Bez wyjścia? O zagubieniu aksjologicznym bohaterów dziecięcych i młodzieżowych (na wybranych przykładach twórczości Ewy Przybylskiej, Barbary Kosmowskiej)

• Authors: Michułka Dorota

Title variants

EN

Without the Choice? On the Loss of Axiological Heroes of Children and Youth Literature (on Selected Examples of the Work of Ewa Przybylska and Barbara Kosmowska)

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

Article concerns problems of „new character” which appears in literature of the end of XX and the beginning of XXI centuries and is rooted in the phenomenon of young „generation of nobody” and show rich psychological portraits of protagonists. Contemporary Polish prose, which is not optimistic anymore, show anthropological sensitivity, is called a literature of initiation, present a young protagonists in a labyrinth of values, whose life seems to be suffering, they are lost in reality, lonely, looking for answers of difficult existential questions, looking for the true, friendship and love. Most significant literary examples which present problems mentioned above and which are rooted in the wide context of ethics – are works of Ewa Przybylska: Dzień kolibra (1997) i Dotyk motyla (2016) and Most na Missisipi (2012) and Barbara Kosmowska: Pozłacana rybka (2007),Sezon na zielone kasztany (2013) and Samotni.pl(2012). Most of these texts could be discussed also in educational perspective.

Keywords

EN

contemporary prose for young adults; axiology and values; literature and ethics; narratology; focalization; literature of initiation; psychological portraits of characters

• Publisher: Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
• Journal: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica
• Year: 2018
• Volume: 6
• Pages: 19-33

Contributors

author

Michułka Dorota

• 􀁨niwersytet Wrocławski

References

• Allport W. Gordon, Personality: A psychological interpretation, Henry Holt Later Printing, New York 1937.
• Bal Mieke, Narratologia. Wprowadzenie do teorii narracji, red. i przeł. Ewa Kraskowska, Ewa Rajewska, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2012.
• Bühler-Niederberger Doris, The Radicalization of the Self – from „Totzkopf” to „Julia Nobody”. Individualization and Aestheticalisation, the Change of the Self Ideal in the Children’s Literature, [w:] Metodyka a nauka o literaturze i nauka o języku, red. Dorota Michułka, Kordian Bakuła, Wydawnictwo Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego, Wrocław 2004, s. 138−164.
• Chrząstowska Bożena, Konteksty aksjologiczne, [w:] Przedmiot, podmiot i proces. Szkice z metodyki kształcenia polonistycznego, wybór i oprac. Maria Kwiatkowska-Ratajczak, Wiesława Wantuch, Wydawnictwo Poznańskie, „Studia Polonistyczne”, Poznań 2009, s. 149−173.
• Chrząstowska Bożena, Wiegandtowa Ewa, Wysłouch Seweryna, Literatura współczesna. Podręcznik do klas maturalnych, NAKOM, Poznań 1999.
• Dubisz Stanisław, Język w systemie wartości młodych Polaków, [w:] Edukacja humanistyczna w nowym stuleciu. Rola humanistyki w kształtowaniu świata wartości i postaw młodych Polaków, red. Katarzyna. Chmielewska, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 2006, s. 58−82.
• Ewa Przybylska, Most na Missisipi [recenzja] http://www.akapit-press.com.pl/sklep/p-290-Most_nad_Missisipi [15.02.2017].
• Flandrin Jean-Louis, Historia rodziny, przeł. Agnieszka Kuryś, Oficyna Wydawnicza Volumen, Warszawa 1998.
• Foucault Michel, Inne przestrzenie, przeł. Agnieszka Rejniak-Majewska, „Teksty Drugie” nr 6, 2005.
• Fromm Erich, Niech się stanie człowiek. Z psychologii etyki, przeł. Robert Saciuk, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994.
• Gajda Janusz, Wychowywać do prawdy?, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1995.
• Gulin Wojciech, Empatia dzieci i młodzieży. Komponenty informacyjne, decyzyjne i emocjonalne, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1994.
• Ingarden Roman, Wykłady z etyki, tłum i wstęp Adam Węgrzecki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1989.
• Janus-Sitarz Anna, Wstęp, [w:] Wartościowanie a edukacja polonistyczna, red. Anna Janus-Sitarz, Universitas, Kraków 2008.
• Józefacka Emilia Maria, Ale numer!, Novus Orbis, Gdańsk 2000.
• Kosmowska Barbara, Pozłacana rybka, Literatura, Łódź 2012.
• Kosmowska Barbara, Samotni.pl, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa 2011.
• Kosmowska Barbara, Sezon na zielone kasztany, Nasza Księgarnia, Warszawa 2013.
• Kurczab Henryk, Z problemów wartości i wartościowania (wybrane zagadnienia), „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego. Seria Filologiczna” 2012.
• Kwiatkowska-Ratajczak Maria, Z perspektywy wartości o prozie dla dzieci i młodzieży, NAKOM, Poznań 1994.
• Leszczyński Grzegorz, Barbara Kosmowska, Marta Kramarz, Pozłacana rybka, Literatura, Łódź 2012 [recenzja], http://lubimyczytac.pl/ksiazka/154927/pozlacana-rybka [dostęp: 15.02.2017].
• Leszczyński Grzegorz, Bunt czytelników. Proza inicjacyjna netgeneracji, Wydawnictwo SBP, Warszawa 2010.
• Marcjanik Małgorzata, Grzeczność w komunikacji językowej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
• Martuszewska Anna, Powieść i prawdopodobieństwo, Universitas, Kraków 1992.
• Mead H. George, Mind, Self and Society, University of Chicago Press, Chicago 1934.
• Olędzki Mirosław, Narracja i narrator w „Popiołach” Stefana Żeromskiego, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2000.
• Patrzałek Tadeusz, Dydaktyka mówienia o wartościach i ocenach, „Polonistyka” 1996, nr 4, s. 32−56.
• Przybylska Ewa, Dzień kolibra, Akapit Press, Łódź 1997.
• Przybylska Ewa, Most nad Missisipi, Akapit Press, Łódź 1997.
• Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży, red. Maria Żebrowska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1986.
• Puzynina Jadwiga, Język wartości, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1992.
• Puzynina Jadwiga, O języku wartości w szkole, „Polonistyka” 1996, nr 4, s. 196−201.
• Puzynina Jadwiga, Wartości, etyka, sacrum w języku, [w:] Polonistyka w przebudowie, red. Małgorzata Czermińska, Universitas, Kraków 2005, t. 2, s. 45−67.
• Rembowska-Płuciennik Magdalena, Poetyka intersubiektywności. Kognitywistyczna teoria narracji a proza XX wieku, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2012.
• Rembowski Józef, O empatii i niektórych sposobach jej badania, „Kwartalnik Pedagogiczny” 1982, nr 3−4.
• Rudziński Roman, Człowiek w obliczu nieskończoności. Metafizyka i egzystencja w filozofii Karla Jaspersa, Książka i Wiedza, Warszawa 1980.
• Scheler Max, O zjawisku tragiczności, przeł. Roman Ingarden, Instytut Filozofii. Zakład Estetyki, Kraków 1981.
• Skotnicka Gertruda, Jaka jesteś polska rodzino we współczesnej beletrystyce dla dzieci i młodzieży. Rekonesans tematyczno-problemowy, [w:] Kultura literacka dzieci i młodzieży u progu XXI stulecia, red. Joanna Papuzińska, Grzegorz Leszczyński, Centrum Edukacji Bibliotekarskiej, Informacyjnej i Dokumentacyjnej im. H. Radlińskiej, Warszawa 2002, s. 51−85.
• Wartości w komunikowaniu, red. Mirosława Wawrzak-Chodaczek, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2009.

Identifiers

DOI

10.24917/23534583.6.2