Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


2012 | 11 | 75-92

Article title

Jak bawili się nasi przodkowie, czyli głębszy wymiar kultury fizycznej

Content

Title variants

How Did Our Ancestors Play, or the Deeper Dimension of the Physical Culture

Languages of publication

PL

Abstracts

EN
This paper deals with the Polish physical culture which appears to lack a sufficient level of reflection in traditional aspects of its historical heritage. Traditional Polish games have been deserted and forgotten. Most of the researchers of culture do not pay enough attention to this particular sphere of spiritual culture, which consists also of the traditional Polish games as such. How is it that Polish art, music and even science have managed to convey their message, that there is a country in Europe with a long history, its own traditions and scientific achievements and that there are Polish people who represent that country. Why could this not be done in one of the most fundamental of all spheres of culture, that is physical culture? First of all this problem needs to be seen from the cultural, then anthropological, points of view. Then, one should focus on the culture itself — the civilization developing process through one of its products: games, in all respects, which, although being our important legacy, seem not to be appreciated by Polish society at all, and often totally ignored. But one needs to be aware of one’s own physical cultural traditions which, besides other cultural achievements, is the most important element of the national consciousness and cultural identity. Unfortunately, for a long time this phenomenon was totally rejected both by society and by human study researchers as it was believed to be trivial, ludic and merely the realm of folk activities. There were few scholars writing about the notion, though these include: Józef Nowicki or Eugeniusz Piasecki. They referred to the earlier ethnographic works by Wincenty Kadłubek, Łukasz Gołębiowski or Oskar Kolberg to prove the issue should still be on the research agendas. Reaching to old documents or the writings of famous Polish writers like Mikołaj Rej or Adam Mickiewicz, one can learn a lot about how the Polish upper class and peasants used to spend their pastime enjoying different forms of plays and games based on rites, legends, military preparations and everyday activities. Even today only a few academics are truly interested in this field of study in Poland. Among them Wojciech Lipoński, the author of an enormous work describing over 3,000 traditional sports and games in one World Sports Encyclopedia, can be named. To make this sound more familiar to the readers, the authoress decided to give in her article three examples of Polish traditional ludic games dating back to ancient times: Sobótka, Plinie and Palant.

Keywords

Year

Volume

11

Pages

75-92

Physical description

Dates

published
2012

Contributors

  • Zakład Olimpizmu i Etnologii Sportu, AWF w Poznaniu

References

  • Blanchard K. 1995. The Anthropology of Sport, Connecticut–London.
  • Bronikowska M. 2005. Gry drużynowe różnych obszarów kulturowych [w:] M. Bronikowski (red.), Metodyka wychowania fizycznego w reformowanej szkole, cz. II. Poznań.
  • Bronikowska M. 2008. Od sobótki do piłki nożnej polskiej… Polskie tradycyjne zabawy i gry w koncepcji wychowania fizycznego Eugeniusza Piaseckiego, Seria Monografie nr 384, Akademia Wychowania Fizycznego. Poznań.
  • Bronikowski M., Muszkieta R. 2000. Zabawy i gry ruchowe w szkolnym wychowaniu fizycznym, Seria: Skrypty nr 140, Akademia Wychowania Fizycznego. Poznań.
  • Bronikowski M., Śleboda R., Bronikowska M., Janowska M. 2007. Wychowanie fizyczne poprzez zabawy i gry ruchowe. Seria: skrypty nr 148, Akademia Wychowania Fizycznego. Poznań.
  • Brzozowski T. 1936. Dalsze badania nad genezą ćwiczeń cielesnych — palant polski (uzupełnienie na podstawie WARNWF z roku 1933), praca magisterska pod kier. E. Piaseckiego. Poznań.
  • Cenar E. 1906. Gry i zabawy różnych narodów. Lwów.
  • Dowgird Z. 1966. Formy gry w palanta na obszarze Polski, praca doktorska. Wrocław.
  • Gloger Z. 1892. Pieśni ludu. Kraków.
  • Gołębiowski Ł. 1831. Gry i zabawy różnych stanów, w kraju całym lub w niektórych tylko prowincjach. Warszawa.
  • Homer. 1953. Odyseja, przekł. J. Parandowski. Warszawa.
  • Huizinga J. 1985. Homo ludens, zabawa jako źródło kultury, przekł. H. Nachod, wyd. II. Warszawa.
  • Jarvie G. 2009. Higland Games, starożytne tradycje sportowe oraz kapitał społeczny we współczesnych społecznościach międzynarodowych, przekł. M. Socha i W. Lipoński, „Zabawy i Zabawki”, nr 1–4.
  • Kabacińska K. 2007. Zabawy i zabawki dziecięce w osiemnastowiecznej Polsce. Poznań.
  • Kapełuś H. 1984. Ludowość w twórczości Kochanowskiego [w:] T. Michałowska (red.), Jan Kochanowski w epoce renesansu w 450 rocznicę urodzin poety 1530–1980. Warszawa.
  • Kitowicz J. 1950. „O zabawach studenckich” [w:] Opisy obyczajów za panowania Augusta III, wyd. II. Wrocław.
  • Kolberg O. 1887. Radomskie [w:] Dzieła wszystkie, t. XX, cz. 1. Kraków.
  • Kotula F. 1974. Po rzeszowskim Podgórzu błądząc. Kraków.
  • Kozielecki J. 1999. Transgresja jako źródło kultury [w:] J. Kozielecki (red.), Humanistyka przełomu wieków, Wydawnictwo Akademickie, „Żak”. Warszawa.
  • Kozłowski K. 1870. Zbiór zabaw, gier i rozrywek dla młodzieży. Poznań.
  • Lipoński W. 2004. Rochwist i palant. Studium etnologiczne dawnych polskich sportów i gier ruchowych na tle tradycji europejskiej, Akademia Wychowania Fizycznego. Poznań.
  • Lipoński W. 2006. Encyklopedia Sportów Świata, wyd. II. Poznań.
  • Nowicki J. 1921. Polskie zabawy śpiewne. Podręcznik do użytku w rodzinach, ochronkach, szkołach i towarzystwach. Poznań.
  • Passent D. 1967. Palant, „Polityka”, nr 12.
  • Piasecki E. 1928. Ankieta w sprawie zabaw i gier ruchowych polskich, „Wychowanie Fizyczne”, kwiecień, z. 4.
  • Piasecki E. 1932. Dalsze badania nad genezą ćwiczeń cielesnych: palant polski, odbitka z „Wychowania Fizycznego”, nr 10. Warszawa.
  • b.d.w. Dalsze badania nad genezą ćwiczeń cielesnych: palant zagranicą, Odbitka z miesięcznika „Wychowanie Fizyczne”, Warszawa z. 9–10 i 11.
  • M. Godycki. 1959. Tradycyjne gry i zabawy ruchowe oraz ich geneza [w:], 40 lat od Katedry Wychowania Fizycznego UP do Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego w Poznaniu. Poznań.
  • Zuchora K. 2005 Zabawa źródłem kultury sportowej [w:] Z. Dziubiński (red.) Sport jako kulturowa rzeczywistość, Monografia, Salezjańska Organizacja Sportowa, Warszawa.

Document Type

Publication order reference

Identifiers

ISSN
0860-7893

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-4907dec5-3911-4e76-96db-5f6412400b9d
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.