W poszukiwaniu teorii szkoły

• Authors: Januszewska Edyta , Kulesza Marta , Kwiatkowski Michał , Odrowąż-Coates Anna , Perkowska-Klejman Anna , Wiatr Marta

Title variants

EN

In search of school theory

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Niniejszy artykuł jest efektem wspólnych wysiłków naukowych Zespołu Pedagogiki Społecznej Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie. Autorzy analizują szkołę wielopłaszczyznowo i interdyscyplinarnie, przedstawiając wybrane ramy teoretyczne, w jakich można interpretować i badać szkołę. Choć nie są one wyczerpujące, pomagają w zakotwiczeniu procesów konceptualizacji dalszych badań empirycznych nad szkołą. Artykuł ukazuje jak ważnym społecznie, wszechobecnym i złożonym zagadnieniem jest szkoła, widziana z wielu perspektyw poznawczych.

EN

This article is the result of the joint scientific efforts of the staff of the Social Pedagogy Departmental at the Maria Grzegorzewska Academy of Special Education in Warsaw. The authors carry out a multifaceted, interdisciplinary analysis of schools and present selected theoretical frameworks, instrumental in the interpretation and exploration of individual research cases. These frameworks are not intended to be exhaustive, but should be useful in the anchoring of the conceptualization processes when planning further empirical school research. The article highlights the social importance of school, its omnipresence and complexity, studied through the lens of multiple cognitive perspectives.

Keywords

PL

szkoła; teoria; koncepcja; system edukacji

EN

school; theory; concept; education system

• Publisher: Pedagogium Wyższa Szkoła Nauk Społecznych w Warszawie
• Journal: Pedagogika Społeczna
• Year: 2015 (R. XIV)
• Issue: 3(57)
• Pages: 89-112

Dates

published

2015-09-30

Contributors

author

Januszewska Edyta

• Akademia Pedagogiki Specjalnej w Warszawie

author

Kulesza Marta

• Akademia Pedagogiki Specjalnej w Warszawie

author

Kwiatkowski Michał

• Akademia Pedagogiki Specjalnej w Warszawie

author

Odrowąż-Coates Anna

• Akademia Pedagogiki Specjalnej w Warszawie

author

Perkowska-Klejman Anna

• Akademia Pedagogiki Specjalnej w Warszawie

author

Wiatr Marta

• Akademia Pedagogiki Specjalnej w Warszawie

References

• Adeyemo D.A. (2005), The buffering effect of emotional intelligence on the adjustment of secondary school students in transition, „Electronic Journal of Research in Educational Psychology”, nr 6-3(2).
• Argyris Ch., Schon D. (1978), Organizational Learning: A Theory of Action Perspective, Addison Wesley, Reading.
• Alexander P.A., Winne P.H. (red.) (2006), Handbook of educational psychology, Erlbaum, Mahwah, NJ.
• Anderson L.W., Krathwohl D.R.A. (2001), Taxonomy for Learning, Teaching, and Assessing: A Revision of Bloom’s Taxonomy of Educational Objectives, Allyn & Bacon, Boston.
• Appelbaum R., Chambliss W. (1997), Sociology: A brief introduction, Longman, New York.
• Bagrowicz J. (2001), Nauczyciele, rodzice, uczniowie – wspólnotą wychowującą, [w:] Szkoła katolicka na przełomie wieków, Sowiński A., Dymer A. (red.), Agencja Wydawnicza „Kwadra”, Szczecin.
• Barnard C.I. (1956), Organization and Management: Selected Papers, Harvard University Press, Cambridge.
• Bauman Z. (2004), Życie na przemiał, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
• Berg G. (1989), Educational reform and teacher professionalism, „Journal of Curriculum Studies”, nr 21(1).
• Berg G. (2007), From structural dilemmas to institutional imperatives: a descriptive Theory of the school as an institution and of school organizations, „Journal of Curriculum Studies”, nr 39(5).
• Bertalanffy L. von (1968), General system theory: Essays on its foundation and development, George Braziller, New York.
• Blinder A.S., Morgan J. (2005), Are two heads better than one? Monetary policy by Committee, „Journal of Money, Credit and Banking”, Vol. 37, nr 5.
• Blömeke S., Herzig B. (2009), Schule als gestaltete und zu gestaltende Institution – ein systematischer Überblick über aktuelle und historische Schultheorien, [w:] Handbuch Schule. Theorie-Organisation-Entwicklung, Blömeke S., Bohl Th., Haag L., Lang-Wojtasik G., Sacher W. (red.), Klinkhardt, Bad Heilbrunn, Stuttgart.
• Bois-Reymond M. du, Sunker H., Kruger H. (2001), Childhood in Europe. Approaches-Trends-Finding, Peter Lang, New York, Washington.
• Bourdieu P. (1998), Elite school in the field of power, Polity Press, Cambridge.
• Bourdieu P., Passeron J.-C. (1990), Reprodukcja. Elementy teorii nauczania, PWN, Warszawa.
• Bransford J., Stevens R., Schwartz D., Meltzoff A., Pea R., Roschelle J., et al. (2006), Learning theories and education: Toward a decade of synergy, [w:] Handbook of educational psychology, Alexander P.A., Winne P.H. (red.), Erlbaum, Mahwah, NJ.
• Bronfenbrenner U., Morris P.A. (2006), The bioecological model of human Development, [w:] Handbook of child psychology, Vol. I, Theoretical models of human development, Lerner R.M. (red.), John Wiley and Sons, New Jersey.
• Chiappetta M. (1953), Historiography and Roman Education, „History of Education Journal”, nr 4(4).
• Chrobak S. (2007), Szkoła wspólnotą wychowującą, [w:] W trosce o rodzinę. W poszukiwaniu prawdy, dobra i piękna, Ryś M., Jankowska M. (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa.
• Coleman J.S. (1959), Academic Achievement and the Structure of Competition, „Harvard Education Review”, nr 29(4).
• Coleman J.S. (1997), Redesigning American Education, Westview, Boulder.
• Cooper B.S., Fusarelli L.D., Randall E.V. (2003), Better Policies, Better Schools: Theories and Applications, Pearson, New York.
• Deal T.E. (1985), The symbolism of effective schools, „The Elementary School Journal”, nr 85(5).
• Dewey J. (1938), Experience and Education, Collier-MacMillan Canada Ltd., Toronto.
• Dobrowolska B. (2012), Scholiologia – o szkole interdyscyplinarnie, „Życie Szkoły”, nr 11.
• Duncan R., Weiss A. (1979), Organizacional Learning: Implications for Organizacional Design, „Research in Organizational Behavior” t. 1.
• Dylak S. (2013), Architektura wiedzy w szkole, Difin, Warszawa.
• Dylak S. (2000), Wprowadzenie do konstruowania szkolnych programów nauczania, PWN, Warszawa.
• Eder F. (1989), Das Schul – und Klassenklima in der Wahrnehmung hochleistungsdisponierter Schüler, „Zeitschrift für Pädagogische Psychologie”, nr 3.
• Eder F. (1996), Schul- und Klassenklima. Ausprägung, Determinanten und Wirkungen des Klimas an höheren Schulen, Studien Verlag, Innsbruck–Wien.
• Edwards O.W. (2009), A choice theory teaching and learning model for working with children of prisoners, „Educational Psychology in Practice”, nr 25(3).
• Ekiert-Oldroyd D. (2005), Wizje szkoły w raportach OECD a dylematy kształcenia nauczycieli, [w:] Edukacja – szkoła – nauczyciele. Promowanie rozwoju ucznia, Kuźma J., Morbitzer J. (red.), AP, Kraków.
• Epstein J.L., McPartland J.M. (1978), The concept and measurement of the quality of school life, „American Educational Research Journal”, nr 13.
• Feinberg W., Soltis J.F. (2000), Szkoła i społeczeństwo, WSiP, Warszawa.
• Fend H. (1977), Schulklima: Soziale Einflußprozesse in der Schule, Weinheim–Basel, Beltz.
• Fend H. (1981), Theorie der Schule. U&S Verlag, München.
• Fend H. (2008), Die Neue Theorie der Schule. Einführung in das Verstehen von Bildungsszstemen, VS für Sozialwissenschaften, Wiesbaden.
• Fleck L. (1986), Powstanie i struktura faktu naukowego, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin.
• Folkierska A. (1988), [recenzja] Teoretyczne podstawy pedagogiki, S. Palka(red.), „Kwartalnik Pedagogiczny”, nr 3–4.
• Franklin C., Harris M.B., Allen-Meares P. (2006), The school services sourcebook: A Guide for school-based professionals, Oxford University Press, New York.
• Franković D.P. (1970), The school as a social institution. Prospects in Education, „Quarterly bulletin”, UNESCO, nr 1(2).
• Gardner H. (1983), Frames of Mind: The Theory of Multiple Intelligences, Basic, New York.
• Giddens A. (2005), Socjologia, PWN, Warszawa.
• Glasser W. (1969), Schools without Failure, Harper and Row, New York.
• Glasser W. (1998a), Choice theory in the classroom, Harper Collins, New York.
• Glasser W. (1998b), The Quality School, Harper Collins, New York.
• Glasser W. (2005), Choice theory, Harper Collins, New York.
• Goffman E. (1971), Asylums: Essays on the Social Situation of Mental Patients and Other Inmates, Penguin Books, Great Britain.
• Gołaszewski T. (1977), Szkoła jako system społeczny, PWN, Warszawa.
• Göppel R., Hirblinger H. (2010), Einleitung, [w:] Schule als Bildungsort und „emotionaler Raum”. Der Beitrag der psychoanalytischer Pädagogik zu Unterrichtsgestaltung und Schulkultur, Göppel R., Hirblinger A., Hirblinger H., Würker A. (red.), Opladen, Budrich.
• Gutek G.L. (2003), Filozoficzne i ideologiczne podstawy edukacji, GWP, Gdańsk.
• Hejnicka-Bezwińska T. (2003), Pedagogika pozytywistyczna, [w:] Pedagogika, t. 1, Kwieciński Z., Śliwerski B. (red.), PWN, Warszawa.
• Hiatt-Michael D. (2001), Promising Practices for Family Involvement in School, Information Age Publishing, Greenwich.
• Hiner N.R. (1973), The Cry of Sodom Enquired Into: Educational Analysis in Seventeenth-Century New England, „History of Education Quarterly”, nr 13.
• Hunter I. (1994), Rethinking the school: Subjectivity, Bureaucracy, Criticism, Allen & Unwin Pty Ltd, St Leonards.
• Januszewska E. (2002), Dojrzewanie do wolności w wychowaniu. Rzecz o A.S. Neillu, Wydawnictwo APS, Warszawa.
• Joseph S. (red.) (1999), A Voice for the Child. The inspirational words of Janusz Korczak, Thorsons, London.
• Keuffer J., Trautmann M. (2010), Institution und Schulkultur, [w:] Handbuch Schulentwicklun, Bohl T., Helsper W., Holtappels H.G., Schnelle C. (red.), Klinkhardt Verlag, Bad Heilbrunn.
• Klafki W. (1973). Studien zur Theorie der Schule, Kösel-Verlag, München.
• Klus-Stańska D. (2010), Ciągłość i zmiana czy bierność i niekontrolowane odruchy – w którym kierunku zmierza szkoła?, [w:] Ciągłość i zmiana w edukacji szkolnej – społeczne i wychowawcze obszary napięć, Surzykiewicz J., Kulesza M. (red.), Wydawnictwo UŁ, Łódź.
• Korczak J. (1993), Jak kochać dziecko. Momenty wychowawcze. Prawo dziecka do szacunku, [w:] Dzieła, t. 7, Oficyna Wydawnicza Latona, Warszawa.
• Kramp W. (1973), Studien zur Theorie der Schule, Kösel Verlag, München.
• Kuhn T. (1968), Struktura rewolucji naukowych, Fundacja Aletheia, Warszawa.
• Kulesza M. (2011), Klimat szkoły a zachowania agresywne i przemocowe uczniów, Wydawnictwo UŁ, Łódź.
• Kuźma J. (2005), Nauka o szkole. Studium monograficzne. Zarys koncepcji, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
• Kuźma J. (2013), Nauka o szkole. Teorie i wizje przyszłej szkoły, „Roczniki Pedagogiczne”, nr 2.
• Kwieciński Z. (2011), Problem pedagogii nurtów głównych i pobocznych, [w:] Nurty pedagogiki. Naukowe, dyskretne, odlotowe, Jaworska-Witkowska M., Kwieciński Z. (red.), Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
• Langenohl A. (2008), Schule als Organisation, [w:] Lehr(er)buch Soziologie. Für die pädagogischen und soziologischen Studiengänge, t. 2, Willems H. (red.), VSVerlag für Sozialwissenschaften, Wiesbaden.
• Lemert C. (1993), Social Theory, Westview Press, The Multicultural and Classic Readings, Boulder–Oxford–San Francisco.
• Lombardelli C., Proudman J., Talbot J. (2005), Committees versus individuals: an experimental analisys of monetary policy decision making, „International Journal of Central Banking”, Vol. 1, nr 1.
• Long A.A. (1986), Hellenistic Philosophy: Stoics, Epicureans, Sceptics, Duckworth, London.
• Luhmann N. (2007), Systemy społeczne. Zarys ogólnej teorii, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków.
• Majka J. (1982), Filozofia społeczna, Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej TUM, Warszawa.
• Mattern K.D., Shaw E.J., Kobrin, J.L. (2010), Academic fit: Is the right school the best school or is the best school the right school?, „Journal of Advanced Academics”, nr 21.
• McLaren P. (1986), Schooling as a Ritual Performance: Towards a Political Economy of Educational Symbols and Gestures, Routledge & Kegan Pau, London-Boston.
• McLaren P. (1989), Life in Schools: An Introduction to Critical Pedagogy in the Foundations of Education, Longman, New York.
• Mendel M. (red.) (2006), Pedagogika miejsca i pedagogika na miejsca wrażliwa, [w:] Pedagogika miejsca, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP, Wrocław.
• Merton R. (2002), Teoria socjologiczna i struktura społeczna, PWN, Warszawa.
• Mondale S. (2002), School: The Story of American Public Education, Beacon Press, Boston.
• North D.C. (1990), Institutions, Institutional Change, and Economic Performance, Cambridge University Press, Cambridge.
• Nowak M. (1997), Personalistyczna koncepcja szkoły i dydaktyki, Roczniki Nauk Społecznych TN KUL, t. XXV, z. 2.
• Nowosad, I. (2003), Perspektywy rozwoju szkoły. Szkice z teorii szkoły, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa.
• Nuthall G., Alton-Lee A. (1990), Research on teaching and learning: Thirty years of change, „Elementary School Journal”, nr 90.
• Odrowąż-Coates A. (2014), Public Education in Finland. Towards Attainable, Egalitarian and Individuality Focused Model of Teaching and Learning Process, [w:] European Education (and Training) Systems, Juszczyk S. (red.), Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
• Odrowąż-Coates A., Kwiatkowski M. (red.) (2014), Przyszłość edukacji i społeczeństwa oczami badaczy społecznych, Wydawnictwo APS, Warszawa.
• Okoń W. (2001), Nowy słownik pedagogiczny, Wydawnictwo Akademickie „ŻAK”, Warszawa.
• Orthner D.K., Bowen G.L. (2004), Strengthening practice through Results Management, [w:] Handbook of Practice Based Research, Roberts A.R., Yeager K. (red.), Oxford University Press, New York.
• Pilch T. (1979), Wychowanie i środowisko, WSiP, Warszawa.
• Polak K. (2007), Kultura szkoły, od relacji społecznych do języka uczniowskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Popkewitz T. (2013), The sociology of education as the history of the present: fabrication, difference and abjection, „Studies in the Cultural Politics of Education”, nr 34(3).
• Purkey S., Smith M. (1983), Effective schools: a review, „The Elementary School Journal”, nr 83(4).
• Radlińska H. (1935), Stosunek wychowawczy do środowiska społecznego. Szkice z pedagogiki społecznej, Warszawa.
• Ratajka Z. (2009), Szkoła w perspektywie XXI wieku. Teraźniejszość – przyszłość, Wydawnictwo Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego J. Kochanowskiego, Kielce.
• Radziewicz J. (1983), Działalność wychowawcza szkoły. Wstęp do badań systemowych, WSiP, Warszawa.
• Rubacha K. (2008), Budowanie teorii pedagogicznych, [w:] Pedagogika, PWN, Kwieciński Z., Śliwerski B. (red.), Warszawa.
• Saldana J. (2013), Power and Conformity in Today’s Schools, „International Journal of Humanities and Social Science”, nr 3(1).
• Salomon G. (1993), Distributed cognitions: psychological and educational considerations, Cambridge University Press, New York.
• Sandison H. (1886), The theory of the school, Department of Psychology and Didactics, Indiana State Normal School, Terre Haute Ind., Indiana, USA.
• Sawisz A. (1989), Szkoła a system społeczny, WSiP, Warszawa.
• Schein E. (1985), Organizational Culture and Leadership, Jossey-Bass Publishers, San Francisco.
• Schulz R. (1992), Szkoła – instytucja, system, rozwój, Edytor, Toruń.
• Schulz R. (1996), Antropologiczne podstawy wychowania, Wydawnictwo Akademickie „ŻAK”, Warszawa.
• Senge P., Cambron-McCabe N., Lucas T., Smith B., Dutton J., Kleiner A. (2000), Schools that learn: A fifth discipline field book for educators, parents, and everyone who cares about education, Doubleday, New York.
• Smolińska-Theiss B. (2014), Dzieciństwo jako status społeczny. Edukacyjne przywileje dzieci klasy średniej, Wydawnictwo APS, Warszawa.
• Stummbaum M., Stein M. (2010), Szkoła całodzienna? – pytanie o możliwości wyrównywania szans dzieci w edukacji na podstawie niemieckich doświadczeń, [w:] Ciągłość i zmiana w edukacji szkolnej – społeczne i wychowawcze obszary napięć, Surzykiewicz J., Kulesza M. (red.), Wydawnictwo UŁ, Łódź.
• Szmidt K.J. (2010), Demitologizacja romantycznej wizji szkoły twórczej – w trosce o świadome nauczanie umiejętności twórczych, [w:] Ciągłość i zmiana w edukacji szkolnej – społeczne i wychowawcze obszary napięć, Surzykiewicz J., Kulesza M. (red.), Wydawnictwo UŁ, Łódź.
• Szołtysek A. (1998), Filozofia wychowania, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
• Śliwerski B. (2005), Współczesne teorie i nurty wychowania, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
• Śliwerski B. (red.) (2006), Wprowadzenie do pedagogiki, [w:] Pedagogika. Podstawy nauk o wychowaniu, t. 1, GWP, Gdańsk.
• Tillmann K.J. (red.) (1987), Theorie der Schule – eine Einführung, [w:] Schultheorien, Bergamann und Helbig, Hamburg.
• Tillmann K-J. (1993), Schultheorie zwischen pädagogischer Selbstkritik, sozialwissenschaftlichen Einwanderungen und metatheoretischen Fluchtbewegungen. „Die deutsche Schule” nr 85(4).
• Turner H.J., (2004), Struktura teorii socjologicznej, PWN, Warszawa.
• Uryga D., Wiatr M. (2015), Quasi-szkoły – nowe przedsięwzięcia rodzicielskie na obrzeżu systemu oświaty, „Pedagogika Społeczna”, nr 3.
• Wallin E., Berg G. (1982), The school as an organization, „Journal of Curriculum Studies”, nr 14(3).
• Wiatr M. (2013), Przemiany refleksyjności współczesnych rodziców, „Przegląd Pedagogiczny”, nr 2.
• Willower D.J., Eidell T.L., Hay W.K. (1967), The school and pupil control ideology, „The Pennsylvania State University Studies” No. 24.
• Woleński J. (2002), Teoria, [w:] Encyklopedia socjologii, t. 4, Oficyna Naukowa, Warszawa.
• Wroczyński R. (1985), Pedagogika społeczna, PWN, Warszawa.
• Wynne E.A. (1980), Looking at schools: Good bad, and indifferent, Mass: D.C. Heath Lexington.
• Zając A. (2005), [recenzja] – Ku dobrej edukacji, K. Denek, „Neodidagmata”, nr 27/28.
• Ziółkowski M. (2002), System, [w:] Encyklopedia socjologii, t. 4, Oficyna Naukowa, Warszawa.
• Znaniecki F. (1969), On Humanistic Sociology, University of Chicago Press, Chicago.
• Znaniecki F. (1973), Socjologia wychowania, t. 1: Wychowujące społeczeństwo, PWN, Warszawa.
• Althusser L. (2006), Marksizm a humanizm, Studenckie Koło Filozofii Marksistowskiej (UW), http://www.filozofia.uw.edu.pl/skfm/publikacje/althusser06.pdf [data pobrania: 15.02.2015].
• Szpunar O. (2015), Stop pruskiej edukacji!, Wyborcza.pl, http://wyborcza.pl/duzyformat/1,142477,17323659,Skacza_i_licza.html [data pobrania: 02.03.2015].

Identifiers

ISSN

1642-672X