Jednomandatowe okręgi wyborcze w wyborach do Senatu RP (2011–2019) – problem wagi głosu

• Authors: Stec Andrzej , Szwałek Grzegorz

Title variants

EN

Single-mandate constituencies in elections to the Senate of the Republic of Poland (2011–2019) – the problem of voting weight

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

The issue of electoral law in elections to the Senate of the Republic of Poland arouses great interest among lawyers, political scientists and representatives of exact sciences (especially mathematicians). Both the fundamental principles of electoral law and the principles guiding the basic elements of the electoral system were included in the provisions of the Constitution of the Republic of Poland. These provisions are not numerous, although crucial for the construction of the electoral system. The wrong tendency and practice of making changes to the electoral law just before the election prompted the legislator to introduce single-mandate constituencies. The adoption of the Electoral Code was also aimed at avoiding the manipulation of changes in constituencies under the influence of poll results, and highlighted the problem of implementing the constitutional provisions in this matter. Unfortunately, the literature on the subject often underestimates the weight of the vote and the estimation of voting power, which translates into the construction of a fair electoral system. The authors tried to present in the article changes in the electoral system against the background of domestic and foreign experience, using methods characteristic of the humanities and sciences.

Keywords

EN

elections to the Senate of the Republic of Poland; single-member constituencies; voting weight; equality principle; Shapley-Shubik voting power index; Banzhaf voting power index; Gallagher index

• Publisher: Kancelaria Sejmu / Chancellery of the Sejm
• Journal: Przegląd Sejmowy
• Year: 2021
• Issue: 2(163)
• Pages: 153–179

Contributors

author

Stec Andrzej

• Dr Andrzej Stec Uniwersytet Zielonogórski, Wydział Prawa i Administracji, Polska University of Zielona Góra, Faculty of Law and Administration, Poland [e-mail], https://orcid.org/0000-0002-3014-2400

author

Szwałek Grzegorz

• Grzegorz Szwałek Absolwent studiów doktoranckich na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu, Instytut Informatyki i Ekonomii Ilościowej, Polska Poznań University of Economics and Business, Institute of Informatics and Quantitative Economics, Poland

References

• Biuletyn Komisji Nadzwyczajnej (nr 23), druk nr 3778 Sejmu RP VI kadencji.
• Biuletyn Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia niektórych projektów ustaw z zakresu prawa wyborczego (nr 33), druk nr 4352 Sejmu RP VI kadencji.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r., przyjęta przez Naród w referendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997 r., podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 lipca 1997 r., Dz.U. nr 78, poz. 483.
• Strona internetowa PKW, <https://parlament2015.pkw.gov.pl/351_Wyniki_Senat/0/0.html>.
• Strona internetowa PKW, <https://sejmsenat2019.pkw.gov.pl/sejmsenat2019/pl/wyniki/senat/pl>.
• Strona internetowa PKW, <https://wybory2001.pkw.gov.pl/sng1_k.html>.
• Strona internetowa PKW, <https://wybory2005.pkw.gov.pl/SNT/PL/WYN/W/index.htm>.
• Strona internetowa PKW, <https://wybory2007.pkw.gov.pl/SNT/PL/WYN/W/index.htm>.
• Strona internetowa PKW, <https://wybory2011.pkw.gov.pl/wyn/pl/000000.html#tabs-2>.
• Strona internetowa Prezydenta RP, <https://www.prezydent.pl/prawo/ustawy/zawetowane/art,7,nowelizacja-kodeksu-wyborczego-wprowadzajaca-zmiany-w-ordynacji-do-pe-zawetowana.html>.
• Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy, Dz.U. nr 21, poz. 112, ze zm.
• Wybory do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej 25 października 2015 r. Wybrane dokumenty, Krajowe Biuro Wyborcze, Warszawa 2016.
• Wybory do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzone w dniu 23 września 2001 r., Krajowe Biuro Wyborcze, Warszawa 2001.
• Wybory do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 25 września 2005 r. Wyniki głosowania i wyniki wyborów, Krajowe Biuro Wyborcze, Warszawa 2006.
• Wybory do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 21 października 2007 r. Wyniki głosowania i wyniki wyborów, Krajowe Biuro Wyborcze, Warszawa 2008.
• Wybory do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 9 października 2011 r. Wyniki głosowania i wyniki wyborów, Krajowe Biuro Wyborcze, Warszawa 2012.
• Wyniki wyborów do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej 27 października 1991 r., Krajowe Biuro Wyborcze, Warszawa 1992.
• Wyniki wyborów do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej 19 września 1993 r., Krajowe Biuro Wyborcze, Warszawa 1993.
• Wyniki wyborów do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej 21 września 1997 r., Krajowe Biuro Wyborcze, Warszawa 1997.
• Wyrok Federalnego Trybunału Konstytucyjnego Republiki Federalnej Niemiec z dnia 10 kwietnia 1997 r. w sprawie celowości proporcjonalnego systemu wyborczego, 2 BvC 3/96.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 listopada 2006 r., sygn. akt K 31/06, Dz.U. nr 202, poz. 1493.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 lipca 2011 r., sygn. akt K 9/11, Dz.U. nr 149, poz. 889.
• Banaszak B., Kodeks wyborczy. Komentarz, wyd. 2, C.H.Beck, Warszawa 2015.
• Biłgorajski A., Ławniczak A., Strzałkowski T., Kodeks wyborczy. Komentarz, t. 1: Komentarz do artykułów 1–151, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2017.
• Bisztyga A., Wybrane zagadnienia prawa wyborczego do brytyjskiej Izby Gmin, [w:] Alternatywne sposoby głosowania a aktywizacja elektoratu, red. S. Grabowska, R. Grabowski, Wydawnictwo Wyższego Seminarium Duchownego w Rzeszowie, Rzeszów 2007.
• Chodubski A., Polska rzeczywistość wyborcza 2005 roku a światowe tendencje wybieralności władz, [w:] Polacy wobec wyborów 2005 roku, red. A. Kasińska-Metryka, Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej, Kielce 2007.
• Duverger M., M. Chirac et l’héritage gaulliste, „Le Monde”, 18 XII 1976.
• Gajek L., Kałuszka M., Wnioskowanie statystyczne. Modele i metody, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 1993.
• Garlicki L., Uwaga 11 do art. 96, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 1, red. L. Garlicki, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1999.
• Gebethner S., Prawo i system wyborczy w świetle realizacji postanowień konstytucji, [w:] Parlament. Model konstytucyjny a praktyka ustrojowa, red. Z. Jarosz, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2006.
• Granat M., W sprawie dopuszczalności wprowadzenia jednomandatowych okręgów wyborczych w wyborach do Sejmu RP, „Przegląd Sejmowy” 2001, nr 1(42).
• Jarentowski M., Mieszane systemy wyborcze i ich zgodność z art. 96 ust. 2 Konstytucji RP, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2008, z. 4.
• Jarentowski M., Zmiana systemu wyborczego do Senatu RP z 2011 r., „Przegląd Sejmowy” 2011, nr 4(105).
• Jaskiernia J., Przesłanki aksjologiczne usztywniania zasad wyborczych w ustawie zasadniczej a problem racjonalności postulatów zmiany konstytucji, [w:] Zmiana ordynacji wyborczej a zmiana konstytucji, red. S. Grabowska, R. Grabowski, Bonus Liber, Rzeszów 2008.
• Jednaka W., Wybory parlamentarne w latach 1989–2001, [w:] Demokratyzacja w III Rzeczypospolitej, red. A. Antoszewski, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2002.
• Kruk M., Dylematy demokratycznych wyborów. Proporcjonalność, reprezentatywność, stabilność, [w:] Konstytucja i władza we współczesnym świecie. Doktryna, prawo, praktyka. Prace dedykowane Profesorowi Wojciechowi Sokolewiczowi na siedemdziesięciolecie urodzin, red. M. Kruk, J. Trzciński, J. Wawrzyniak, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2002.
• Krzyśko M., Statystyka matematyczna, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 1996.
• Krzyśko M., Wykłady z teorii prawdopodobieństwa, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 2000.
• Malawski M., Wieczorek A., Sosnowska H., Konkurencja i kooperacja. Teoria gier w ekonomii i naukach społecznych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997.
• Lissowski G., Uzasadnienie metod wyboru społecznego, „Decyzje” 2010, nr 14.
• Mercik J.W., Siła i oczekiwania. Decyzje grupowe, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa–Wrocław 1999.
• Nohlen D., Prawo wyborcze i system partyjny. O teorii systemów wyborczych, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2004.
• Pietraś Z.J., Teoria gier jako sposób analizy procesów podejmowania decyzji politycznych, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1997.
• Rakowska A., Skotnicki K., Konsekwencje konstytucjonalizacji zasady proporcjonalności wyborów do Sejmu, [w:] Zmiana ordynacji wyborczej a zmiana konstytucji, red. S. Grabowska, R. Grabowski, Bonus Liber, Rzeszów 2008.
• Republika Federalna Niemiec: Progi wyborcze (II), przekład i opracowanie L. Garlicki, „Przegląd Sejmowy” 1999, nr 2(31).
• Rzążewski K., Słomczyński W., Życzkowski K., Każdy głos się liczy. Wędrówka przez krainę wyborów, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2014.
• Sokala A., Michalak B., Uziębło P., Leksykon prawa wyborczego i referendalnego oraz systemów wyborczych, Wolters Kluwer, Warszawa 2013.
• Stanisz A., Przystępny kurs statystyki z zastosowaniem Statistica PL na przykładach z medycyny, t. 1: Statystyki podstawowe, StatSoft Polska, Kraków 2006.
• Stec A., Strzałkowski T., Artykuł 96 i 97 Konstytucji RP a perspektywa reform systemu wyborczego do Sejmu i Senatu RP, [w:] Konieczne i pożądane zmiany Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 roku, red. B. Banaszak, M. Jabłoński, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2010.
• Taylor A.D., Pacelli A.M., Mathematics and Politics. Strategy, Voting, Power and Proof, Springer, New York 2008.
• Uziębło P., Zasada równości wyborów parlamentarnych w państwach europejskich i południowoamerykańskich, Wolters Kluwer, Warszawa 2013.
• Zwierzchowski E., Wprowadzenie do nauki prawa konstytucyjnego państw demokratycznych (skrypt dla studentów II roku wydziałów prawa), Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 1992.

Identifiers

DOI

10.31268/PS.2021.22