Neoliberalizm i keynesizm w polityce gospodarczej: lekcje z kryzysu

• Authors: Łukasz Klimczak

Title variants

EN

Neoliberalism and Keynesianism in Economic Policy: Lessons From Crisis

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Od kilku dziesięcioleci jesteśmy świadkami debaty pomiędzy zwolennikami różnych odmian keynesizmu i neoliberalizmu, która za sprawą obecnego kryzysu finansowego i zadłużeniowego wkroczyła w nowy etap. W niniejszej pracy postawiono tezę, że te dwie konkurencyjne szkoły ekonomiczne są w coraz większym stopniu traktowane jako instrumenty do realizacji celów po-szczególnych grup interesów, obejmujących środowiska nauki, gospodarki, polityki i mediów. Dzieje się to poprzez wprzęgnięcie doktryn z dziedziny ekonomii (a także innych, np. ekologii czy bezpieczeństwa) do uzasadniania słuszności prowadzonej polityki gospodarczej. W pracy zaprezentowano krytykę neoliberalizmu, jaka nastąpiła po wybuchu obecnego kry-zysu gospodarczego. Jej następstwem była częściowa rehabilitacja keynesizmu, przejawiająca się szczególnie w zwiększeniu roli państwa w gospodarce. Ten zwrot w polityce gospodarczej przy-czynił się w znacznej mierze do kryzysu zadłużeniowego, z którym boryka się obecnie wiele krajów Europy. Następnie podjęto próbę scharakteryzowania układu tworzących się od lat 70. XX wieku grup interesów i efektów ich działania w gospodarkach państw rozwiniętych. Pracę kończy uogólnienie przedstawionych wcześniej spostrzeżeń w tezę o wykorzystywaniu szkół ekonomicz-nych do uzasadniania polityki gospodarczej oraz przedstawienie wybranych koncepcji rozwoju zrównoważonego, jako odpowiedzi na kryzys.

EN

The debate between Keynesians and Neoliberals that has been carried on for decades came after the economic and public debt crisis into a new stage. In this paper a thesis was presented that these two competing economic schools are used as instruments in hands of certain groups of inter-ests (including academy, business, politics and media) for reaching their own goals. It is carried out by harnessing doctrines from economic field (but also other, like ecology or public safety) to advocate for an actual economic policy of a certain state or international institution. In the beginning of the paper a criticism of neoliberalism was presented that burst when pre-sent economic crises has begun. It was then followed by a partly turn to Keynesian means in econ-omy which lead many countries to public debt crisis. An attempt is made to characterize a system of groups of interests which emerged in the ‘70s and the consequences of their influence on poli-tics and economics in the developed countries. The paper is concluded with two chapters, first one generalizing presented observations into a thesis about economic doctrines being utilized in justi-fying current economic policy and the second one presenting chosen concepts of sustainable de-velopment as an answer to the crisis.

Keywords

PL

polityka gospodarcza; szkoły ekonomiczne; neoliberalizm; keynesizm; rozwój zrównoważony

EN

economic policy; economic schools; neo-liberalism; Keynesianism; sustainable development

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy
• Year: 2013
• Issue: 30
• Pages: 388-403

Contributors

author

Łukasz Klimczak

• doktorant, Wydział Ekonomii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

References

• Abrams, B.A., 1980, The influence of state-level economic conditions on presidential elections, “Public Choice”, No. 35.
• Abrams, B.A., Iossifov, P., 2006, Does the FED Contribute to a Political Business Cy-cle?, “Public Choice”, No. 129.
• Alesina, A., Sachs, J., 1988, Political Cycles and the Business Cycle in the United States, 1948–1984, “Journal of Money, Credit and Banking”, Feb., 20, 1.
• Belka M., 1986, Doktryna społeczno-ekonomiczna Miltona Friedmana, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Investing not betting. Making financial markets serve society, 2012, Finance Watch, April.
• Bihr A., 2008, Nowomowa neoliberalna, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, Warszawa.
• Fiedor B., 2010, Kryzys gospodarczy a kryzys ekonomii jako nauki, „Ekonomista”, nr 4.
• Guzek M., 2001, Makroekonomia i polityka po neoliberalizmie, Oficyna Wydawnicza Uczelni Łazarskiego, Warszawa.
• Heller J., Kotliński K., 2012, Finanse publiczne w krajach UE-15 a uczestnictwo w strefie euro, „Ekonomista”, nr 2.
• Jaradat M., Motocu, M., 2010, Crisis regulation demand, “Annales Universitatis Apu-lensis Series Oeconomica”, 12(1), Bogdan Voda University, Cluj–Napoca.
• Jurowski A., Zegadło P., 2009, Geneza i dotychczasowy przebieg globalnego kryzysu finansowego [w:] Bezpieczny bank, „Bankowy Fundusz Gwarancyjny”, nr 1 (38).
• Kalecki M., 1943, Political Aspects of Full Employment, “Political Quarterly” No. 14/4.
• Krawczyk M., 2009, Deficyt budżetu państwa a aktywność gospodarcza, „Ekonomista”, nr 5.
• Keynes J.M., 2003, Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza, przekład: M. Kalecki, S. Rączkowski, wyd. 3, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Klein N., 2008, Doktryna szoku, Muza S.A., Warszawa.
• Koj K., Krigar-Koj M., 2009, Ekonomiczna rola państwa w okresach dekoniunktury na wybranych przykładach kryzysów finansowych [w:] Gospodarka w warunkach kry-zysu, red. S. Antkiewicz, M. Pronobis, CeDeWu, Warszawa.
• Kołodko G.W., 2010, Neoliberalizm i światowy kryzys gospodarczy, „Ekonomista”, nr 1.
• Kołodko G.W., 1999, Od szoku do terapii. Ekonomia i polityka transformacji, Poltext, Warszawa.
• Kołodko G.W., 2008, Wędrujący świat, Wydawnictwo Prószyński i S-ka, Warszawa.
• Krugman P., 2009, How did economists get it so wrong?, “New York Times Magazine”, Sep. 6.
• Lityńska A., 2001, Miltona Friedmana myśli o polityce i ekonomii, Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie, nr 585, Kraków.
• Lubiński M., 2010, Polityka fiskalna wobec kryzysu finansowego. Próba oceny, „Gospo-darka Narodowa” nr 9 (229).
• Lyotard, J.F., 1984, The Postmodern Condition: A Report on Knowledge, Theory and History of Literature, University of Minnesota Press, Mineapolis.
• Price, S., 1997, Political business cycles and macroeconomic credibility: A survey, “Public Choice” no. 92.
• Piontek F., Piontek B., 2006, Transformacja a koncepcje rozwoju – skutki dla kapitału: ekonomicznego, ludzkiego i przyrodniczego [w:] Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy, z. 8, red. M.G. Woźniak, Wyd. Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.
• Piontek F., Piontek B., 2012, Zarządzanie rozwojem niszowym dla zapewnienia spójno-ści społeczno-ekonomicznej [w:] Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy, z. 24, red. M.G. Woźniak, Wyd. Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.
• Rodrik D., 2006, Goodbye Washington Consensus, Hello Washington Confusion? A Review of the World Bank’s Economic Growth in the 1990s: Learning from a Decade of Reform, “Journal of Economic Literature”, Vol. XLIV (December).
• Rodrik D., 2011, Jedna ekonomia, wiele recept, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
• Roubini N., 2010, Crisis Economisc!, “The International Economy”, No. 24.
• Skidelsky R., 2010, Keynes. The Return of the Master, Penguin Books.
• Stiglitz J.E., 1998, More Instruments and Broader Goals: Moving Toward the Post-Washington Consensus, The 1998 WIDER Annual Lecture.
• Stiglitz J.E., 2010, Lessons from the Global Financial Crisis of 2008, “Seoul Journal of Economics” No. 23.
• The Basel Committee’s response to the financial crisis: report to the G20, 2010, Bank for International Settlements, Oct. 2010.
• Wojtyna A., 2010, Ewolucja keynesizmu a główny nurt ekonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Wojtyna A., 1994, Neoliberalne poglądy we współczesnej polskiej myśli ekonomicznej i ich wpływ na kształt modelu transformacji, Zeszyty Naukowe Carl Menger Research Group, Warszawa.
• Wojtyna A., 2011, Standardowe i niestandardowe działania antykryzysowe w gospodarkach wschodzących, „Gospodarka Narodowa” nr 9 (241).
• Wojtyna A., 1993, Współczesny keynesizm wobec umiędzynarodowienia procesów gospodarczych [w:] M. Belka, A. Wojtyna A (red.), Współczesny keynesizm, Polska Akademia Nauk, Instytut Nauk Ekonomicznych, Studia i Materiały nr 42, Warszawa.
• Woźniak M.G., 2007, Efektywność a sprawiedliwość jako wyzwania porządku konkurencyjnego, Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie Nr 741.
• Woźniak M.G., 2009, Globalny kryzys a długookresowy rozwój zintegrowany w Polsce, Przyszłość: Świat – Europa – Polska, Nr 1(19).
• Woźniak M.G., 2011, Gospodarka Polski 1990–2011. Tom 1: Transformacja, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Woźniak M.G., 2008, Model spójności społeczno-ekonomicznej Unii Europejskiej. Wnioski dla Polski [w:] M.G. Woźniak (red.), Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy, Zeszyt Nr 12, Wyd. Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.
• Wyciślak S., 2012, Efekt zarażania w mechanizmie rozprzestrzeniania się kryzysu, „Ekonomista” nr 2.
• Żyżyński J., 2009, Neoliberalizm jako strukturalna przyczyna kryzysu a poszukiwanie dróg naprawy, „Ekonomista” nr 2.