Nowa funkcja w starych murach – rewitalizacja terenów fortecznych jako szansa na rozwój i promocję na wybranych przykładach

• Authors: Ewa Wojtoń

Title variants

EN

New Functions within the Old City Walls: Revitalization of Fortress Structures as a an Opportunity for Development and Promotion, Using Selected Examples

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Tereny poforteczne bardzo długo pozostawały na marginesie zainteresowań specjalistów różnych dziedzin. Obecnie podlegają procesom rynkowym – zmienia się ich stan prawny, własnościowy. Może to być dla nich zarówno szansą, jak i sporym zagrożeniem. Obiekty militarne nie są też najczęściej postrzegane przez społeczeństwo jako odznaczające się szczególnymi wartościami estetycznymi, co dodatkowo komplikuje ich sytuację. Od kilku lat zmienia się tendencja do ich niszczenia lub przyzwalania na dewastację. Przełomem była druga połowa lat 90. XX w., kiedy to zaczęto prace nad programami ochrony i zagospodarowaniem najważniejszych twierdz na ziemiach polskich. Zaczęto wytyczać trasy turystyczne po obiektach fortecznych, otwierać hotele i schroniska młodzieżowe, muzea i kawiarnie. Ciągle jednak w Polsce występuje duży dysonans pomiędzy znacznym potencjałem, jaki posiadamy w zakresie turystyki militarnej, a słabo rozwiniętą ofertą turystyczną i nie do końca przemyślaną promocją. Rozwój turystyki obiektów powojskowych dopiero od niedawna zaczyna dotyczyć Polski. Może on przynieść istotne korzyści ekonomiczne, zaś znalezienie właściwej funkcji, odpowiednia akcja promocyjna i informacyjna, mogą doprowadzić do tego, że staną się one atrakcją dla odwiedzających i spowodują wzrost gospodarczy regionu i podniesienie poziomu życia mieszkańców.

EN

For a long time fortifications were on the margin of interests of different types of specialists. Now we could observe the situation in Poland is changing, because of free market (regards as well ownership as legal status). That situation could be simultaneously a chance or a threat. The biggest problem is with XIXth and XXth century military objects, because of their dimension. They should be treated as a whole, but it is hardly possible. Fortifications are considered by the societies rather as a source of building materials than a valuable monuments. But it is going to be better. Taking into consideration number of styles and schools of architecture, fortifications in Poland seem to be of a big potential for tourism and could raise up the living standard. The 90s of the XXth century became a breakthrough, management plans, protection programmes were created. Also tourist routes, culture and recreation parks, hotels, museums, restaurants were opened in previous military buildings. But co-operation between local and central governments and support from local societies is needed.

Keywords

PL

rewitalizacja; rozwój; tereny poforteczne; turystyka militarna; twierdza; park kulturowy

EN

revitalization; development; promotion; fortification areas; military tourism; fortress; cultural park

• Publisher: Instytut Rozwoju Miast
• Journal: Problemy Rozwoju Miast
• Year: 2012
• Issue: 4
• Pages: 77-91

Dates

published

2012-12

Contributors

author

Ewa Wojtoń

• Międzynarodowe Centrum Kultury Kraków

References

• Brzoskwinia W., Leśniewicz-Kosturski J., Mikulski M. J., Środulska-Wielgus J., Wielgus K., 2005, Inicjatywa obywatelska Otwarta Twierdza: strategia oraz założenia programu ochrony i rewitalizacji Twierdzy Kraków na lata 2005-2015. Fundacja Ochrony Zabytków Techniki i Dziedzictwa Kulturowego Janus, Kraków.
• Idzikowski T., Wielgus T. K., 2011, Rewaloryzacja krajobrazu warownego Twierdzy Przemyśl. Renowacje i Zabytki nr 1, Kraków.
• Janczykowski J., 2002, Z problematyki adaptacji krakowskich fortów. UMK, Oddział Ochrony Zabytków, Kraków.
• Jędrysiak T., Rohrscheidt A.M. von, 2011, Militarna turystyka kulturowa. Polskie Wyd. Ekonomiczne, Warszawa.
• Klupsz. L., 2007, Ochrona krajobrazu fortecznego, [w:] Przyroda i miasto, t. 10, cz. 2. Wyd. Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Warszawa.
• Lokalny program rewitalizacji miasta Giżycko, 2010, Giżycko. 7. Lokalny program rewitalizacji miasta Przemyśla na lata 2010-2015. 2011, Zał. nr 1 do Uchwały Nr 40/2011 Rady Miejskiej w Przemyślu z dnia 31 marca 2011 r.
• Molski P., 2007, Forteczne parki kulturowe. Specyfika lokalna a formuła parku, [w:] Zabytki architektury obronnej: ochrona, zagospodarowanie, zarządzanie, pr. zbior., Wyd. PKN ICOMOS, Urząd Gminy Stoszowice, Forteczny Park Kulturowy w Srebrnej Górze, Srebrna Góra.
• Molski P., 2000, Współczesne koncepcje ochrony architektury obronnej, [w:] Badania i ochrona zabytków architektury w Polsce w XX wieku. Materiały konferencji naukowej zorganizowanej staraniem Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, Generalnego Konserwatora Zabytków i Towarzystwa Opieki nad Zabytkami w stulecie urodzin Profesora Jana Zachwatowicza w dniu 4 marca 2000 r. Oficyna Wyd. Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, Warszawa.
• Program opieki nad zabytkami Gminy Miejskiej Kraków na lata 2010-2014. 2010, Kraków.
• Rohrscheidt A. M. von, 2009. Polska: największe muzeum fortyfikacji na wolnym powietrzu w aspekcie rozwoju turystyki kulturowej. Turystyka Kulturowa [czasopismo internetowe], nr 2.
• Strategia rozwoju turystyki dla Miasta Przemyśla na lata 2008-2015, 2007, Polska Agencja Rozwoju Turystyki SA, Warszawa.
• Strategia rozwoju turystyki województwa podkarpackiego 2007-2013, 2006, Polska Agencja Rozwoju Turystyki SA, Warszawa.
• Strategia sukcesu Miasta Przemyśla. Zał. nr 1 do Uchwały Nr 168/2012 Rady Miejskiej w Przemyślu z dnia 28 czerwca 2012 r.
• Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta Przemyśla: aktualizacja 2004/2005. Cz. 3. Kierunki zagospodarowania przestrzennego. Zał. nr 1 do Uchwały Nr 26/2006 Rady Miejskiej w Przemyślu z dnia 23 lutego 2006 r.
• Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Giżycko. Kierunki zagospodarowania przestrzennego (tekst ujednolicony). Zał. nr 1 do Uchwały Nr IX/32/11 Rady Miejskiej w Giżycku z dnia 27 kwietnia 2011 r.
• Studium wykonalności dla terenu Twierdzy Boyen w Giżycku. 2009, przygotowane dla Gminy Miejskiej Giżycko przez IPG Sp. z o.o., INW-EKO Consult. Kraków-Zielonki.
• Środulska-Wielgus J., Wielgus K., Obrona Twierdzy Kraków, [w:] Gazeta Krakowska, 28 października 2011, Kraków.
• Środulska-Wielgus J., Wielgus K., Tatar M., 2007, Przemyśl – wspólna twierdza, [w:] Nasz Bug. Tworzenie warunków dla rozwoju obszarów przygranicznych Polski i Ukrainy poprzez waloryzację i ochronę dziedzictwa kulturowego i naturalnego, Lublin 26-27 listopada 2007 [mps].
• Uchwała Nr CXIX/1294/06 Rady Miasta Krakowa z dnia 25 października 2006 Ramowyprogram ochrony i rewitalizacji zespołu historyczno-krajobrazowego Twierdzy Kraków.
• Uchwała nr XV/174/03 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 22 grudnia 2003 r. w sprawie uchwalenia Planu zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego.
• Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, Dz. U. nr 162, poz. 1568, z dnia 23 lipca 2003