia. Głównym zamierzeniem rozważań było przeanalizowanie zasad, na których opierają się relacje między państwem polskim a Kościołem katolickim, co stanowi istotę i uzasadnienie związania się konkordatem przez strony, przy jednoczesnym uwzględnieniu koncepcji i istoty państwa świeckiego. Wśród zagadnień poruszonych w tekście wymienić należy problematykę ewentualnej kolizji postanowień konkordatowych z przepisami prawa polskiego. W podsumowaniu zawarte zostały wnioski autora dotyczące realizacji założonych przez strony celów w perspektywie blisko dwudziestu lat obowiązywania przedmiotowego dokumentu.

EN

A concordat between the Holy See and a lay state is a document regulating the relationships between the two subjects. This article discusses the Concordat entered into by the Republic of Poland and the Holy See in 1993 (in force as of 1998) as one of the sources of law in Poland. First, the issue of international agreements (treaties) is described with particular attention given to the specifics of a concordat as an international agreement. Next, the term ‘concordat’ is defined and its evolution over the centuries presented as a consequence of the change in the legal status of the Vatican and the Holy See, in result of which concordats became agreements between sovereign subjects of international law. Certain concordat theories have been subsequently analysed, with particular focus put on the binding theory of an international convention. The second part of the article focuses on the history of the institution of a concordat (including the circumstances accompanying its conclusion such as the requirement of compliance with e.g. the laws in Poland), its purpose, character and content. The main goal of the considerations was to analyse the principles upon which the relationships between the Polish state and the Catholic church have been based. Those relationships constituted the essence of the reasons for entering into the Concordat by the Polish state. Although the concluded Concordat maintains and provides for all essential elements characterising a lay state, a potential collision of its provisions and the provisions of Polish law have been signalled. The article ends with an overview of the realisation of the goals foreseen in the Concordat after almost twenty years of its coming into force.

Keywords

PL

Konkordat; umowa międzynarodowa; Stolica Apostolska; Kościół katolicki; wolność religii

EN

Concordat; international treaty; Holy See; Catholic Church; freedom of religion

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Studia Prawa Publicznego
• Year: 2015
• Issue: 4(12)
• Pages: 123-153

Contributors

author

Banaszkiewicz Adam

• Uniwersytet Szczeciński

References

• Agneża W., Wybrane kategorie polityki zagranicznej w ujęciu autorów radzieckich, w: Polityka zagraniczna państwa socjalistycznego, pod red. E.J. Pałygi, W.J. Szczepańskiego, Warszawa 1983.
• Banaszkiewicz A., Umowa międzynarodowa jako źródło prawa administracyjnego, „Przegląd Prawa i Administracji” t. LVII, 2003.
• Boć J. (red.), Prawo administracyjne, Wrocław 2000.
• Borecki P., Autonomia Kościołów i innych związków wyznaniowych we współczesnym prawie polskim, „Przegląd Religioznawczy” 2011, nr 3(241).
• Borecki P., Respektowanie polskiego konkordatu z 1993 r. – wybrane problemy, „Przegląd Religioznawczy” 2013, nr 1(247).
• Czaja J., Prawnomiędzynarodowy status Watykanu, Warszawa 1983.
• Góralczyk W., Prawo międzynarodowe publiczne w zarysie, Warszawa 1999.
• Góralski W., O czym mówi Konkordat?, w: Prawda o Konkordacie, pod red. W. Góralskiego, Częstochowa 1994.
• Góralski W., Orzekanie w sprawach małżeńskich według Konkordatu, w: Prawda o Konkordacie, pod red. W. Góralskiego, Częstochowa 1994.
• Grześkowiak A., Konkordat a prawo do religii, w: Prawda o Konkordacie, pod red. W. Góralskiego, Częstochowa 1994.
• Haliżak E., Kuźniar R., Stosunki międzynarodowe. Geneza, struktura, dynamika, Warszawa 2006.
• Klafkowski A., Prawo międzynarodowe a Stolica Apostolska, „Życie i Myśl” 1963, nr 11–12.
• Krukowski J., Konkordat polski – znaczenie i realizacja, Lublin 1999.
• Krukowski J., O naturze nowego Konkordatu, w: Prawda o Konkordacie, pod red. W. Góralskiego, Częstochowa 1994.
• Krukowski J., Polskie prawo wyznaniowe, Warszawa 2005.
• Kukułka J., Traktaty sąsiedzkie Polski Odrodzonej, Wrocław 1998.
• Kurski J., Czyj Konkordat, „Gazeta Wyborcza” 28 I 1994.
• Pietrzak M., Model stosunków państwo–Kościół w świetle ustaw wyznaniowych z 17 maja 1989 roku, w: Kościół i prawo, t. 12, pod red. J. Krukowskiego, F. Lempy, F.J. Mazurka, Lublin 1994.
• Pietrzak M., Prawo wyznaniowe, Warszawa 2003.
• Samerek P., Stolica Apostolska, w: Polityka zagraniczna RP 1989–2002, pod red. R. Kuźniara, K. Szczepanika, Warszawa 2002.
• Skrzydło W., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 1999.
• Skubiś I., Od Redakcji, w: Prawda o Konkordacie, pod red. W. Góralskiego, Częstochowa 1994.
• Skubiś I., Wywiad z bp. A. Orszulikiem, „Tygodnik Katolicki Niedziela” 1 VIII 1993 r., nr 31.

Notes

PL

I. Artykuły

EN

I. Papers

Identifiers

DOI

10.14746/spp.2015.4.12.6