Penelopa, Demeter, Nike… – kobiece archetypy w czasach zagrożenia bezpieczeństwa z perspektywy genderowej analizy tekstów historycznych

• Authors: Trzop Beata , Szaban Dorota

Title variants

EN

Penelope, Demeter, Nike... – feminine archetypes in the times of unrest from the perspective of gender analysis of historical texts

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Problemy poruszane w artykule w istocie odnoszą się do szeroko rozumianej socjologii płci i dyskursu z obszaru gender studies. Postawiłyśmy sobie następujące pytania badawcze: Na ile możliwa jest genderowa analiza dyskursu odnoszącego się do problematyki płci w odniesieniu do sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa narodowego i walki? Na ile proces militaryzacji konstruuje role kobiet? Możemy zatem pokusić się o pytanie: Czy rzeczywiście żołnierz nie ma płci? W tekście podjęłyśmy próbę „napisania na nowo” wyrywku historii kobiet walczących – stąd analizie poddano teksty powstałe w rzeczywistości wojennej. Uznałyśmy, że pozwoli to na ukazanie ówczesnej perspektywy. Interesuje nas sam język przekazu, utrwalający schematy, archetypy, a być może na obrzeżach ukrywający nowe interpretacje. Do opisu tego posłużyła nam metoda analizy pól semantycznych. Jako teksty źródłowe wybrałyśmy teksty piosenek napisane w rzeczywistości wojennej, szczególnie tuż przed powstaniem warszawskim i w jego trakcie.

EN

The issues discussed in the article relate to sociology of gender and gender discourse in the area of gender studies. The following research questions were asked in this paper: Is it possible to adapt gender discourse analysis to the context of national security threats and fights? ‒ or in other words ‒ To what extend the process of militarization constructs the roles of women? Thus, is it true that a soldier does not have gender? The authors attempt to rewrite the history of militant women. Therefore, texts created in the times of war were analysed in the paper. Hopefully, it will show the contemporary perspective. The authors are interested in language, which preserves patterns and archetypes, but it may also reveal new interpretations. The semantic field analysis was used for the description and the lyrics written in the reality of war, especially ‒ just before and during the Warsaw Uprising were selected as source texts.

Keywords

PL

gender studies; rola kobiety; powstanie warszawskie; analiza pól semantycznych

EN

gender studies; the role of women; the Warsaw Uprising; semantic field analysis

• Publisher: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego
• Journal: Relacje. Studia z nauk społecznych
• Year: 2016
• Issue: 2
• Pages: 139-161

Contributors

author

Trzop Beata

• Uniwersytet Zielonogórski

author

Szaban Dorota

• Uniwersytet Zielonogórski

References

• Bokszański Z. (2005), Tożsamości zbiorowe, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Chołuj B. (2014), Gender studies, [w:] Encyklopedia gender, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa.
• Grzebalska W. (2013), Płeć powstania warszawskiego, Wydawnictwo Lupa Obscura, Instytut Badań Literackich, Warszawa.
• Kłosiński M. (1994), Obraz bezrobotnych i bezrobocia w polskiej prasie, „Kultura i Społeczeństwo, nr 2.
• Kuźma-Markowska S. (2014), Trzecia Fala, [w:] Encyklopedia gender, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa.
• Kwiatkowski K. (2014), Barbara Siedler: Nigdy nie czułam się tak wolna jak w powstaniu, www.wysokieobcasy.pl [dostęp 8.07.2016].
• Łazarkiewicz C. (2006), Kobiety z powstania, „Przekrój”, nr z dnia 27.07.2006.
• Robin R. (1980), Badanie pol semantycznych: doświadczenia Ośrodka Leksykologii Politycznej w Saint-Cloud, [w:] M. Głowiński (red.), Język i społeczeństwo, Czytelnik, Warszawa.
• Sulej K. (2014), Roża zamiast granatu, „Wysokie Obcasy”, z dnia 26.04.2014.
• Titkow A. (2007), Tożsamość polskich kobiet. Ciągłość. Zmiana. Konteksty, IFiS PAN, Warszawa.
• Touraine A. (2010), O socjologii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa