Malarstwo szkoły kuzkeńskiej (esquela cusqueña) jako przejaw tożsamości andyjskiej dawniej i dziś

• Authors: Ewa Kubiak

Title variants

EN

Painting of the cusco school (esquela cusqueña) as a manifestation of the andean identity past and present

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Malarstwo szkoły kuzkeńskiej rozwijało się w mieście Cusco oraz w całym regionie kuzkeńskim w XVII i XVIII wieku. Jego wpływ nie ograniczał się jednak do tego obszaru. W licznych źródłach znaleźć można informacje na temat wpływu malarstwa z Cusco na odległe regiony Wicekrólestwa Peru. Istnieje silnie zakorzeniona tradycja uznająca malarstwo kuzkeńskie za przejaw kulturowego krzyżowania ras. Z łatwością można wskazać na hiszpańskie (kolonialne) oraz tubylcze (indiańskie) cechy reprezentacyjne, zarówno w aspekcie formalnym, jak i semantycznym. Malarstwo kuzkeńskie nie jest sprawą mi-nioną. Obecnie istnieją pracownie, w których powstają obrazy neobarokowe, stylistycznie naśladujące ten rodzaj malarstwa. Chciałabym zaprezentować pochodzące z nich barokowe płótna oraz kolejne etapy pracy nad nimi, wykorzystując badania terenowe z roku 2013, a także zdjęcia zrobione w Galería de Artesanía „Fenix” w Cusco, którą prowadzi Luis Alfredo Pacheco Venero. W tym kontekście istotne znaczenie ma namysł nad „cusqueñismo”, zjawiskiem typowym dla Cusco z okresu lat dwudziestych XX wieku. Zastano- wić się należy, czy obejmuje ono tylko tradycję Inków, czy również sztukę kolonialną. Współcześnie poszukiwanie tożsamości regionalnej nie ogranicza się bowiem do epoki prekolumbijskiej, ale coraz częściej doceniane jest dziedzictwo kolonialne.

EN

Painting of the Cusco school developed in the city itself and in the Cusco region in the 17th and 18th centuries. Its influence was not limited to this area; information about the presence of paintings from Cusco in distant regions of the Viceroyalty of Peru can be found in numerous sources. The tradition which acknowledged Cuscan painting to be a manifestation of cultural mestizaje is extremely strong. We can easily point at Spanish (Colonial) as well as native (Indian) features in both formal and semantic aspects of representations. However, Cuscan painting is not a matter of the past; nowadays there are still workshops which produce neo-baroque pictures, stylistically imitating former painting. I would like to present neo-baroque canvas and subsequent stages of work on them, using field research from 2013 and photographs taken in Galería de Artesanía „Fenix” in Cusco, run by Luis Alfredo Pacheco Venero. What is important in the summary is reflections on “cusqueñismo”, a phenomenon typical of the city since the 1920s and wondering whether within its scope there is a place not only for the Inka tradition, but also for the colonial art. Modern searching for regional identity is not limited to the pre-Columbian era, but more and more often highly assesses the Colonial legacy.

Keywords

PL

malarstwo kuzkeńskie; malarstwo barokowe; sztuka kolonialna; neobarok; sztuka peruwiańska

EN

Cuscan painting; baroque painting; colonial art; neo-baroque; Peruvian art

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Humanistyczne
• Year: 2017
• Volume: 65
• Issue: 4: Historia sztuki
• Pages: 115-144

Contributors

author

Ewa Kubiak

• Katedra Historii Sztuki Uniwersytetu Łódzkiego

References

• ABNB, MyCh, vol. 1, I – Archivo y Biblioteca Nacionales de Bolivia (Boliwia, Sucre). Fondo Mojos y Chiquitos, Colección Gabriel René-Moreno, Signatura: 1, I. Inventarios de los bienes, así de Iglesia como Temporalidad, secuestrados en los pueblos de Loreto, Trinidad, San Javier, San Pedro, Santa Ana, Exaltación, Magdalena, San Ignacio y Reyes desde del 4 de Octubre hasta el 16 de Diciembre de 1767 y son extendidos por los comisarios que para el efecto destacó el jefe de extrañamiento de Mojos Don Antonio Aymerich y formalizados por este en Loreto
• ABNB, MyCh, vol. 24, II – Archivo y Biblioteca Nacionales de Bolivia (Boliwia, Sucre). Fondo Mojos y Chiquitos, Colección Gabriel René-Moreno, Signatura: 24, II. Relación informativa sobre el estado y modo de ser general de las misiones de Chiquitos, y sobre arreglos para ellas consultados con vista de su ulterior gobierno y administración temporal y espiritual. Por el Itmo. Sr. Obispo dr D. Francisco Ramón de Herboso.
• Acosta Luna Olga Isabel, Milagrosas Imagenes marianas en el Nuevo Reino de Granada, Madrid–Frankfurt am Main 2011.
• Alcalá Luisa Elena, On perceptions of Value in Colonial Art., [w:] Journeys to New Worlds. Spanish and Portuguese colonial art in the Roberta and Richard Huber Collection, red. Suzanne L. Stratton-Pruit, Mark A. Castro, Philadelphia 2013, s.18-27.
• Alcalá Luisa Elena, The image of the Devout Indian: the Codification of Colonial Idea, [w:] Contested Visions in the Spanish Colonial World, red. Ilona Latzew, Los Angeles 2012, s. 226-249.
• D’Alessio Vito, Vera del Carpio Manuel Julio, A arte mestiça: Escola Cusquenha de Pintura, São Paulo 2012.
• Barroco peruano, red. R. Mujica Pinilla, Lima 2002.
• Barroco peruano 2, red. R. Mujica Pinilla, Lima 2003.
• Cossio y del Pomar Felipe, Historia crítica de la pintura en el Cuzco, Cuzco 1922.
• Cossio y del Pomar Felipe, Pintura colonial: escuela cuzqueña, Cuzco 1928.
• Damian Carol, The Virgin of the Andes. Art. and Ritual in Colonial Cuzco, Miami Beach 1995.
• Dean Carolyn, Inka Nobles: Portraiture and Paradox in Colonial Peru, [w:] Exploring New World Imagery, red. Donna Pierce, Denver 2005, s. 79-103.
• Dean Carolyn, Los cuerpos de los Incas y el cuerpo de Cristo. El Corpus Christi en el Cuzco Colonial, Lima 2002 [1999].
• Freedberg David, Potęga wizerunków. Studia z historii i teorii oddziaływania, tłum. E. Klekot, Kraków 2005 [1989].
• Gawrycki Marcin Florian, Chrystus jada cuy. Latynoamerykańska sztuka kulinarna nie od kuchni, Warszawa 2014.
• Gisbert Teresa, Iconografía y mitos indígenas en el arte, La Paz 2008.
• Gutiérrez Samanez Julio A., Humberto Vidal y la creación de las fiestas del Cusco, „Revista del Instituto Americano de Arte del Cusco” 1993-1994, nr 14, s. 17-33.
• Gutiérrez Samanez Tania, Las impulsoras del cusqueñismo y del Inti Raymi, „Revista del Instituto Americano de Arte del Cusco” 1993-1994, nr 14, s. 47-54.
• Hinojosa Gálvez Alfredo, La pintura cusqueña en la ideología Andina, Lima 2012.
• Kania Marta, 1909-2009: ewolucja idei cusqueñismo w stulecie ruchu Reformy Uniwersyteckiej w Cusco, [w:] Ruchy społeczne i etniczne w Ameryce Łacińskiej, red. Karol Derwich, Marta Kania, Kraków 2011, s. 99-126.
• Kania Marta, Prekolumbijski image Peru. Rola archeologii i dziedzictwa inkaskiego w kształtowaniu peruwiańskiej tożsamości narodowej, Kraków 2010.
• Kubiak Ewa, Motyw anioła w sztuce obszaru andyjskiego Wicekrólestwa Peru, [w:] Anioł w literaturze i kulturze, t. I, red. Jolanta Ługowska i Jacek Skawiński, Wrocław 2004, s. 387-393.
• Kubiak Ewa, Quechuismos en el espacio público del Cusco y su región cercana, (praca magisterska napisana w Katedrze Filologii Hiszpańskiej Uniwersytetu Łódzkiego pod kierunkiem prof. dr. hab. Wiaczesława Nowikowa), Łódź 2016.
• Kubiak Ewa, Reinterpretacje. Percepcja i recepcja dzieł architektury na przykładzie świątyń jezuickich Ameryki Południowej okresu kolonialnego, Łódź 2015.
• Kubler George, Cuzco: Reconstruction of the Town and Restoration of its Monuments, Paris 1962.
• Majluf Natalia, De la rebelión al. museo. Genealogías y retratos de los incas 1781-1900, [w:] Los incas, reyes del Perú, red. Thomas Cummins, Lima 2005, s. 251-319.
• Mariátegui Oliva Ricardo, Pintura cuzqueña del siglo XVII: los maravillosos lienzos del Corpus existentes en la Iglesia de Santa Ana del Cuzco, Lima 1951.
• Mesa de José, Gisbert Teresa, Ángeles y arcángeles, [w:] El retorno de los Angeles, red. José de Mesa, La Paz 1996, s. 38-51.
• Mesa de José, Gisbert Teresa, Historia de la pintura cuzqueña, La Paz 1982.
• Mesa de José, Gisbert Teresa, Historia de la pintura cuzqueña, Buenos Aires 1962.
• Milla Miguel H., Cincuenta años de cusqueñismo, „Revista del Instituto Americano de Arte del Cusco” 1993-1994, nr 14, s. 1-15.
• Mujica Pinilla Ramón, Ángeles apócrifos en la América virreinal, Lima 1996 [1992].
• Museo Pedro de Osma, [katalog], Lima 2004.
• Nieto Degregori Carlos, Tres momentos en la evolución del cusqueñismo, „Márgenes. Encuentro y debate” 7(1995), nr 13-14, s. 113-161.
• Penhos Marta, Pintura de la región Andina: algunas reflexiones en torno a la vida de las formas y sus significados, [w:] Pintura de los reinos, vol. III, Identidades compartidas. Territorios del Mundo hispánico, siglos XVI-XVIII, red. Juana Gutierrez Haces, México 2009, s. 820-877.
• Pietraszczyk-Sękowska Joanna, Tradycje oporu w Andach. Mobilizacje indiańskochłopskie w Peru od XVI do XX wieku, Łódź 2015.
• Sandweiss Daniel H., Wing Elizabeth S., Ritual Rodents: The Guinea Pigs of Chincha, Peru, „Journal of Field Archaeology” 24(1997), nr 1, s. 47-58.
• Schenone Héctor, Santa María. Iconografía del Arte Colonial, Buenos Aires 2008.
• Scotti Riccardo, Barocco Andino: Arcangeli guerrieri, madonne e dee, santi meticci, Torino 2009.
• Scotti Riccardo, Centini, Massimo, Barocco Andino Contemporáneo: Arcangeles guer-
• reros, virgenes y diosas, Santos mestizos, Verdello–Bergamo 2013.
• Siracusano Gabriela, El poder de los colores. De lo material a lo simbólico en las practicas culturales andinas. Siglos XVI-XVII, Buenos Aires 2005.
• Stanfield-Mazzi Maya, Object and Apparition. Envisioning the Christian Divine in the Colonial Andes, Tucson 2013.
• Stratton-Pruit Suzanne L., „Dressed Sculpture” Paintings, [w:] Journeys to New Worlds. Spanish and Portuguese colonial art in the Roberta and Richard Huber Collection, red. Suzanne L. Stratton-Pruit, Mark A. Castro, Philadelphia 2013, s. 66.
• Wołoszyn Janusz Z., Dziwne losy świnki morskiej (po obu stronach Atlantyku), „Przegląd Historyczny” 102(2011), z. 4, s. 635-655.
• Wuffarden, Luis Eduardo, Iglesia y Colegio de la Transfiguración, Cuzco, Perú, [w:] Fundaciones jesuíticas en Iberoamérica, red. Luisa Elena Alcalá, Madrid 2002, s. 116-129.

Identifiers

DOI

10.18290/rh.2017.65.4-5